Εφημερίδα της ανεξάρτητης Αριστεράς

Παλινόρθωση μνημονιακής πολιτικής


  
Συνέχιση του Μνημονίου με ...άλλα μέσα για να παραφράσουμε τον περίφημο ορισμό που έδωσε στον πόλεμο ο Καρλ Φον Κλαούζεβιτς, συνιστά η προγραμματική συμφωνία που επεξεργάζονται ακόμα η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ  Η παλινόρθωση της μνημονιακής πολιτικής, μετά από ένα σύντομο διάστημα που η λαϊκή βούληση την έθεσε «εκτός νόμου», τίθεται με κάθε επισημότητα στην ημερήσια ατζέντα της εκτελεστικής εξουσίας.




του Γιώργου Λαουτάρη




Θυμίζουμε βέβαια ότι στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση της ΝΔ στο Σύνταγμα, ο Αντώνης Σαμαράς ανέφερε εννέα φορές τη λέξη «επαναδιαπραγμάτευση»: «Με την επαναδιαπραγμάτευση που προωθούμε, μπορούμε να σώσουμε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας φέτος και να δημιουργήσουμε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια», ήταν μια από τις χαρακτηριστικές του φράσεις λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες. Από τη στιγμή όμως που έγινε γνωστό το εκλογικό αποτέλεσμα το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής, η λέξη «επαναδιαπραγμάτευση» αποσύρθηκε από τις επίσημες ομιλίες και τοποθετήσεις του πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του, σαν να μην είχε ποτέ ειπωθεί.

Η «διακήρυξη κυβέρνησης εθνικής ευθύνης» που υπογράφηκε την Πέμπτη από τους τρεις της συγκυβέρνησης, Σαμαρά, Βενιζέλο και Κουβέλη, αφού πρώτα ξεκαθαρίζει ότι σκοπεύει να εξαντλήσει την τετραετία, τον «χρονικό ορίζοντα όπως ορίζει το Σύνταγμα», αναφέρει ως στόχο της «να αναθεωρήσει όρους της Δανειακής Σύμβασης (Μνημονίου)», θέτοντας όμως τέσσερις όρους: Πρώτον, να μη διακινδυνεύσει «την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας ούτε την παραμονή της στο ευρώ». Δεύτερον, να μην αμφισβητήσει «τους αυτονόητους στόχους μηδενισμού του δημοσιονομικού ελλείμματος». Τρίτον, να διατηρηθεί «ο έλεγχος του χρέους». Και τέταρτον, να μην τεθεί εν αμφιβόλω η εφαρμογή «των διαρθρωτικών αλλαγών που έχει ανάγκη η χώρα». Αφού όμως οι προϋποθέσεις για την «αναθεώρηση όρων» συνιστούν ατόφια τη στρατηγική του Μνημονίου, τότε αυτή η κυβέρνηση διυλίζει μεν τον κώνωπα, καταπίνει δε την κάμηλον!

Η αιφνίδια ιατρική περιπέτεια του Αντώνη Σαμαρά, που χτες Σάββατο χρειάστηκε μια οφθαλμολογική επέμβαση, επιβράδυνε ακόμη περισσότερο την κατάληξη των προγραμματικών αξόνων της νέας κυβέρνησης, ωστόσο ένα βασικό σχέδιο της συμφωνίας των πολιτικών αρχηγών της συγκυβέρνησης δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα Έθνος την Παρασκευή. Το πρώτο της σημείο σχετικά με την «αναθεώρηση της δανειακής σύμβασης» είναι η «παράταση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής κατά δύο τουλάχιστον χρόνια». Πρόκειται ασφαλώς για τη συντομότερη εκδοχή της περίφημης πρότασης για επιμήκυνση, καθώς το μεν ΠΑΣΟΚ είχε προτείνει τριετή περίοδο, ενώ ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, προεκλογικά είχε μιλήσει για παράταση μέχρι το «τέλος του 2017, αρχές του 2018». Στην πραγματικότητα, η χρονική μετάθεση των στόχων του Μνημονίου είναι και η μόνη «αναθεώρηση όρων» που προτείνεται, με την ατεκμηρίωτη μάλιστα θέση ότι η κατανομή των ίδιων μνημονιακών στόχων σε περισσότερα οικονομικά έτη θα φέρει τη «στήριξη της ζήτησης, της ανάπτυξης, της απασχόλησης». Στο ντοκουμέντο των τριών γίνεται ακόμη η ευχή ότι υπό αυτό τον όρο, ο στόχος του Μνημονίου «μπορεί να επιτευχθεί χωρίς επιπλέον περικοπή μισθών και συντάξεων ή του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων», αλλά με «περιστολή της σπατάλης και τη στοχευμένη καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας». Με άλλα λόγια, καλώς καμωμένα όσα έγιναν μέχρι σήμερα, η προσπάθεια θα επικεντρωθεί, χωρίς καμία απολύτως ρητή ποσοτική δέσμευση, να μη γίνουν άλλες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η μόνη «αποκατάσταση αδικιών» που προβλέπεται αφορά τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους δικαιούχους πολυτεκνικών επιδομάτων, χωρίς βέβαια να αναφέρεται κανένα συγκεκριμένο μέτρο. Δέσμευση της κυβέρνησης είναι να επανέλθει ο ορισμός του κατώτερου μισθού στη δικαιοδοσία των κοινωνικών εταίρων και στο ασαφές «επίπεδο που προσδιορίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Δίκαιο». Ακόμα, εξαγγέλλεται η επέκταση του επιδόματος ανεργίας κατά ένα χρόνο και η απονομή του σε μη μισθωτούς, την ίδια στιγμή όμως που το στερούνται εκατοντάδες χιλιάδες λόγω των εισοδηματικών κριτηρίων που παραμένουν εν ισχύ. Η τρικομματική κυβέρνηση εξαγγέλλει «νέο φορολογικό σύστημα» με θέσπιση περιουσιολογίου και «πόθεν έσχες» για όλους, κάνοντας μάλιστα λόγο για «σταδιακή μείωση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών», κλείνοντας έτσι το μάτι στις επιχειρήσεις και τους εργοδότες για χαμηλότερους συντελεστές και μείωση του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους, την ίδια στιγμή που το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους ελεύθερους επαγγελματίες παραμένει στα σημερινά επίπεδα (με τη δειλή και θολή εξαγγελία για «σταδιακή αύξησή του στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους»). Παράλληλα, τα χαράτσια παραμένουν αλλά με άλλο όνομα, καθώς το Ειδικό Τέλος Ακινήτων και οι υπόλοιποι φόροι στα ακίνητα αντικαθίστανται από έναν ακαθόριστου ύψους «ενιαίο προοδευτικό φόρο». Αρκετή δημοσιότητα πήρε η θέση στο σχέδιο προγραμματικής συμφωνίας «όχι απολύσεις στο Δημόσιο», ωστόσο η λιτή αυτή διατύπωση δεν αποκλείει λύσεις τύπου «εφεδρείας» για να απομακρυνθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Δέσμευση με σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις αποτελεί ακόμα η θέση για «συνέχιση μείωσης της φαρμακευτικής και νοσοκομειακής δαπάνης», που μεταφράζεται σε συνέχεια της πολιτικής Λοβέρδου.

Σημαντικό κομμάτι και αυτής της κυβερνητικής στρατηγικής είναι οι ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας και η περαιτέρω κατάργηση (με συγχωνεύσεις ή χωρίς) δημόσιων οργανισμών και φορέων στο πλαίσιο της πολιτικής για «λιγότερο κράτος». Το σημείο αυτό, το οποίο άλλωστε συνιστά και ρητή δέσμευση των Σαμαρά και Βενιζέλου απέναντι στην τρόικα για το δεύτερο Μνημόνιο, είναι και το μόνο «αγκάθι» στην υπογραφή της τελικής συμφωνίας, αφού καταγράφεται η διαφωνία της Δημοκρατικής Αριστεράς. Στο σχέδιο συμφωνίας αναφέρεται χαρακτηριστικά η θέση για «διατήρηση της κυριότητας του κράτους στα δίκτυα και αξιοποίηση του θεσμού των συμβάσεων παραχώρησης για βασικές υποδομές». Χαρακτηριστική του περιεχομένου που θα λάβει τελικά η πολιτική στον τομέα αυτό, είναι η επιλογή του αρμόδιου υπερ-υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, του Κωστή Χατζηδάκη. Όπως αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, το πρώην στέλεχος των κυβερνήσεων Καραμανλή που έχει στο βιογραφικό του την πώληση της Ολυμπιακής, «εγγυάται με την παρουσία του τον φιλελεύθερο προσανατολισμό προς την κατεύθυνση των αποκρατικοποιήσεων». Μένει ν’ αποδειχτεί ποιες θα είναι οι υποχωρήσεις της ΔΗΜΑΡ στον τομέα αυτό.

Η μόνη πραγματική ανακοίνωση στην οποία προέβη ο Αντώνης Σαμαράς ήταν οι επουσιώδεις εξαγγελίες για τους μισθούς των υπουργών και τα αυτοκίνητά τους. Μιλώντας στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο, δήλωσε ότι ο μισθός των μελών του θα μειωθεί κατά 30% και ότι θα περιοριστεί η χρήση των κρατικών αυτοκινήτων από την κυβέρνηση και τα μέλη της δημόσιας διοίκησης. Πρόκειται βέβαια για μια ανέξοδη και εντυπωσιοθηρική επιλογή, που επιχειρεί να πείσει έναν δοκιμαζόμενο λαό ότι «κάτι αλλάζει». Συναφείς είναι και οι σχετικές εξαγγελίες του προγραμματικού σχεδίου που προαναγγέλλουν μεταξύ άλλων αναδρομικό έλεγχο περιουσιακών στοιχείων για κυβερνητικά και κρατικά στελέχη από το 1974, αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, αλλαγές στη βουλευτική ασυλία και μείωση της κρατικής επιχορήγησης για τα κόμματα.

Δηλωτική των πολιτικών της προθέσεων είναι και η σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Τη στιγμή που τα 29 από τα συνολικά 39 μέλη της είναι στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, τα βιογραφικά και μόνο που έχουν οι κάτοχοι των κρίσιμων χαρτοφυλακίων, αναδεικνύουν τον χαρακτήρα της νέας μνημονιακής συγκυβέρνησης. Πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας και πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών έχει διατελέσει ο νέος υπουργός Οικονομικών, Βασίλης Ράπανος. Για «πολυετή εμπειρία σε θέσεις υψηλής ευθύνης μεγάλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών» κάνει λόγο το σύντομο βιογραφικό του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα. Κομματικά στελέχη με μεγάλη θητεία σε όλες τις «ένοχες» γαλάζιες κυβερνήσεις κατέλαβαν επίσης καίρια υπουργεία: Ο Ευριπίδης Στυλιανίδης (Εσωτερικών), ο Δημήτρης Αβραμόπουλος (Εξωτερικών) ο Πάνος Παναγιωτόπουλος (Εθνικής Άμυνας), ο Νίκος Δένδιας (Δημόσιας Τάξης), ο Ανδρέας Λυκουρέντζος (Υγείας). Συνολικά, έντονο άρωμα Καραμανλή και καθόλου άρωμα ...γυναίκας έχει το νέο υπουργικό, καθώς 13 μέλη του είχαν και προηγούμενη κυβερνητική θητεία, την ίδια στιγμή που ανδροκρατείται (πλην δύο γυναικών). Το βαθύ γαλάζιο φόντο της σπάει μόνο από τα πέντε μέλη που συνιστούν προσωπικές επιλογές του Ευ. Βενιζέλου (υπουργός Περιβάλλοντος, υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και υφυπουργοί Εμπορικής Ναυτιλίας, Εξωτερικών και Παιδείας) και τέσσερα μέλη που υπέδειξε η Δημοκρατική Αριστερά (υπουργός Δικαιοσύνης και υφυπουργοί Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Υγείας και Παιδείας).

Ο ΣΥΡΙΖΑ σχολίασε ότι πρόκειται για «κυβέρνηση με σαφές δεξιό περιεχόμενο και προσανατολισμό, στηριζόμενη κατά κύριο λόγο από τις δυνάμεις που ευθύνονται για την υπεράσπιση και την υλοποίηση των πιο ακραίων και αντιλαϊκών πολιτικών των τελευταίων δεκαετιών». Το ΚΚΕ σημείωσε ότι η συγκυβέρνηση είναι «δεσμευμένη απέναντι στην ΕΕ και την ελληνική πλουτοκρατία να φορτώσει στο λαό την καπιταλιστική κρίση». Ενώ η ΑΝΤΑΡΣΥΑ χαρακτήρισε τη συγκυβέρνηση «τρόικα εσωτερικού», με προσανατολισμό που «έχει καθοριστεί ήδη από τις ντιρεκτίβες της ΕΕ και των βιομηχάνων».