του Γιώργου Κρεασίδη
Αρχικά ξεκαθαρίζεται το αντιμνημονιακό περιεχόμενο,
καθώς προτείνεται η ακύρωσή του μαζί με το Μεσοπρόθεσμο, τη νέα δανειακή
σύμβαση και μέτρα που απορρέουν από αυτά. Παράλληλα, προτείνεται μια πολιτική
αναδιανομής του πλούτου με φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, η αναδιοργάνωση
του Δημοσίου και η παραγωγική ανασυγκρότηση με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας
κ.ά.
Αν όμως υπάρχει ξεκάθαρη τοποθέτηση απέναντι στο
Μνημόνιο, για το χρέος που είναι το όχημα για την επιβολή της πολιτικής
κυβέρνησης, ΕΕ και ΔΝΤ δεν συμβαίνει το ίδιο. Ενώ αναγνωρίζεται ότι η «κρίση
χρέους χρησιμοποιείται σαν μοχλός πίεσης χάριν των συμφερόντων του κεφαλαίου»,
ακολουθεί η διαπίστωση πως τα μέτρα «δεν αφορούν ούτε τη σωτηρία της χώρας ούτε
τη διάσωση του ευρώ ούτε τη βιωσιμότητα του χρέους. Οι θυσίες απαιτούνται για
να αυξηθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου και η εξουσία πάνω στην εργασία». Είναι
λοιπόν η σωτηρία του ευρώ στόχος αντίθετος με την κερδοφορία του κεφαλαίου; Η
βιωσιμότητα του χρέους είναι μια επιδίωξη άσχετη με την εξουσία πάνω στην
εργασία;
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα παρακάτω, όταν το
κείμενο προσπαθεί να γίνει πιο ξεκάθαρο απέναντι στο δίλημμα του «μαύρου
μετώπου» και του κεφαλαίου «ευρώ ή καταστροφή». Σήμερα όλες οι θυσίες που
γίνονται έχουν τη σφραγίδα του νέου Συμφώνου για το Ευρώ. Η ΕΕ για να
διατηρήσει τη συνοχή της και τη θέση της στην οικονομία, προχωρά σε απανωτά
μνημόνια σε έναν όλο και διευρυνόμενο κύκλο χωρών, μέσα και έξω από την
ευρωζώνη, όπως στην Ουγγαρία. Την ίδια ώρα ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει σε διατυπώσεις
όπως «καμία θυσία για το ευρώ, καμία υποταγή στα ψεύτικα διλήμματα Mνημόνιο ή
χρεοκοπία, ευρώ ή καταστροφή». Είναι δογματισμός η αντίληψη που δεν βλέπει ότι
η ΕΕ και η ευρωζώνη είναι το πλαίσιο για την κοινωνική αντεπανάσταση που ζούμε.
Εξάλλου, σε όλη τη διαδρομή της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η κοινωνική και
οικονομική σύγκλιση ή η εγγύηση της δημοκρατίας ήταν διακηρύξεις που
αμφισβητούνταν μάλιστα από την πρώτη στιγμή. Στη σημερινή κρίση τα πράγματα
λέγονται πιο ωμά. Το νέο ευρωσύμφωνο απαιτεί τη συνταγματική κατοχύρωση των
μνημονιακών πολιτικών και ΝΔ, ΠΑΣΟΚ δηλώνουν αποφασισμένοι να το κάνουν για να
μείνει η χώρα στην ΕΕ. Όταν ο Αλ. Τσίπρας στο ερώτημα αν θέλει την Ελλάδα εντός
ΕΕ και ευρώ απαντά «ναι, αλλά όχι μια Ελλάδα η οποία θα είναι το Μπαγκλαντές
της Ευρώπης» (Σκάι, 18 Mαρτίου), δίνει στην πρόταση του «μαύρου μετώπου» την αίσθηση
ενός σκληρού, αλλά ρεαλιστικού δρόμου.
Αποπροσανατολιστική είναι και η τοποθέτηση για το
χρέος. Το κείμενο ξεκινά από την πρόταση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους
του χρέους, μια θέση αποδοχής του διαχωρισμού τους χρέους σε ένα κομμάτι που ο
λαός οφείλει να αποπληρώσει και ένα επαχθές που πρέπει να διαγραφεί. Ακολουθεί
η θέση που συχνά επαναλαμβάνεται για «επιθετική αναδιαπραγμάτευση του χρέους»,
που συγκεκριμενοποιείται στην «αναστολή πληρωμών προς τους πιστωτές για εύλογο
χρονικό διάστημα», το οποίο προσδιορίζεται σε τρία χρόνια. Το πλαίσιο
συμπληρώνει η δήλωση ότι αν αυτό δεν γίνει αποδεκτό, ακολουθεί «η μονομερής
αναστολή πληρωμών χωρίς τη συναίνεση των πιστωτών». Στη συνέχεια ο Τσίπρας
δηλώνει πάλι στο Σκάι ότι δεν προτείνει έξοδο από το ευρώ και «γιατί έχουμε
υπογράψει το αγγλικό δίκαιο, έχουμε υπογράψει με δυο λόγια ότι δεν θα έχουμε τη
δυνατότητα, αν φύγουμε από το νόμισμα, να μετατρέψουμε και το χρέος στο νέο
νόμισμα» που ουσιαστικά προσεγγίζουν τη θέση Κουβέλη περί σεβασμού όσων
υπέγραψε η χώρα. Αυτά προτείνονται παρόλο που αναγνωρίζεται ότι η διαχείριση
του χρέους τελικά λειτουργεί σαν φαύλος κύκλος που το διογκώνει.
Η περιπλάνηση από τη μερική διαγραφή στην αναστολή
πληρωμών λειτουργεί ως ιδεολογική παραδοχή ότι λύση εκτός της εξυπηρέτησης του
χρέους δεν υπάρχει.
Τα όρια της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ γίνονται ορατά στο
θέμα της δημοκρατίας. Η κριτική του αναγνωρίζει πως «πρώτο θύμα στην περίοδο
του Mνημονίου είναι η ίδια η δημοκρατία», περιγράφοντας την περιστολή των
δικαιωμάτων και την ένταση του αυταρχισμού. Αγνοεί όμως το θεμέλιο της βίας και
του αυταρχισμού, τον εξοβελισμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων από τους χώρους
δουλειάς. Περιγράφοντας σαν αντίπαλο τη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του καπιταλισμού,
δεν αγγίζει το θέμα της εξουσίας του κεφαλαίου, την αιτία της κοινωνικής
οπισθοδρόμησης. Αποφεύγει το σκόπελο της ανατροπής που έχει ανάγκη η κοινωνία
και τη συζήτηση για το χαρακτήρα της. Μακριά από τον ορίζοντα της
αντικαπιταλιστικής ανατροπής, αναγκαστικά περιορίζεται εντός της ΕΕ και της
διαχείρισης του χρέους, περιορίζοντας αντίστοιχα την αντίθεση στο Mνημόνιο στο
πλαίσιο της διαμαρτυρίας και όχι μιας άλλης κοινωνικής πορείας.
