Παράλληλα με την παγκοσμιοποίηση της ελληνικής κρίσης χρέους, τις τελευταίες μέρες ζούμε τη διεθνοποίηση του ελληνικού Δεκέμβρη. Κακόβουλος νεοφιλελεύθερος Γερμανός θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η Ελλάδα αποδεικνύεται εστία μόλυνσης και μήτρα του κακού, μεταδίδοντας τον έναν ιό μετά τον άλλο στους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχοντας παρασύρει στα οικονομικά «Tάρταρα» την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, η «ελληνική νόσος» επιτίθεται πλέον στην Ισπανία, στην Ιταλία – σύντομα ίσως και στη Γαλλία και στη Γερμανία.
της Ειρήνης Κοσμά
Σαν να μην έφταναν τα δεινά στην ευρωπαϊκή οικονομία, η κοινωνική γάγγραινα που τέθηκε υπό έλεγχο με τη θεραπεία-σοκ από το 2008 και έπειτα, εμφανίζεται και πάλι σήμερα, βορειότερα, πλήττοντας τη Βρετανία που παραδίδεται στη βία. Πλέον, επιβεβαιώνονται οι (παλαιότερες) προβλέψεις έμπειρων συντηρητικών ευρωπαίων ηγετών, όπως ο γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, πως η εξέγερση των νέων στην Ελλάδα, θα μπορούσε να εξαπλωθεί σαν ιός σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο ίδιος είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει μερικά χρόνια νωρίτερα, το Φθινόπωρο του 2005, τότε από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών, το οργισμένο ξέσπασμα των μεταναστών στα προάστια του Παρισιού.
Αξιοπρόσεκτες πάντως είναι κάποιες διαβολικές συμπτώσεις, σε ό,τι αφορά το ξέσπασμα της βίας στην Ελλάδα και στη Βρετανία. Η οργή των πολιτών στις δύο χώρες εκδηλώθηκε μετά τη δολοφονία δύο νέων, του 16χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου και του 29χρονου Μαρκ Ντάγκαν, αντίστοιχα, από αστυνομικά πυρά. Ο πρώτος έκανε το μοιραίο λάθος να κυκλοφορεί στα Εξάρχεια, ο δεύτερος, είχε την ατυχία να γεννηθεί μαύρος και φτωχός και να κινείται στο Τότεναμ, λαϊκή συνοικία του Λονδίνου. Ο Αλ. Γρηγορόπουλος, μαθητής, δέχτηκε τα πυρά ειδικών φρουρών, ο Μ. Ντάγκαν, πατέρας τεσσάρων παιδιών, έπεσε από τα πυρά φρουρών με ειδίκευση στην καταστολή συμμοριών μαύρων.
Πάμπολλες είναι οι συμπτώσεις και στο μέτωπο της οικονομίας: Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, είναι υπερχρεωμένες. Και σε όλες, είτε βρίσκονται σε καθεστώς «διάσωσης» υπό την τρόικα, είτε όχι, επιβάλλεται θεραπεία-σοκ, η οποία δημιουργεί στρατιές άνεργων νέων.
Η βαθιά καπιταλιστική κρίση περιθωριοποιεί τους νέους, οι οποίοι είναι οργισμένοι με το πολιτικό σύστημα και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία που δεν τους εκπροσωπεί. Μόνο ο μετασχηματισμός της οργής στη Βρετανία και της πιο ώριμης –σχεδόν τρία χρόνια μετά τον Δεκέμβρη– αγανάκτησης στην Ελλάδα, σε πολιτική διαμαρτυρία με σαφή αντικαπιταλιστικά και επαναστατικά χαρακτηριστικά θα ανακόψει την εξάπλωση του ιού της κρίσης και της βίας.
H ένταση της κρατικής βίας και της καταστολής, που συνοδεύει την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αποτελεί το φυτίλι για το ξέσπασμα της βίας, τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Συνέβη στη Γαλλία το 2005, μετά το θάνατο δύο εφήβων, παιδιών μεταναστών, που έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια καταδίωξής τους από την αστυνομία, στην Ελλάδα με τη δολοφονία του Αλ. Γρηγορόπουλου το 2008 και στη Βρετανία, μετά το θάνατο του Μ. Ντάγκαν, στις 4 Αυγούστου. Ήδη, τα στοιχεία που προέκυψαν από τις πρώτες έρευνες οδήγησαν στην επίσημη διάψευση των ισχυρισμών των φρουρών που σκότωσαν τον Ντάγκαν, σύμφωνα με τους οποίους το θύμα είχε ανοίξει πυρ εναντίον τους. Ο Ντάγκαν προστίθεται στον τραγικό κατάλογο των θυμάτων της έντασης της αστυνομικής βίας στην ΕΕ των ανέργων και των νεόπτωχων – που κάποτε ήταν δήθεν EE των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών.
Σαν τραγική ειρωνεία, η βρετανική κυβέρνηση δέχτηκε αυστηρή κριτική από τα αιματοβαμμένα καθεστώτα της Συρίας και της Λιβύης αλλά και του Ιράν για τη βία που χρησιμοποιεί κατά των πολιτών της, που εξεγείρονται. Οι Τόριδες κλέβουν από τους νέους της Βρετανίας το μέλλον, που προμηνύεται χειρότερο από το παρελθόν τους. Την ίδια ώρα, συνεχίζουν να ασκούν δαπανηρή ιμπεριαλιστική πολιτική, συμμετέχοντας σε διάφορους πολέμους ανά τον κόσμο. Διαλύουν την παιδεία και το κοινωνικό κράτος και επενδύουν στο φόβο και στη βία, παρόλο που ισχυρίζονται πως επιδιώκουν το ακριβώς αντίθετο: Yπόσχονται να πατάξουν την «κουλτούρα του φόβου» στους δρόμους.
Τα αποτελέσματα της κρατικής βίας, πολιτικής ή αστυνομικής είναι εμφανή καθημερινά στους δρόμους της «πολυπολιτισμικής» βρετανικής πρωτεύουσας, όπου η εγκληματικότητα αυξάνεται ραγδαία. Κάποιες φορές, τα αποτελέσματα γίνονται τραγικά, όπως στις 4 Αυγούστου με το θάνατο του Ντάγκαν. Αστυνομική βία ασκήθηκε και δύο μέρες αργότερα, κατά των περίπου 250 ατόμων που συγκεντρώθηκαν έξω από το τοπικό αστυνομικό τμήμα, για να διαμαρτυρηθούν και να ζητήσουν εξηγήσεις για το θάνατό του. Επίθεση αστυνομικών κατά 16χρονου κοριτσιού-διαδηλώτριας αποτέλεσε το έναυσμα για το ξέσπασμα της οργής των νέων που ξεκίνησε το βράδυ του Σαββάτου από τις λαϊκές συνοικίες του Λονδίνου.
Τα βίαια οικονομικά μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση καταδικάζουν την πλειοψηφία των εφήβων και των νέων αυτών των περιοχών, που στην πλειοψηφία τους ανήκουν στα φτωχά και μεσαία στρώματα, στην απόγνωση και στη βία. Ειδικοί φρουροί εκπαιδεύονται για να τους αντιμετωπίζουν ως τον ύψιστο εσωτερικό εχθρό και σκληραίνουν τη στάση τους απέναντί τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες να υπάρξουν θύματα, στο πλαίσιο ερευνών ρουτίνας ή καταδιώξεων. Οι νέοι αντιμετωπίζονται ως ύποπτοι, δυνάμει ταραξίες ή ως εγκληματίες. Ως εγκλήματα χαρακτηρίζει όσα συμβαίνουν στους δρόμους των μεγάλων αστικών κέντρων της Βρετανίας ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, προειδοποιώντας κατ’ επανάληψη για την τιμωρία των δραστών.
Επιπλέον, οι αρχές καταστολής εξοπλίζονται με νέα μέσα για την αντιμετώπιση μαζικών κινητοποιήσεων, πέραν των παραδοσιακών και ξεπερασμένων πλέον όπλων, όπως τα χημικά ή τα γκλομπ. Στη Βρετανία, οι νέοι που προκάλεσαν τις ταραχές δέχτηκαν επιθέσεις από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά - συνοδούς των δυνάμεων ασφαλείας, ενώ ήδη κηρύχθηκε νόμιμη η χρήση σφαιρών από καουτσούκ και αντλιών νερού για την «επιβολή της τάξης». Η χρήση βίας από την αστυνομία όχι απλώς νομιμοποιείται, αλλά επιβάλλεται από την αντιδραστική βρετανική πολιτική ηγεσία των νεοφιλελεύθερων μέτρων και της λιτότητας. Παράλληλα, ο στρατός εκπαιδεύεται για να συνδράμει στις επιχειρήσεις των αρχών ασφαλείας.
Ο βρετανός πρωθυπουργός την Πέμπτη ανακοίνωσε πως δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ακόμα και να κατεβάσει στρατιωτικές δυνάμεις στους δρόμους, «σε περίπτωση που ξεσπάσουν νέες ταραχές στο μέλλον». Στο μεταξύ, χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να ενεργοποιήσει τα πιο αντιδραστικά αντανακλαστικά των πολιτών και να θέσει σε λειτουργία το λεγόμενο κοινωνικό αυτοματισμό. Πετυχαίνει έτσι την εμπλοκή ακόμα και ακροδεξιών και φασιστοειδών στοιχείων στα γεγονότα, που αναλαμβάνουν δράση για την προστασία της περιουσίας τους, με ανεξέλεγκτες συνέπειες. Στο θάνατο του Ντάγκαν, προστέθηκαν άλλοι τέσσερις θάνατοι νεαρών αντρών στη διάρκεια των γεγονότων της τελευταίας εβδομάδας. Ο ένας δέχτηκε πυρά αγνώστων, ενώ βρισκόταν στο αυτοκίνητό του και οι άλλοι τρεις παρασύρθηκαν από όχημα που κινούνταν με μεγάλη ταχύτητα.
Ο φόβος και η βία κυριαρχούν στις περισσότερες βρετανικές πόλεις. Όμως το ξέσπασμα της οργής των νέων αντί να προβληματίζει, χρησιμοποιείται ως πρόφαση για τον περιορισμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Η χρήση καμερών για το σχηματισμό κατηγοριών σε βάρος διαδηλωτών ή εξεγερμένων προωθείται με νομοθετική ρύθμιση σε ολοένα περισσότερες χώρες –συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας– από τον ευρωπαϊκό Bορρά μέχρι το Nότο. Στη Βρετανία, χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί, όσον αφορά το καθεστώς με τις κάμερες, ήταν η δήλωση του Nτ. Κάμερον: «Εικόνα την εικόνα, οι εγκληματίες αναγνωρίζονται και συλλαμβάνονται». Μέσα σε έξι μέρες έγιναν περίπου 1.300 συλλήψεις, ενώ η βρετανική πρωτεύουσα θύμιζε εμπόλεμη ζώνη με 16.000 πάνοπλους αστυνομικούς ακροβολισμένους στους δρόμους της.
Η επιχείρηση τρομοκρατίας της βρετανικής κοινωνίας και κυρίως, των εξεγερμένων και αποκλεισμένων νέων εντάθηκε με τη συνδρομή των μίντια. Τηλεαστέρες επιτίθονταν σε οποιονδήποτε ξέφευγε από την κυβερνητική γραμμή «καταδίκης των εγκλημάτων». Σε αλλεπάλληλες φραστικές επιθέσεις κατά των οργισμένων νέων προσέφυγαν τα μέλη της κυβέρνησης και φυσικά, ο ίδιος ο πρωθυπουργός. «Η αντεπίθεση έχει ξεκινήσει» διαμήνυσε, προσθέτοντας με καουμπόικο ύφος τιμωρού: «Θα πληρώσετε για ό,τι κάνατε».
Έφτασε μάλιστα στο σημείο να επιτεθεί στη Σκότλαντ Γιαρντ, επειδή «ήταν λάθος της να αντιμετωπίσει τις ταραχές ως ζήτημα δημόσιας τάξης και όχι εγκληματικότητας». Οι ταραχές ήταν «καθαρή εγκληματικότητα», ωστόσο στους δρόμους βρίσκονταν «ελάχιστοι αστυνομικοί», δήλωσε ο Κάμερον επισημαίνοντας ότι η Σκότλαντ Γιαρντ παραδέχθηκε ενώπιόν του ότι οι τακτικές της ήταν λανθασμένες.
Ο Κάμερον δεν έκανε την παραμικρή αναφορά στο γεγονός που στάθηκε η αφορμή για το ξέσπασμα της οργής των νέων, στο θάνατο του 29χρονου από αστυνομικά πυρά. Επιπλέον, αρνήθηκε κάθε σύνδεση των επεισοδίων με βαθύτερα πολιτικά αίτια και με την επιβολή σκληρής δημοσιονομικής λιτότητας που αυξάνει τις κοινωνικές ανισότητες, κλέβοντας πλούτο από τους πολλούς. «Δεν πρόκειται για πολιτική, ούτε για διαδήλωση, αλλά για κλοπή» υπογράμμισε, λέγοντας ότι θα ζητήσει συμβουλές από τις ΗΠΑ για το πώς διαχειρίστηκαν τη δράση συμμοριών σε πόλεις όπως η Βοστόνη.
Η κυβέρνηση των Συντηρητικών στη Βρετανία είναι έτοιμη να σπάσει ένα ακόμα ταμπού, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία: Aνακοίνωσε πως δεν θα διστάσει να παρέμβει ακόμα και στη λειτουργία των κοινωνικών δικτύων του ίντερνετ. Αποκάλυψε πως ήδη εξετάζει τρόπους, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες πληροφοριών, προκειμένου να αποκτήσει τη δυνατότητα να διακόπτει την ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω του facebook, του twitter, αλλά και του BlackBerry messenger, για να προλάβει ενδεχόμενες ταραχές στο μέλλον.
Στο μεταξύ, το προ-ολυμπιακό Λονδίνο (το 2012 θα πραγματοποιηθούν Ολυμπιακοί Αγώνες), όπως και οι μεγαλύτερες βρετανικές πόλεις Μπέρμιγχαμ, Λίβερπουλ, Μπρίστολ, Νότιγχαμ μετρούν τις πληγές τους. Κτίρια και οχήματα παραδόθηκαν στις φλόγες, καταστήματα λεηλατήθηκαν. Σύμφωνα με εκτίμηση της Ένωσης Βρετανών Ασφαλιστών (ABI), στην οποία αναφέρθηκε ο Κάμερον, το κόστος από τα βίαια γεγονότα που συνταράσσουν τη βρετανική πρωτεύουσα και τις άλλες μεγαλουπόλεις θα υπερβεί κατά πολύ τα 200 εκατ. λίρες (228 εκατ. ευρώ).
Αυτή η άνευ προηγουμένου έκρηξη κατά του πολιτικού συστήματος αποτελεί ένα ακόμα σοβαρό σύμπτωμα της κρίσης των αγορών και του καπιταλισμού και δεν είναι τυχαίο το ότι εκδηλώνεται σε μία από τις σημαντικότερες πόλεις – σύμβολά του. Το Σίτι φλέγεται από τον ξεσηκωμό των νέων που, προς το παρόν, παίρνουν πίσω όσα τους έμαθαν να διεκδικούν: ;Oχι υψηλά ιδανικά, αλλά ...επώνυμα παπούτσια και γκάτζετ επικοινωνίας.
Η κρίση και η επίθεση κυβέρνησης - κεφαλαίου αφυπνίζουν συνδικάτα και νεολαία
E κτός από την εξάπλωση της τυφλής βίας, η κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών - Φιλελεύθερων υπό τον Ντέιβιντ Κάμερον, κατά τον πρώτο χρόνο της στην εξουσία κατάφερε και άλλα. Όπως να αφυπνίσει τα βρετανικά συνδικάτα που βρίσκονταν επί δεκαετίες σε λήθαργο και να προκαλέσει τη διοργάνωση των μεγαλύτερων απεργιακών κινητοποιήσεων που έζησε η χώρα από τη δεκαετία του ’80.
Έντονες ήταν οι αντιδράσεις των εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα, που οργάνωσαν μαζικές διαδηλώσεις. Πιο πρόσφατη, η 24ωρη απεργιακή κινητοποίηση πριν από ενάμιση μήνα, στις αρχές Ιουλίου, κατά της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 60 στα 66 και των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,5% και κατά της διάλυσης των δημοσίων υπηρεσιών με την απόλυση 330.000 εργαζομένων.
Η απεργία σημείωσε μεγάλη επιτυχία, παρόλο που δεν υποστηρίχτηκε από τους Εργατικούς. Ο ηγέτης της, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ τη χαρακτήρισε «λανθασμένη». «Ανησυχούμε για τις προθέσεις της κυβέρνησης όσον αφορά το μέλλον της εκπαίδευσης», ήταν η απάντηση του εκπρόσωπου του συνδικάτου δασκάλων ATL, που απήργησε για πρώτη φορά στον έναν αιώνα ύπαρξής του!
Μεγάλη διαδήλωση, η μεγαλύτερη μετά τις γιγαντιαίες διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Ιράκ, το 2003, είχε πραγματοποιηθεί στις αρχές του χρόνου. Οι συμμετέχοντες διαμαρτύρονταν για την αύξηση της φορολογίας και για τις περικοπές των δημοσίων δαπανών κατά 80 δισ. λίρες. Η μεγαλειώδης κινητοποίηση κατέληξε σε επεισόδια με σπάσιμο τραπεζών και καταστημάτων, φωτιές και συνθήματα στους τοίχους της Όξφορντ Στριτ.
Ωστόσο το προσεχές Φθινόπωρο αναμένεται ακόμα πιο καυτό, όσον αφορά το απεργιακό μέτωπο. Οι συνέπειες από την υιοθέτηση του έκτακτου προϋπολογισμού για μείωση του ελλείμματος, το οποίο ανέρχεται στο 10,4% του ΑΕΠ έχουν ενταθεί. Η κοινωνική πλειοψηφία στη Βρετανία αντιμετωπίζει τις συνέπειες της σταδιακής βύθισης της οικονομίας στην ύφεση, ενώ η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προωθήσει νέα νεοφιλελεύθερα μέτρα, που αποτελούν κόκκινο πανί για τους εργαζόμενους.
Πέραν της αφύπνισης των συνδικάτων, η κυβέρνηση Τόρις - Φιλελεύθερων είχε επιτύχει και την αναγέννηση του φοιτητικού και μαθητικού κινήματος, που πέρυσι το χειμώνα βρέθηκε και πάλι στο προσκήνιο, μετά από δεκαετίες που ήταν στην αφάνεια. Αφορμή στάθηκε η ανακοίνωση περί τριπλασιασμού των διδάκτρων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που καθιστά απαγορευτικές τις σπουδές για μεγάλο μέρος νέων στη χώρα. Οργισμένες ήταν οι αντιδράσεις δεκάδων χιλιάδων φοιτητών και μαθητών που κατέλαβαν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος στο Λονδίνο, περικύκλωσαν το όχημα του Κάρολου και της Καμίλα και πραγματοποίησαν μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις για πάνω από ένα μήνα.
Στις περικοπές των δημοσίων δαπανών για την παιδεία με τη συνεπακόλουθη απόφαση για αύξηση των διδάκτρων, προστέθηκαν οι περικοπές ύψους 41 εκατ. λιρών στις δαπάνες για τοπικά κοινωνικά προγράμματα ενίσχυσης των νέων. Επιπλέον, σημειώθηκε ραγδαία αύξηση των ποσοστών ανεργίας, ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρότερων, ως αποτέλεσμα της ύφεσης.
Μόλις τον περασμένο μήνα, ο τοπικός βουλευτής των Εργατικών, Ντέιβιντ Λάμι, ζήτησε την ανάληψη κυβερνητικής δράσης για να αντιμετωπιστεί η αύξηση κατά 10% της ανεργίας στο Τότεναμ, όπου 10.514 άνθρωποι έχουν χάσει τις δουλειές τους. Κάτοικοι της περιοχής υποστηρίζουν πως εκατοντάδες 30άρηδες δεν έχουν καταφέρει ποτέ να βρουν δουλειά. Δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση λοιπόν που καταστήματα τα οποία πωλούν ακριβά αθλητικά είδη, κινητά τηλέφωνα, τηλεοράσεις και συσκευές MP3 λεηλατούνται από νέους που γνωρίζουν ότι ποτέ δεν θα κερδίσουν αρκετά χρήματα ώστε να τα αποκτήσουν νόμιμα.
Η μεγάλη αντίφαση έγκειται στο ότι οι πολύ πλούσιοι στη Βρετανία ποτέ ξανά, τουλάχιστον τα τελευταία 60 χρόνια, δεν πέρναγαν τόσο καλά, όσο σήμερα. Οι μέσες ετήσιες αποδοχές για τα υψηλόβαθμα στελέχη των εισηγμένων στο χρηματιστήριο του Λονδίνου εταιρειών κυμαίνονται στις 175.000 λίρες, την ώρα που ο μέσος μισθός δεν ξεπερνά τις 5.860 λίρες. Οι Συντηρητικοί επιδιώκουν ωστόσο να επιβάλουν νέα μέτρα που θα φτωχύνουν την πλειοψηφία των εργαζόμενων ακόμα περισσότερο.
Ταυτόχρονα, ετοιμάζονται να χαρίσουν τεράστια ποσά στους 300.000 προνομιούχους, με ετήσιες αποδοχές άνω των 150.000 λιρών, μέσω της κατάργησης της φορολόγησης των εισοδημάτων τους με το ανώτατο όριο του 50%. Ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως θέλει να εξαλειφθεί το συγκεκριμένο φορολογικό μέτρο, ενώ ο εκατομμυριούχος φίλος του, υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Όσμπορν, δήλωσε πως θέλει να το ξεφορτωθεί.
Οι έφηβοι που άρπαζαν αθλητικά παπούτσια των 100 λιρών, πιθανόν δεν είχαν κάτι από τα παραπάνω στο μυαλό τους. Γνωρίζουν όμως, πως κάποιοι ζουν με πολυτέλειες και προνόμια και χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να παραμείνουν εκατομμύρια άλλοι φτωχοί. Το ξέσπασμα της καταστροφικής οργής και της μουγκής διαμαρτυρίας, είναι ο τρόπος που επέλεξαν για να ακουστούν αυτοί που δεν έχουν φωνή. Το Φθινόπωρο, τα συνδικάτα και η Αριστερά στη Βρετανία θα κληθούν να δυναμώσουν τη φωνή τους κατά της κυβέρνησης των Συντηρητικών - Φιλελευθέρων, της ουσιαστικής συναίνεσης των Εργατικών και κατά της καταστροφικής για τους εργαζόμενους και τους νέους πολιτική τους.
