Μια εντελώς παράδοξη ιστορία αφηγείται ο Γιώργος Αλεξάτος στο βιβλίο του Πλατεία Μπελογιάννη, η οποία εκτυλίσσεται στη ...λαοκρατούμενη βόρεια Ελλάδα, εκεί που ο Δημοκρατικός Στρατός ουδέποτε ηττήθηκε, ο Γράμμος ποτέ δεν παραδόθηκε και η Θεσσαλονίκη ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα μετά την εκδίωξη του Eθνικού Στρατού.
Η Λαοκρατία και ο Άρης ξαναβρίσκονται τριάντα χρόνια μετά από την πρώτη τους συνάντηση, στην Πλατεία Μπελογιάννη. Η θύμηση και η κυρίως η κριτική αποτίμηση όσων μεγάλων και σπουδαίων γεγονότων έζησαν οι ήρωες είναι κυρίαρχη στο βιβλίο του Γιώργου Αλεξάτου, Πλατεία Μπελογιάννη (εκδόσεις ΚΨΜ). Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα εναλλακτικής ιστορίας, όπως και το ίδιο το εξώφυλλο του βιβλίου αναφέρει.
Το λογοτεχνικό είδος έχει μακρά ιστορία: Aρκεί να θυμίσουμε το βιβλίο του Φίλιπ Κ. Ντικ, Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο, με την αφήγηση να εξελίσσεται το 1962 στη κατεχόμενη από τους ναζί Αμερική. Τέτοιου είδους λογοτεχνικά κείμενα ξεκινούν με «υλικά» του παρελθόντος για να κτίσουν μια καινούργια κατασκευή, μια νέα αφήγηση. Η Ιστορία δίνει την πρώτη ύλη και η μυθοπλασία πλέκει τις δικές τις ιστορίες. Στην περίπτωση του βιβλίου του Γιώργου Αλεξάτου, διαμορφώνεται ένα εναλλακτικό σενάριο για το τι θα συνέβαινε αν η Αριστερά και ο Δημοκρατικός Στρατός συγκροτούσαν μια Λαϊκή Δημοκρατία στην κεντρική και Βόρεια Ελλάδα. «Γιατί, ίσως θα μπορούσε να γίνει και έτσι…», όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο, καθώς αυτό το ενδεχόμενο ήταν υπαρκτό, μιας και η ήττα του ΔΣΕ καθόλου βέβαιη δεν ήταν το 1947-1948, ενόσω εξελισσόταν ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος.
Σε αυτό το λογοτεχνικό πλαίσιο, τον Αύγουστο του ’49 αντί να επισφραγιστεί η ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, με την παράδοση του Γράμμου, οι εξεγερμένοι στη Θεσσαλονίκη καταδιώκουν τα απομεινάρια του Eθνικού Στρατού και την κηρύσσουν πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας. Αυτά στο Bορρά, γιατί στο Nότο, στο «Βασίλειο της Ελλάδας», η ανέχεια, η κρατική βία και η εκμετάλλευση αποτελούν το τρίπτυχο της διακυβέρνησης του μετεμφυλιακού κράτους. Ακριβώς εδώ είναι και το ιδιαίτερο προτέρημα του βιβλίου, καθώς πλάι στην εναλλακτική ιστορική αφήγηση, παρατίθενται όλα τα ιστορικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν με την εγκαθίδρυση του κράτους της Δεξιάς, στο τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Και παρά το γεγονός ότι η Λαϊκή Δημοκρατία στην εκκίνησή της μοιάζει με το σοβιετικό μοντέλο των χρεωκοπημένων και γραφειοκρατικών καθεστώτων που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο γεννήθηκαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο μια ακόμη ανατροπή συμβαίνει στην… Ιστορία: Οι παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου με τη μαζική συμμετοχή τους, αλλά και η ακηδεμόνευτη στάση του ΚΚΕ σε σχέση με το κομμουνιστικό κέντρο, τη Μόσχα, φέρνουν ...τούμπα όλα όσα ξέραμε, πραγματοποιώντας μια νέα επαναστατική διαδικασία, το «κίνημα της Επιτάχυνσης». Έτσι ο Γιώργος Αλεξάτος δεν μας δίνει μόνο μια εναλλακτική ιστορική αφήγηση για τη νέα ελληνική ιστορία αλλά και για την ιστορία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Τελικά ο σοσιαλιστικός Βορράς κατορθώνει μετά την πτώση της χούντας και την εισβολή στην Κύπρο να επιβάλει την Επανένωση με την Ελλάδα. Κι όμως ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας της χώρας έρχεται να αμφισβητηθεί από τους… εκσυγχρονιστές, προεξέχοντος του Κώστα Σημίτη. Η κορύφωση αυτών των γεγονότων συντελείται σε ένα άλλο βρόμικο ’89... Παρ’ όλα αυτά το χειμώνα του ’91 ένα νεολαιίστικο κίνημα θα οδηγήσει στην εξέγερση της Ανάκτησης, κάνοντας πρόδηλη την πρόθεση του συγγραφέα να υποστηρίζει ότι η επαναστατική διαδικασία είτε θα είναι συνεχής ή δεν θα είναι επαναστατική.
Στις αρετές του κειμένου πρέπει να καταγραφεί ότι ο συγγραφέας δεν φτιάχνει έναν αγγελικά πλασμένο –και γι’ αυτό ψεύτικο– σοσιαλιστικό κόσμο, ίσα ίσα σκιαγραφεί πλειάδα αντιθέσεων εντός τους, αναδεικνύει αντιφάσεις και συγκρούσεις, ενώ κρατά κριτική στάση απέναντι στις αδυναμίες της Αριστεράς…
