Για δεύτερη φορά, η νέα και εξαιρετικά ταλαντούχα ομάδα Σημείο Μηδέν, που πρόσφατα βραβεύτηκε με τον Έπαινο Νέων Δημιουργών από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών –για την παράσταση οι Δίκαιοι του Καμύ- καταπιάνεται με το καφκικό σύμπαν (αφού πρώτα είχε «ανεβάσει» τη Σωφρονιστική Αποικία). Επιλέγει έτσι να παρουσιάσει τη θεατρική εκδοχή της Μεταμόρφωσης, ενός από τα πιο γνωστά διηγήματα του Φραντς Κάφκα. Και μπορεί ο τσέχος συγγραφέας, δημιουργός των εμβληματικών μυθιστορημάτων Η Δίκη, Ο Πύργος και Αμερική, να έγραψε τη Μεταμόρφωση το 1912, ωστόσο η επικαιρότητα του μηνύματος της είναι εντυπωσιακή. Εκατό χρόνια μετά, η θεατροποιημένη μορφή του εν λόγω διηγήματος έρχεται να αναδείξει ότι «οι σύγχρονοι πλέον, μηχανισμοί από-ανθρωποποίησης, εξακολουθούν να παγιδεύουν τους ανθρώπους στα αναρίθμητα γρανάζια μιας καλοκουρδισμένης μηχανής οδύνης», όπως λέει ο σκηνοθέτης Σάββας Στρούμπος.
της Νατάσας Κεφαλληνού
Η ιστορία της Μεταμόρφωσης είναι απλή όσο και ασύλληπτη. Ο εμπορικός αντιπρόσωπος Γκρέγκορ Σάμσα ζει σε ένα ασφυκτικό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον γεμάτο ενοχές και φόβους. Μετά από μια ανήσυχη νύχτα, βρίσκει τον εαυτό του μεταμορφωμένο σ’ ένα τεράστιο, απεχθές ζωύφιο. Με αυτήν τη βάση και μέσα από τα μάτια του ήρωα-εντόμου, ο Κάφκα στήνει μια καθαρά ρεαλιστική ιστορία, ένα απολύτως πιστευτό ψυχολογικό πείραμα, που υπογραμμίζεται από πλήθος οδυνηρά εύστοχων λεπτομερειών στην περιγραφή προσώπων και πραγμάτων. Ο συγγραφέας όχι μόνο ξετυλίγει αριστοτεχνικά τις αγωνίες, τις ενοχές και την αλλοτρίωση του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά φτάνει και να μεταφράσει αυτήν την άχαρη και ανούσια ύπαρξη σε ύλη, σε σωματική υπόσταση.
Η ομάδα δεν επικεντρώνει στην αναπαραστατική αντιμετώπιση της ιδέας της μεταμόρφωσης του Γκρέγκορ σε ζωύφιο. Περισσότερο την ενδιέφερε η υπαρξιακή διάσταση της μεταμόρφωσης, οι αιτίες που οδηγούν σε αυτή την κατάσταση. Δεν είδε τον Γκρέγκορ ως ενός άτομο που ξαφνικά αποκτά μια αποκλίνουσα συμπεριφορά σε ένα κατά τα άλλα «υγιές» οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Είδαν περισσότερο τον θρυμματισμένο κόσμο της εποχής μας, τα συντρίμμια των αστικών κοινωνιών που μέρα με τη μέρα αυξάνονται, τις κατακερματισμένες ανθρώπινες σχέσεις. Μέσα από αυτό το τοπίο της καταστροφής του αστικού φαντασιακού αναδύθηκε η οικογένεια Σάμσα, ως προϊον της εποχής της.
Στην παράσταση γίνετε μια ιδαίτερα πετυχημένη προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η έννοια του «μη παραγωγικού» στις κοινωνίες της εκμετάλλευσης. Η αυταξία της εργασίας και η «ηθική του μεροκαματιάρη» απεκδύονται των κυρίαρχων ιδεολογημάτων τους και παρουσιάζονται περισσότερο ως καταναγκαστικοί μηχανισμοί πειθάρχησης μέσα στις κοινωνίες του κέρδους και της καταπίεσης, εκεί που η εργασία μετρέπεται σε δουλεία και όχι σε ελεύθερη επιλογή και δημιουργία. Βασικός μηχανισμός εμπέδωσης αυτών των «αξιών» είναι η οικογένεια και η κοινωνία που αποτελούν εν τέλει για τον ήρωα μια οδυνηρή μηχανή μεταμόρφωσης. Φυσικά, σε ένα τέτοιο τοπίο τα υπόλοιπα πρόσωπα της οικογένειας δεν παρουσιάζονται ως «κανονικά», αλλά ως γρανάζια αυτής της μηχανής οδύνης.
Τα πρόσωπα της Μεταμόρφωσης δρουν και αντιδρούν σα να είναι μπλεγμένα μεταξύ τους με χιλιάδες νήματα, σε έναν παράλογο λαβύρινθο θρυμματισμένων ειδώλων. Οι βασανιστικά παγιωμένες και επαναλαμβανόμενες κοινωνικές συμπεριφορές που έρχονται σε σύγκρουση με τις ανθρώπινες επιθυμίες αναπαριστούνται και επίς σκηνής, με ευρηματικό τρόπο, αποκαλύπτοντας τη σύγχρονη αλλοτρίωση της ανθρώπινης συνείδησης. Οι εξαιρετικές ερμηνείες, η προτότυπη σκηνοθετική ματιά και η διασκευή του διηγήματος μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς και την έρευνά της ομάδας δίνουν ένα ιδαίτερο αποτέλεσμα, που σε κρατά σε εγρήγορση και τα 80 λεπτά της παράστασης, ενώ είναι οδηγός για συζήτηση, σκέψη και προβληματισμό και μετά το πέσιμο της αυλαίας.
Το εγχείρημα της θετρική ομάδας Σημείο Μηδέν είναι αξιοσημείωτο, καθώς συναποφασίζεται η επιλογή των έργων, ορίζεται ίση αμοιβή για κάθε μέλος και προβάλεται μέσα από την προβολή των παραστάσεων της ένα ξεκάθαρο πολιτικό και κοινωνικό πρόσημο για την τέχνη. Αποδεικνύει δε περίτρανα πως μέσα στη δίνη του Μνημνονίου η νεά γενιά καλλιτεχνών οι 30άρηδες μπορεί να παραμένει όρθια και δημιουργική.
Η παράσταση Η Μεταμόρφωση θα παίζεται από τις 26 Απριλίου ως 27 Μαΐου 2012, κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο black box του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος. Ώρα έναρξης 9:30 μ.μ. Σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος. Μετάφραση : Δανάη Σπηλιώτη, Σάββας Στρούμπος. Σκηνικά: Γιώργος Κολιός. Κοστούμια: Γιώργος Κολιός, Rebekka Gutsfeld. Μουσική : Λεωνίδας Μαριδάκης. Φωτισμοί : Κώστας Μπεθάνης. Παίζουν: Μαρία Αθηναίου, Ελεάνα Γεωργούλη, Θοδωρής Σκυφτούλης, Σάββας Στρούμπος, Μιλτιάδης Φιορέντζης. Τιμή εισιτηρίου 15 ευρώ και μειωμένο 10 ευρώ. Οι αναγνώστες του Πριν με την επίδειξη της εφημερίδας (των Κυριακών 6/5, 13/5, 20/5, 27/5) μπορούν να εξασφαλίσουν το μειωμένο εισιτήριο.
