Του Λάζαρου Απέκη
Τα κόμματα που υπηρετούν
το μεγάλο κεφάλαιο, εγχώριο και διεθνές,
και ενεργούν σύμφωνα με τις επιταγές
των επιτελείων του –ΕΕ, ΔΝΤ– ψήφισαν
στη Βουλή το νόμο που κατεδαφίζει ό,τι
έχει απομείνει από τη δημόσια και δωρεάν
ανώτατη εκπαίδευση. Για να νομιμοποιήσουν
αυτή την επίθεση, αυτά τα κόμματα, τα
βυθισμένα στη διαπλοκή, τη διαφθορά, τα
σκάνδαλα και την προκλητική συγκάλυψή
τους, με πρωταγωνιστές τα ΜΜΕ, δημιούργησαν
ένα κλίμα άκρως πολεμικό και δυσφημιστικό
κατά των δημόσιων πανεπιστημίων και
των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Παρουσίασαν τα πανεπιστήμια σαν εστίες
βίας, άνδρα ανομίας και διαπλοκής και
τα μέλη τους να κυριαρχούνται από
συντεχνίες ανάξιων διαπλεκόμενων, που
αρνούνται οποιονδήποτε έλεγχο, σαν
ιδρύματα που δεν παρέχουν κατάλληλα
εφόδια στους φοιτητές τους και χορηγούν
πτυχία χωρίς αντίκρισμα, που οδηγούν
έτσι τους αποφοίτους στην ανεργία. Λίγες
ώρες μετά το οριστικό κουκούλωμα του
σκανδάλου Ζίμενς, πανηγύρισαν προκλητικά,
μέσα σε κλίμα εμφυλιοπολεμικό, τη
σύμπνοιά τους για την πλήρη παράδοση
των πανεπιστημίων στην πολιτική και
οικονομική εξουσία και ιδιαίτερα για
την κατάργηση του πανεπιστημιακού
ασύλου, που αναδείχθηκε σε στρατηγικό
στόχο της συμμαχίας.
Καταργούν το πανεπιστημιακό
άσυλο για να συντρίψουν την αμφισβήτηση,
την κριτική σκέψη και στάση, τις
αντιστάσεις πανεπιστημιακών και
εργαζομένων και κυρίως το φοιτητικό
κίνημα, αλλά και για να αποκόψουν τα
πανεπιστήμια από τις μαχόμενες δυνάμεις
της κοινωνίας. Θέλουν να προχωρήσουν
και το δηλώνουν θριαμβολογώντας, με τη
βία, την καταστολή και τις πειθαρχικές
διώξεις, στην «εκκαθάριση» των
πανεπιστημίων από την «ιδεολογία και
τη δράση της Aριστεράς». Χρόνια τώρα η
ΝΔ, η άκρα Δεξιά, οι διάφοροι «εκσυγχρονιστές»
και όλα τα επιτελεία που τους στηρίζουν
κραυγάζουν για την κατάργηση αυτής της
μεγάλης κοινωνικής κατάκτησης. Σήμερα
όμως ιδιαίτερα, που η οργή των εργαζομένων,
των νέων, των ανέργων, του λαού, ξεχειλίζει,
φοβούνται ότι το εκπαιδευτικό κίνημα,
με βασική συνιστώσα το φοιτητικό, μπορεί
να πυροδοτήσει την έκρηξη αυτής της
οργής.
Για να ελέγξουν τα
πανεπιστήμια, χωρίς σοβαρές αντιστάσεις,
καταργούν την αυτοδιοίκηση και επιβάλλουν
μια ολιγομελή αυταρχική και ανεξέλεγκτη
διοίκηση. Για το «άνοιγμά» τους στην
κοινωνία, σχεδίασαν να επιβάλουν στη
διοίκηση των πανεπιστημίων «προσωπικότητες»
από το χώρο των επιχειρήσεων και της
πολιτικής: εφοπλιστές, μεγαλοεργολάβους,
τραπεζίτες, χρηματιστές, βιομηχάνους,
πολιτευτές.
Δεν τους αρκεί η ισχυρή
επιρροή που έχουν ήδη στα πανεπιστήμια
και τα ΤΕΙ μέσα από τη διαπλοκή των
μηχανισμών των κομμάτων εξουσίας και
του εκάστοτε υπουργείου Παιδείας με
ομάδες πανεπιστημιακών. Για τη μετάλλαξη
της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν
σχεδιάσει απαιτούν τον πλήρη πολιτικό
έλεγχο. Δεν τους αρκεί το επιχειρηματικό
πανεπιστήμιο που έχουν στήσει ομάδες
πανεπιστημιακών, αξιοποιώντας τις
πολιτικές για την έρευνα, τη χρηματοδότηση
και τις πελατειακές σχέσεις τους με την
εκάστοτε κυβέρνηση. Θέλουν να επιβάλουν
ολοκληρωτικά τους κανόνες και τις
απαιτήσεις της αγοράς, την «ανταγωνιστικότητα»,
την «αποδοτικότητα», τη «βιωσιμότητα»,
να μετατρέψουν τα δημόσια ιδρύματα σε
επιχειρήσεις με «οικονομική και
διοικητική αυτοτέλεια», που θα παρέχουν
υπηρεσίες εκπαίδευσης και έρευνας σε
πελάτες που ενδιαφέρονται και μπορούν
να τις αγοράσουν. Δεν τους αρκεί η επιβολή
των αγοραίων κανόνων διαχείρισης –και
του αντίστοιχου ήθους– κονδυλίων μέσω
των διάφορων «επιχειρησιακών σχεδίων»
των κοινοτικών πακέτων. Θέλουν την
οικονομική και «αναπτυξιακή» δραστηριότητα
των ιδρυμάτων να τη διαχειρίζεται
ανεξέλεγκτα και ολοκληρωτικά ένα
επιτελείο ολιγομελές και ο πρύτανης
μάνατζερ, σαν μια καπιταλιστική
επιχείρηση. Δεν τους αρκούν τα δίδακτρα
στις μεταπτυχιακές σπουδές που έχουν
επιβληθεί σε σημαντικό αριθμό προγραμμάτων.
Θέλουν να γενικεύσουν τα δίδακτρα στα
μεταπτυχιακά, αλλά και στη «διά βίου
εκπαίδευση». Έτσι, μέσα στο δημόσιο
πανεπιστήμιο θα λειτουργούν νομίμως
επιχειρήσεις που θα παρέχουν εκπαιδευτικές
υπηρεσίες σε πελάτες φοιτητές. Δηλαδή,
θεσμοθετούν την κατάργηση της δωρεάν
ανώτατης εκπαίδευσης σταδιακά και
επιβάλλουν την εμπορευματοποίησή της!
Παίρνουν εκδίκηση για την ήττα τους με
τη μη αναθεώρηση του άρθρου 16, που τους
επέβαλε το εκπαιδευτικό κίνημα. Δεν
τους αρκούν οι ταξικοί φραγμοί που
λειτουργούν εις βάρος των νέων ήδη από
το Λύκειο και τα τεράστια βάρη που
επωμίζονται οι οικογένειες των νέων
που σπουδάζουν σε κάποιο ίδρυμα της
τριτοβάθμιας, ιδιαίτερα στην περιφέρεια.
Με το κλείσιμο, τη συγχώνευση ιδρυμάτων
και τμημάτων θα διώξουν δεκάδες χιλιάδες
νέους έξω από το δημόσιο σύστημα
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σε όσους
επιμένουν να σπουδάσουν, επιβάλλουν
νέους φραγμούς με την ουσιαστική
κατάργηση της φοιτητικής μέριμνας για
τη σίτιση και τη στέγαση, καταργούν
εντέχνως το δωρεάν σύγγραμμα, επιβάλλουν
αυστηρούς περιορισμούς στη διάρκεια
φοίτησης και αντ’ αυτών προτείνουν
φοιτητικά δάνεια! Τα δίδακτρα και στις
προπτυχιακές σπουδές θα είναι το επόμενο
βήμα.
Για να επιταχύνουν
αυτές τις εξελίξεις χρησιμοποιούν ήδη
σαν ισχυρό μέσον τη δραματική μείωση
της δημόσιας χρηματοδότησης, το μη
διορισμό εκατοντάδων εκλεγμένων μελών
ΔΕΠ, το πάγωμα των εξελίξεων και της
κάλυψης των θέσεων όσων αποχωρούν, τις
περικοπές των πιστώσεων για συμβασιούχους.
Οδηγούν έτσι τα ιδρύματα στο μαρασμό.
Επιλογή τους η αυτοϋποβάθμιση, η απαξίωση
και το κλείσιμο ή η αναζήτηση πόρων με
την ανάπτυξη επιχειρηματικής
δραστηριότητας. Γι’ αυτό θεσμοθετούν
μια Ανώνυμη Εταιρεία σε κάθε ίδρυμα για
να «αξιοποιεί» την περιουσία του, ακριβώς
όπως το «ταμείο αξιοποίησης της δημόσιας
περιουσίας», τα ερευνητικά αποτελέσματα
των μελών του και για να αναπτύσσει κάθε
άλλη εμπορική δραστηριότητα.
Ο νέος νόμος διαλύει
τις πανεπιστημιακές σπουδές και οδηγεί
στην υποβάθμιση των εφοδίων των
μελλοντικών εργαζόμενων, τους παρέχει
επαγγελματική κατάρτιση ληξιπρόθεσμη,
σύμφωνα με το «εθνικό πλαίσιο προσόντων»,
όπως υπαγορεύει η καπιταλιστική αγορά
και τους στερεί τα επιστημονικά εφόδια
για τη ζωή, την εργασία και την κοινωνία,
ώστε να είναι έτοιμοι για τον εργασιακό
μεσαίωνα που έχουν επιβάλλει. Επεκτείνει
τη βαρβαρότητα της άγριας εκμετάλλευσης
των εργαζομένων, με το εκατομμύριο
ανέργους και το 45% των νέων, με το 67% των
εργαζόμενων χωρίς σταθερή εργασία, με
τη μετανάστευση χιλιάδων νέων επιστημόνων,
οι οποίοι θα ενισχύσουν την ανάπτυξη
άλλων χωρών, αφού στη δική τους περισσεύουν!
Διαλύει όμως και την
έρευνα για την παραγωγή νέας γνώσης και
τη διδασκαλία για τη διαμόρφωση των
νέων πανεπιστημιακών δασκάλων και
ερευνητών και αποκόπτει τη συμμετοχή
του επιστημονικού δυναμικού στην πρόοδο
των επιστημών. Οδηγούν στο μαρασμό και
στην εξαφάνιση των κοινωνικών επιστημών,
αλλά και όλων των βασικών επιστημών που
δεν εντάσσονται στους ανταποδοτικούς
όρους οι οποίοι θα κρίνουν τι θα επιβιώσει.
Μας γυρίζουν πολλές δεκαετίες πίσω,
όταν το ακαδημαϊκό και ερευνητικό
προσωπικό εκπαιδεύονταν και διαμορφώνονταν
στο εξωτερικό και ήταν προνόμιο μιας
ελίτ. Η λογική της «ψωροκώσταινας» ξανά!
Αυτό το χτύπημα το επιτείνει και η
αποικιακού τύπου υποτέλεια στους
«έγκριτους» πανεπιστημιακούς από το
εξωτερικό, των οποίων τη συμμετοχή
επιβάλλουν σε όλες σχεδόν τις λειτουργίες
του πανεπιστημίου.
Γι’ αυτό η υπεράσπιση
της δημόσιας δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης
είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας.
Αγώνας για ένα καλύτερο
πανεπιστήμιο
Η πλειοψηφία της Βουλής
ψήφισε το επιτελικό σχέδιο της κυβέρνησης
για την υποταγή της εκπαίδευσης και της
έρευνας στις ανάγκες του κεφαλαίου, για
την πειθάρχηση των μελών της πανεπιστημιακής
κοινότητας και την κατάργηση του
πανεπιστημιακού ασύλου.
Απέναντι σε αυτή την
κομματική σύμπνοια αντιπαρατίθεται η
μεγάλη πλειοψηφία της πανεπιστημιακής
κοινότητας. Εκδηλώθηκαν δυναμικές
αντιδράσεις στους φοιτητές και προκλήθηκαν
ισχυροί τριγμοί στις νεολαίες των
κομμάτων εξουσίας. Εξαίρεση η κυβερνητική
ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ και κάποιοι «πρόθυμοι».
Αυτός ο νόμος πρέπει
να απονομιμοποιηθεί στη συνείδηση της
κοινωνίας και να ανατραπεί.
Οι αποφάσεις συγκλήτων
και άλλων πανεπιστημιακών οργάνων κατά
του νόμου και οι αντιδράσεις στην
εφαρμογή του πρέπει να στηριχτούν από
τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Όμως, προοπτική νίκης μπορεί να δώσει
μόνο η ανάπτυξη του πανεπιστημιακού
κινήματος με στόχο την αντίσταση στην
εφαρμογή και την οριστική ανατροπή του
νόμου, με κύρια συνιστώσα το φοιτητικό
κίνημα, με οριζόντια δικτύωση από τα
κάτω σε κάθε ίδρυμα και μεταξύ των
ιδρυμάτων, σε συμπόρευση με το σύνολο
του εκπαιδευτικού κινήματος. Οι πρώτες
αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας
αποτελούν την εκκίνηση μιας δυναμικής
που προμηνύει μεγάλης κλίμακας
κινητοποιήσεις. Παράλληλα με κάθε δράση
και κινητοποίηση, είναι ανάγκη να
συνεισφέρουμε σε μια εκστρατεία
ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της
εκπαιδευτικής κοινότητας και της
κοινωνίας.
Από την έκβαση αυτού
του ιστορικής σημασίας αγώνα θα κριθούν
όλα.
Το πανεπιστημιακό
κίνημα που αγωνίζεται για δημόσια,
δωρεάν και δημοκρατική ανώτατη εκπαίδευση
δεν υπερασπίζεται, φυσικά, και όσα
αρνητικά υπάρχουν στα ιδρύματα –φαινόμενα
εκφυλισμού, διαφθοράς και διαπλοκής,
αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς και
αυθαιρεσίας– ούτε την επιχειρηματική
δραστηριότητα, την αγοραία αντίληψη
στη διαχείριση, τα δίδακτρα στα
μεταπτυχιακά. Τα φαινόμενα αυτά τα
πολεμάμε, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε
όχι, και έχουμε ευθύνες για την έκτασή
τους, ενώ τα κόμματα εξουσίας που έχουν
την κύρια ευθύνη γι’ αυτά τα «αξιοποιούν»
για να περάσουν τα επιθετικά τους σχέδια.
Οι δυνάμεις που διεξάγουν
το μεγάλο αγώνα για την αποτροπή της
οριστικής κατεδάφισης, μπορούν να
εγγυηθούν και τον αγώνα για ένα καλύτερο
πανεπιστήμιο που θα διασφαλίζει την
ελευθερία στη διδασκαλία, την έρευνα
και τη διακίνηση ιδεών και θα παρέχει
δωρεάν, στους νέους που το επιδιώκουν,
επιστημονική εκπαίδευση υψηλής στάθμης,
πτυχία με περιεχόμενο και επαγγελματικό
αντίκρυσμα, που θα ενισχύει την έρευνα
σε όλα τα επιστημονικά πεδία, χωρίς
αγοραίους ανταποδοτικούς όρους, για
όφελος της κοινωνίας και όχι του
κεφαλαίου.
Είναι ανάγκη να
προχωρήσουμε σε αγώνα διαρκείας και σε
πολύμορφες κινητοποιήσεις για να
καταργήσουμε το νέο νόμο, να συντονίσουμε
το βηματισμό μας με το κίνημα των
εργαζομένων και των πλατειών για να
ανατραπεί συνολικά η αντιλαϊκή και
αντιεκπαιδευτική πολιτική και η κυβέρνηση
που την επιβάλλει.
