Εφημερίδα της ανεξάρτητης Αριστεράς

Μαρξισμός, σινεμά, βιβλίο


 Επαναστατική θεωρία και μάχιμος ανατρεπτικός πολιτισμός είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το πρόγραμμα διαλέξεων και συζητήσεων της νέας λέσχης των «Αναιρέσεων» στη Θεσσαλονίκη. Με ένα κύκλο μελέτης του έργου του Καρλ Μαρξ, θεματικά αφιερώματα και παρουσιάσεις βιβλίων, ο νέος χώρος έχει δώσει ήδη δείγματα γραφής.




του Λευτέρη Καραμήτρου





Στο έδαφος του αγοραίου «πολιτισμού» που προσπαθεί να κρατήσει την κοινωνία σε πνευματική ομηρία, για να κατευνάσει την οργή της, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η Λέσχη Θεωρίας και Πολιτισμού «Αναιρέσεις». Για την επαφή με την επαναστατική θεωρία και τη μελέτη της ιστορίας του εργατικού κινήματος και φυσικά για να διαμορφωθούν καινούριοι δεσμοί της κοινωνίας με ένα πολιτισμό μάχιμο και ανατρεπτικό.

Η πρώτη πρωτοβουλία στο πεδίο της θεωρίας αφορά τη δημιουργία ενός κύκλου μελέτης του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου. Η προσπάθεια αυτή δεν μένει σε μια συλλογική ανάγνωση και παρουσίαση του κορυφαίου έργου του Κ. Μαρξ. Αντίθετα, με εργαλείο το Κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να κατανοηθεί η δομή της καπιταλιστικής παραγωγής και οικονομίας, καθώς και να επικαιροποιηθούν τα συμπεράσματα στον καιρό της κρίσης. Βοηθός αυτής της απόπειρας είναι τα οπτικοποιημένα μαθήματα του Ντέιβιντ Χάρβεϊ πάνω στο Κεφάλαιο, με βάση τα οποία θα γίνουν οι παρουσιάσεις. Για την απόκτηση μιας πρώτης εικόνας του έργου και της σημασίας του, πραγματοποιήθηκε ήδη μια εισαγωγική εκδήλωση με θέμα «Η κρίση του καπιταλισμού και η επικαιρότητα του Κεφαλαίου του Κ. Μαρξ» και ομιλητές τους Β. Γρόλλιο (διδάκτορα πολιτικής φιλοσοφίας) και Σπ. Μαρκέτο (επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ).

Η πρώτη απόπειρα στο πεδίο της ιστορίας αφορά τη Θεσσαλονίκη. Με αφορμή την εκατοστή επέτειο από την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό αστικό κράτος, διοργανώνονται μια σειρά από εκδηλώσεις. Η πρώτη που έγινε στις 21/1 με πολύ μεγάλη συμμετοχή, είχε θέμα «Φεντερασιόν και Νεότουρκοι στην οθωμανική Θεσσαλονίκη» και ομιλητές τους Β. Τσιράκη, Γ. Γκλαρνέτατζη και Σπ. Μαρκέτο. Ο Β. Τσιράκης δίνοντας μια εικόνα της πολυεθνικής οθωμανικής πόλης, μίλησε για την κοινωνική ιστορία της, ο Γ. Γκλαρνέτατζης αναφέρθηκε στην επανάσταση των Νεότουρκων, τις ελπίδες για «δημοκρατία και ισότητα» και τις διαψεύσεις τους, ενώ ο Σπ. Μαρκέτος για το εργατικό κίνημα και την πρώτη σοσιαλιστική οργάνωση επί οθωμανικού εδάφους, τη Φεντερασιόν. Οι επόμενες εκδηλώσεις, με τις οποίες θα ολοκληρωθεί το αφιέρωμα, αφορούν τη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, με ειδική αναφορά στους πρόσφυγες, την εβραϊκή κοινότητα και το Μάη του ’36 και τις πολιτικές δολοφονίες στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη (Λαμπράκης κ.ά.) και την ιστορική σημασία τους.
Τέλος, το πρώτο αφιέρωμα με θέμα τον πολιτισμό (και ειδικότερα τον κινηματογράφο) ήρθε απρόσμενα, με αφορμή τον θάνατο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Η πρώτη εκδήλωση «Το πλάνο σεκάνς και η κινηματογραφική γλώσσα του Θ. Αγγελόπουλου» με ομιλητή τον Β. Τσιράκη, εστίασε στον τρόπο με τον οποίο το πλάνο σεκάνς υποστηρίζει την ενιαιότητα του χωροχρόνου και τα ιστορικά άλματα που μπλέκουν το χτες με το σήμερα, σε αντίθεση με το νοσταλγικό φλας μπακ που προϋποθέτει το κόψιμο της σκηνής σε πλάνα. Ειδική αναφορά έγινε στην κίνηση της κάμερας (τράβελινγκ και πανοραμίκ 1800) αλλά και στα αργά και μακρινά πλάνα που επιδιώκουν την αποστασιοποίηση και υποδηλώνουν την επικράτηση του συλλογικού απέναντι στο ατομικό. Η δεύτερη εκδήλωση «Όταν η ιστορία συναντά την εικόνα στον κινηματογράφο του Θ. Αγγελόπουλου», με ομιλητές τον Β. Τσιράκη και τον κριτικό κινηματογράφου Σ. Κερσανίδη, αφιερώθηκε στην πολιτική και ιστορική σημασία του έργου του. Ο Σ. Κερσανίδης τόνισε την ενότητα του έργου του κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στις ταινίες του, ενώ ο Β. Τσιράκης μίλησε ειδικότερα για τις ιστορικές περιόδους που τις διαμόρφωσαν. Το αφιέρωμα ολοκληρώθηκε με προβολές των ταινιών Ο Θίασος και Το βλέμμα του Οδυσσέα.

Τέλος, έχει προγραμματιστεί για το Σάββατο 18/2 η παρουσίαση του νέου βιβλίου της Ν. Βαλαβάνη Ψωμί και τριαντάφυλλα με απαγγελίες και αναγνώσεις από τη θεατρική ομάδα «Παραβάτες της σκηνής» σε επιμέλεια της Β. Βουρτσάκη και ομιλητές τους Γ. Γιαννόπουλο και Β. Τσιράκη. Η Λέσχη «Αναιρέσεις» Θεσσαλονίκης βρίσκεται επί της οδού Εγνατίας 98, στον 1ο όροφο. Ενημέρωση για τις δραστηριότητές της παρέχεται στην ιστοσελίδα anaireseisthes.wordpress.com.