Μεταξύ του ευρω-πραγματισμού και των αντιμνημονιακών
διαθέσεων βρίσκεται η μέση οδός του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ. Αν με λίγες φράσεις
περιέγραφε κανείς τις εξαγγελίες Τσίπρα από την Αθηναΐδα την Παρασκευή αυτές θα
ήταν: Κατάργηση μνημονιακών νόμων, επιστροφή μισθών και συντάξεων στο 2010,
αποδοχή των δανείων της τρόικας για χρηματοδότηση κοινωνικής πολιτικής και
επαναδιαπραγμάτευση των όρων αποπληρωμής τους.
του Γιώργου Λαουτάρη
Η ισορροπία τρόμου
που προσπαθεί να κρατήσει η Κουμουνδούρου προσπαθώντας να ανταποκριθεί αφενός
στις ριζοσπαστικές απαιτήσεις των εργαζομένων και αφετέρου στις καθηλωτικές
ευρω-δεσμεύσεις της, καθιστά το σύνολο των προχθεσινών εξαγγελιών ένα
παρακινδυνευμένο και παράλληλα δειλό βήμα, που χαρακτηρίζεται από άγνοια ή
αποσιώπηση κινδύνων και έλλειψη προετοιμασίας για τα χειρότερα.
Χαρακτηριστικό της αμφισημίας που έχει η πρόταση του
ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι το γεγονός ότι είναι ανοιχτή σε κριτική τόσο από τα αριστερά
όσο και από τα δεξιά: Η μεν Αλέκα Παπαρήγα δήλωσε σκωπτικά ότι «τα ψίχουλα του
ΣΥΡΙΖΑ ίσως ζυγίζουν λίγο παραπάνω από τα ψίχουλα της ΝΔ», ενώ από το κόμμα του
Φώτη Κουβέλη σχολίασαν πως «ενώ οδηγεί με την πρότασή του στο κενό, παράλληλα
θέλει τα κονδύλια της σύμβασης για να υποσχεθεί παροχές».
Η επικοινωνιακή στρατηγική που θέλει μια διευρυμένη εκλογική
νίκη στις 17 Ιουνίου υπαγόρευσε τις πρώτες φράσεις του Αλέξη Τσίπρα: «Το
Μνημόνιο ή το εφαρμόζεις ή το ακυρώνεις. Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ δεν θέλουν να το
ακυρώσουν, θέλουν να το εφαρμόσουν. Εμείς θα το ακυρώσουμε» είπε με έμφαση για
να πάρει παρατεταμένο χειροκρότημα. Ωστόσο, αυτή η «επαναφορά συστήματος», όπως
λένε στους υπολογιστές ή «φορμάτ», στην προ Μνημονίου κατάσταση όπως
περιγράφηκε στην Αθηναΐδα δεν είναι και τόσο ειδυλλιακή: Η νομοθετική παρέμβαση
για κατώτερο μισθό 751 ευρώ και επίδομα ανεργίας 461,5 ευρώ δεν συνιστά φυσικά
αναδιανομή του πλούτου. Επίσης, το «φρένο στις μειώσεις των συντάξεων, κύριων
και επικουρικών και σταδιακή αποκατάστασή τους», όπως ανέλυσε ο Παναγιώτης
Λαφαζάνης, δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί από τη
ριζοσπαστική φρασεολογία των τελευταίων μηνών. Ακόμα και η κατάργηση των
παράνομων χαρατσιών εξαγγέλθηκε με τον μερικό τρόπο που είχαμε συνηθίσει από
ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, όχι για όλους αλλά «πρώτα απ’ όλα για τους άνεργους, τους
χαμηλόμισθους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και όσους ζουν στα όρια της φτώχειας».
Η λέξεις «ανακοπή», «επαναφορά», «επάνοδος», «αποκατάσταση»
κυριαρχούν στο πρόγραμμα άμεσων μέτρων που παρουσίασε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης
στον τομέα των εργασιακών και κοινωνικών θεμάτων. Η επιστροφή στην Ελλάδα που
δημιούργησε ο Κώστας Καραμανλής και η Νέα Δημοκρατία, η προ Μνημονίου κατάσταση
δηλαδή, μπορεί να φαίνεται προτιμότερη εν συγκρίσει με την Ελλάδα της ύφεσης
και της κοινωνικής καταστροφής του Μνημονίου, όμως δεν είναι καν δυνατή ή όπως
έλεγε και ο Ηράκλειτος, δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δεύτερη φορά: Η
παγκόσμια οικονομική κρίση, μια κρίση ιστορικών διαστάσεων, που επιτάχυνε τις
δραματικές για τον ελληνικό λαό εξελίξεις, δεν αντιμετωπίζεται με νομοθετικές
παρεμβάσεις σε μία μικρή χώρα, ούτε μπορεί κανείς να προσποιηθεί πως δεν
υπάρχει. Επιπλέον, το χρέος που συσσώρευσαν τα Μνημόνια και η τρόικα με
αποκορύφωμα το PSI, συνιστούν μια δέσμευση από την οποία δεν ελίσσεται κανείς
με ευχολόγια ή υπομνήματα προς τους αρμοδίους: «Αμέσως μετά την ακύρωση του
Μνημονίου, η νέα κυβέρνηση θα καταγγείλει τους επαχθείς όρους και θα ζητήσει
την επαναδιαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης», είπε ο Αλέξης Τσίπρας. Και
πρόσθεσε: «Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη βιώσιμη αντιμετώπιση της κρίσης
δημόσιου χρέους της χώρας θα αναζητήσει ευρωπαϊκή λύση». Μα, ακριβώς ευρωπαϊκή
λύση αναζητούσε και ο Γιώργος Παπανδρέου και έφερε στη χώρα την τρόικα!
Αναμνήσεις της καραμανλικής περιόδου διακυβέρνησης έφεραν
και οι αναφορές σε μια «νέα ανεξάρτητη, πολυδιάστατη, ενεργητικά φιλειρηνική
εξωτερική πολιτική». Ο Θοδωρής Δρίτσας παρουσιάζοντας το πρόγραμμα στην
εξωτερική πολιτική σημείωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει μια «νέα πολυδιάστατη
ενεργητικά φιλειρηνική εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, απαλλαγμένη από τον
ατλαντισμό». Αποσαφήνισε ότι «σταθερή και αμετάκλητη παραμένει η στρατηγική μας
θέση για την ανάγκη να αποδεσμευτούμε από το ΝΑΤΟ», σε προφανή αντίθεση με
σχετικές δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα. Πάντως, θέσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το
ρόλο της και τις προοπτικές δεν αναπτύχθηκαν καθόλου.
Μεγάλος απών και σε αυτό το κυβερνητικό πρόγραμμα ήταν ο
λαϊκός παράγοντας. Ένα καθησυχαστικό μήνυμα εξέπεμψε η Αθηναΐδα, ότι στις 18
Ιουνίου με τον Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου θα δρομολογηθούν θετικές
εξελίξεις, με μόνη προϋπόθεση την ψήφο. Ωστόσο, στη νέα περίοδο διακρατικών
συγκρούσεων και ταξικών αντιπαραθέσεων που θα προκαλέσει ακόμα και το δειλό
πρόγραμμα άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, ένα αριστερό υπουργικό συμβούλιο δεν είναι καθόλου
αρκετό για να εφαρμόσει τα εξαγγελθέντα.
