Τις ευρύτερες τάσεις αντιδραστικοποίησης του πολιτικού συστήματος λόγω της οικονομικής κρίσης αντανακλά η σημαντική άνοδος στις πρόσφατες εκλογές του κόμματος των Αληθινών Φινλανδών, οι οποίοι κατέκτησαν 39 έδρες από 5 που κατείχαν στην προηγούμενη Βουλή των 200 αντιπροσώπων.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
Η ανησυχία είναι μάλλον μετριοπαθής αντίδραση μπροστά στα αποτελέσματα που καταγράφηκαν στις φινλανδικές εκλογές την περασμένη Κυριακή. Γιατί η πραγματικά αλματώδης άνοδος του εθνικιστικού ακροδεξιού κόμματος των Αληθινών Φινλανδών μέσα στο κλίμα κρίσης και φόβου που καλλιεργείται σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ως μάντης κακών.
Τα ποσοστά είναι αποκαλυπτικά για τη δεξιά στροφή της φινλανδικής κοινωνίας.
Το μόνο κόμμα που σημείωσε άνοδο ήταν οι Αληθινοί Φινλανδοί που από 5 έδρες που κατέκτησαν στις εκλογές του 2007 τώρα βρέθηκαν με ποσοστό 19% να καταλαμβάνουν 39 έδρες στο κοινοβούλιο και να έρχονται τρίτο στη σειρά κόμμα, με μόλις 0,1% διαφορά από τους Σοσιαλδημοκράτες. Όλοι οι υπόλοιποι παίχτες της πολιτικής σκακιέρας σημείωσαν πτώση σε ποσοστά και εκπροσώπηση στο φινλανδικό κοινοβούλιο των 200 εδρών. Αναλυτικά, σε πρώτο κόμμα αναδείχτηκε η Εθνική Συμμαχία με ποσοστό 20,4% και 44 έδρες, χάνοντας όμως 6 έδρες. Δεύτεροι οι Σοσιαλδημοκράτες με ποσοστό 19,1% και με 42 έδρες στο κοινοβούλιο, έχοντας επίσης χάσει 3 έδρες. Μετά τους τρίτους Αληθινούς Φινλανδούς ακολουθεί το κόμμα του Κέντρου, που χάνοντας 16 έδρες, καταλήγει με 34 έδρες στη νέα Βουλή και ποσοστό 15,8%. Ακολουθούν η Αριστερή Συμμαχία με ποσοστό 8,1% και πτώση στις 14 έδρες, οι Πράσινοι με ποσοστό 7,2% και πτώση στις 10 έδρες, το Κόμμα του Σουηδικού Λαού με 4,3 % και 9 έδρες, οι Χριστιανοδημοκράτες με 4% και 6 έδρες. Ακόμα πιο ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι η συμμετοχή στις εκλογές, σε αντίθεση με ότι συνηθίζεται, σημείωσε αύξηση από αυτή του 2007.
Η καταγραφή στον πολιτικό χάρτη του εθνικιστικού κόμματος με τέτοιο αποτέλεσμα ανέτρεψε ουσιαστικά την πολιτική σκηνή στη Φινλανδία που από τις εκλογές του 1983 χαρακτηρίζονταν από τη σταθερή εικόνα των «τριών μεγάλων κομμάτων». Οι Σοσιαλδημοκράτες, το Κόμμα του Κέντρου και η Εθνική Συμμαχία εναλλασσόταν σταθερά στο σχηματισμό κυβερνήσεων .
Η Φινλανδία είναι μία χώρα από τις πιο ανεπτυγμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μέχρι πρότινος σταθερό προσανατολισμό προς την ΕΕ, μιας και είναι η πρώτη σκανδιναβική χώρα που υιοθέτησε το ευρώ. Με μόλις το 3% του πληθυσμού των 5,5 εκατομμυρίων να είναι μετανάστες, με την ανεργία να καταγράφεται στο 8,2% τον Ιανουάριο του 2011 και τους οίκους αξιολόγησης να βαθμολογούν τα κρατικά ομόλογα σταθερά με ΑΑΑ μία τέτοια κοινωνική στροφή προς την άκρα Δεξιά προβληματίζει.
Όμως σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και ταυτόχρονα κρίσης της ευρωζώνης όλα τα δεδομένα αμφισβητούνται. Τον τελευταίο χρόνο το πολιτικό σύστημα της χώρας βρίσκεται σταθερά σε αμφισβήτηση και απονομιμοποίηση με το Κόμμα του Κέντρου και την Εθνική Συμμαχία να εμπλέκονται σε σκάνδαλα χρηματοδότησης. Από αυτή την κρίση δεν γλιτώνουν ούτε οι Σοσιαλδημοκράτες, που θεωρούνται μέρος του πολιτικού κατεστημένου. Η κοινωνία φαίνεται να διχάζεται και στο ζήτημα των μεταναστών, ενώ ολόκληρο το φθινόπωρο η διαμάχη περιστρεφόταν γύρω από τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων – με τη διαφοροποίηση μεταξύ του κοσμοπολίτικου Ελσίνκι και των πιο φοβικών επαρχιακών περιοχών να γίνεται διακριτή και τη συζήτηση να ξυπνά συντηρητικά αντανακλαστικά.
Ταυτόχρονα έχουν ξεσπάσει ισχυρές και ουσιαστικές διαφωνίες για το ρόλο της Φινλανδίας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Η κοινή γνώμη στη χώρα είναι πολύ επικριτική απέναντι στην εμπλοκή της Φινλανδίας στα «πακέτα διάσωσης» και σταθεροποίησης και το θέμα αυτό κυριάρχησε στην προεκλογική περίοδο με τους συντηρητικούς της Εθνικής Συμμαχίας να είναι οι μόνοι που πήραν ξεκάθαρη θέση υπέρ αυτών των χρηματοδοτήσεων. Ήδη η προηγούμενη κυβέρνηση της Μάρι Κιβινιέμι και υπό την πίεση του εθνικιστικού προεκλογικού λόγου του αρχηγού των Αληθινών Φινλανδών Τίμο Σόινι, εξέφραζε ενστάσεις στην προσπάθεια χρηματοδότησης των κρατών της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν άμεσα τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης. Η στάση τους για το ρόλο της Φινλανδίας στην Ευρωζώνη φαίνεται να είναι αυτή που ουσιαστικά ενδυνάμωσε τους Αληθινούς Φιλανδούς. Ο ίδιος ο Τ. Σόινι εξάλλου εμφανίζεται με λαϊκό προφίλ και είναι το κεντρικό πρόσωπο των Αληθινών Φινλανδών, των οποίων οι υποψήφιοι στην περιφέρεια ήταν σχετικά άγνωστοι αν και ουσιαστικά αυτοί είναι που προωθούν τον πιο ακραίο εθνικιστικό και πολλές φορές ρατσιστικό λόγο, που όμως αποκρύπτεται από τα μέσα ενημέρωσης της χώρας.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο ηγέτης των συντηρητικών της Εθνικής Συμμαχίας και εν αναμονή πρωθυπουργός Γίρκι Κατάινεν δήλωσε ότι ο πιθανότερος κυβερνητικός σχηματισμός θα περιλαμβάνει και τα τρία επικρατέστερα κόμματα, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες αναγνώρισαν ότι είναι «αυτονόητη» η συμμετοχή των Αληθινών Φινλανδών στην κυβέρνηση. Ο Τ. Σόινι με πλέον σταθερό αντιευρωπαϊκό προσανατολισμό ξεκαθάρισε ότι: «Τα χρήματά μας δεν πρέπει να σπαταλούνται σε μηχανισμούς που δεν λειτουργούν», και με το δεδομένο ότι κάθε εμπλοκή της χώρας στην ΕΕ πρέπει να επικυρώνεται από το φινλανδικό κοινοβούλιο, οι αγορές έχουν ήδη αρχίσει να παίζουν το παιχνίδι τους πιέζοντας ασφυκτικά την πορτογαλική αγορά ομολόγων και στέλνοντας το spread του δεκαετούς ομολόγου έναντι του γερμανικού στο επίπεδο ρεκόρ των 599 μονάδων βάσης, από της 538 που ήταν την Παρασκευή πριν τις εκλογές.
Ο φόβος και η ανασφάλεια μοιάζει να γίνεται τυφλός οδηγός για ολόκληρα κοινωνικά στρώματα και στη Φινλανδία. Σε μια περίοδο κρίσης ο ρατσισμός είναι μια εύπεπτη λύση, ειδικά όταν κόμματα όπως οι Αληθινοί Φινλανδοί δεν έχουν πραγματικά τίποτα άλλο να προτείνουν πέρα από μια ρητορική απομόνωσης και ανωτερότητας εντός των συνόρων, που κρύβει μόνο το μίσος. Το εφιαλτικό σενάριο μιας κοινωνίας που δεν γνωρίζει την πραγματική αλληλεγγύη φαίνεται να επιστρέφει και ο καπιταλισμός θα μπορεί εκεί να αναπαραχθεί απρόσκοπτα, μιας και δεν βρίσκει ουσιαστικό ταξικό αντίπαλο.
