ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Μάρτυρας η πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού το πρώτο τετράμηνο του έτους. Βάση επίσημων στοιχείων η υστέρηση των τακτικών εσόδων (κατά 1,9 δισ. ευρώ) οδηγεί σε εκτροχιασμό το έλλειμμα του τετράμηνου (που αναμένεται να κλείσει στα 7,235 δισ. ευρώ έναντι στόχου 6,924 δισ.) και κατ’ επέκταση τον προϋπολογισμό ο οποίος αναμένεται να εμφανίσει απόκλιση κατά 6-7 δισ. ευρώ σε σχέση με τους στόχους. Οι αιτίες της απόκλισης έχουν τεράστια πολιτική σημασία, γιατί δεν αφορούν τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού. Το πρόβλημα έγκειται για μια ακόμη φορά στα δημόσια έσοδα που ανέκαθεν αποτελούσαν την αχίλλεια πτέρνα του ελληνικού δημοσιονομικού ζητήματος, λόγω της χαμηλής φορολόγησης των νομικών προσώπων και δη των ΑΕ. Η αιτία σχετίζεται με τον φιλοεργοδοτικό προσανατολισμό της φορολογικής πολιτικής, σε σημείο που να τινάζει στον αέρα την δημοσιονομική ισορροπία. Το Μνημόνιο επιχείρησε να επαναφέρει την ισορροπία στο σύστημα κατακρεουργώντας τις δαπάνες, πρώτα και κύρια τις κοινωνικές. Η ρήση του Ανδρέα Λοβέρδου (που απείλησε να κλείσει ακόμη και το 40% των νοσοκομείων του ΕΣΥ) «αν αποτύχει το νυστέρι του χειρούργου θα πιάσουμε τον κασμά του κατεδαφιστή» ή η δήλωση του Γ. Παπανδρέου «δεν θα υπολογίσουμε το πολιτικό κόστος» την ημέρα που οι Γκοτζαμάνηδες των ΜΑΤ επιτίθονταν με δολοφονική μανία κατά των διαδηλωτών, θα μείνουν στην ιστορία για τον κυνισμό τους. Ακόμη όμως κι αυτές οι πολιτικές αποδείχτηκαν ανεπαρκείς καθώς η αποτελεσματικότητά τους ακυρωνόταν από δύο άλλες κατευθύνσεις: Πρώτο, από την παραπέρα μείωση της φορολογίας νομικών προσώπων και δεύτερο από την εμβάθυνση της ύφεσης (ως αποτέλεσμα τη μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης, των μισθών και των δημοσίων επενδύσεων) η οποία στέρησε τα δημόσια ταμεία από τα αναγκαία έσοδα κατά έναν αναλογικό τρόπο.
Απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων συζητάει η κυβέρνηση για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα
Εν είδει παρενθέσεως και με βάση παρατήρηση του Κ. Λαπαβίτσα να τονίσουμε ότι τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τη στατιστική υπηρεσία, βάση των οποίων ακολούθησαν ανακοινώσεις από το υπουργείο Οικονομικών και τον Όλι Ρεν για το τέλος της ύφεσης, είναι εντελώς πλαστά. Greek statistics τον καιρό του Μνημονίου! Ο χειρισμός αφορά μια «εξομάλυνση» που παρεμβάλουν οι στατιστικές αρχές, που εντελώς τυχαία δίνει οριακά θετική αύξηση του ΑΕΠ. Αν όμως την απαλείψουμε τότε η ύφεση είναι εδώ, το ΑΕΠ συνεχίζει να συρρικνώνεται και οι προβλέψεις του υπουργείου για έξοδο από την ύφεση το 2012 ένα ακόμη ψέμα της κυβέρνησης.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω τάσεων (μείωση δημοσίων δαπανών εις βάρος των εργαζομένων αλλά και δημοσίων εσόδων προς όφελος της αστικής τάξης – μονά κερδίζουν, ζυγά χάνουμε) η ασκούμενη πολιτική οξύνει το δημοσιονομικό πρόβλημα. Έτσι φτάνουμε στον εκτροχιασμό του προϋπολογισμού. Κατά συνέπεια το πρόβλημα από την λεγόμενη, για εντελώς προπαγανδιστικούς λόγους, «μη εφαρμογή» του μνημονίου δεν προέρχεται από την ολιγωρία της κυβέρνησης να εφαρμόσει τα μέτρα που προβλέπονται ή από τις πιέσεις «ομάδων οργανωμένων συμφερόντων» (κατά τη νεοφιλελεύθερη ορολογία) ή από την απροθυμία της αναλάβει το πολιτικό κόστος. Το πρόβλημα βρίσκεται στον ξεκάθαρα ταξικό προσανατολισμό της πολιτικής που εφαρμόζεται και ως μοναδικό ζητούμενο έχει την ανατροπή των ταξικών συσχετισμών προς όφελος του κεφαλαίου και σε βάρος της εργασίας.
Κι εδώ κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – ΕΕ – ΔΝΤ τα πηγαίνουν μια χαρά! Μάρτυρας τα στοιχεία που έδωσε η υπουργός Εργασίας, Λούκα Κατσέλη, την Τρίτη 10 Μαΐου βάση των οποίων οι μέσες ακαθάριστες αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν κατά 9,3% το 2010 ενώ για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα μειωθούν κατά 5%-5,8%. Επίσης το 2010 μετατράπηκαν 26.253 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε ευέλικτες συμβάσεις εργασίας. Ένα αριθμός αυξημένος κατά 55% σε σχέση με το 2009. Τα νούμερα αυτά μάλιστα είναι σημαντικά μικρότερα των πραγματικών, δεδομένου ότι τις περισσότερες φορές η δυσμενής αναθεώρηση των εργασιακών σχέσεων και των αμοιβών δεν γίνεται αντιληπτή από τις αρμόδιες υπηρεσίες που είναι ξεχαρβαλωμένες και δεν καταγράφεται στις επίσημες στατιστικές.
Οι προοπτικές μάλιστα είναι ακόμη πιο ζοφερές. Ήδη οι απειλητικές δηλώσεις από τον επικεφαλής της Δεξιάς στο γερμανικό κοινοβούλιο και τον σλοβένο πρωθυπουργό που θέτουν σε αμφισβήτηση την χορήγηση της πέμπτης δόσης, προλειαίνουν το έδαφος για να γίνουν δεκτοί με αλαλαγμούς χαράς οι όροι που θα συνοδεύουν την επόμενη δόση του δανείου της τρόικας. Κι αυτή τη φορά θα πιάσουν κόκαλο! Πέρα από το κλείσιμο δημόσιων επιχειρήσεων, την «ανησυχία» που εκδηλώνουν για τα ελλείμματα του ΙΚΑ και του ΟΑΕΔ (ύψους 1,1 δισ. ευρώ) που είναι προανάκρουσμα για μείωση των επικουρικών συντάξεων και των επιδομάτων ανεργίας, η συζήτηση πλέον έχει φτάσει στην τύχη δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων. Ο λόγος είναι ότι ακόμη και οι μειώσεις που θα φέρει το ενιαίο μισθολόγιο (το οποίο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούλιο) κρίνονται λίγες για να καλυφθούν τα κενά των φορολογικών εσόδων. Σε αυτό το βωμό το επόμενο μέτρο που θα ληφθεί θα είναι οι εν ψυχρώ απολύσεις χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, όπως έχει συμβεί σε δεκάδες άλλες χώρες που επισκέφθηκε το ΔΝΤ: από την Λατινική Αμερική μέχρι χώρες των Βαλκανίων όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, κ.α.
Οι οδηγίες που θα αφήσει η τρόικα πίσω της (περιλαμβανομένης της επιτάχυνσης εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου Στρατηγικής ύψους 26 δισ. ευρώ και του ξεπουλήματος δημόσιας περιουσίας αξίας 50 δισ. ευρώ) θα φέρουν πιο κοντά και τους όρους της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Ήδη η συζήτηση και η σύγκρουση συμφερόντων πίσω από αυτήν έχει ανάψει για τα καλά όσο πλησιάζουμε στον Ιούνιο οπότε θα ληφθούν ή καλύτερα θα ανακοινωθούν οι σχετικές αποφάσεις. Από την μια ο Όλι Ρεν την απορρίπτει ως αντιρεαλιστικό σενάριο, επικαλούμενος τις απώλειες που θα καταγράψουν ασφαλιστικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, θεσμικοί επενδυτές και το τραπεζικό σύστημα και λόγω επίσης των απειλών που θα δεχτεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεν περνούν μάλιστα απαρατήρητοι υπαινιγμοί στελέχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ότι η ελληνική κυβέρνηση παρασύρεται σε σχετικές συζητήσεις μετά από κακές συμβουλές επενδυτικών τραπεζών και δικηγορικών γραφείων που είναι σε αναζήτηση προμηθειών! Ακόμη δηλαδή και η αναδιάρθρωση του χρέους, πέρα από την δημιουργία του, αναδεικνύεται σε πεδίο κερδοσκοπίας και μίζας! Από την άλλη, η ανοιχτή, προσωπική επιστολή του διευθυντή της μεγάλης κυκλοφορίας γερμανικής εφημερίδας Χάντελσμπλαντ προς τον πρωθυπουργό με την οποία πρότεινε αναδιάρθρωση εδώ και τώρα με κάθε τρόπο («όχι χρέη στα χρέη, αλλά επιμήκυνση του χρέους, κούρεμα ίσως και πλήρης αναστολή για ένα διάστημα) περιείχε και μια φράση που συμπυκνώνει όλα τα διακυβεύματα: «Οι εταίροι σας είναι οι τράπεζες», έγραφε ο γερμανικός διευθυντής, εννοώντας ότι οποιαδήποτε αλλαγή αποφασιστεί πρέπει να έχει την εκ των προτέρων έγκριση των τραπεζιτών, αυτών δηλαδή που αποκόμισαν τα μεγαλύτερα κέρδη από τη διαχείριση του δημόσιου χρέους, οδηγώντας το στα ουράνια με τα εξωφρενικά επιτόκια που επέβαλαν. Αναδιάρθρωση συστήνουν και οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, σε άρθρο γνώμης, όπου αναφέρουν ότι ακόμη και οι λύσεις ήπιας αναδιάρθρωσης που συζητιούνται με συνδυασμό δανείων μεγαλύτερης διάρκειας με χαμηλότερα επιτόκια δεν αρκούν. Ως μοναδική βιώσιμη λύση προτείνουν την «σκληρή αναδιάρθρωση» που θα περιλαμβάνει κούρεμα του χρέους της τάξης του 50% ακόμη και περισσότερο.
Στον αντίποδα των παραπάνω παροτρύνσεων ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε άρθρο του οικονομολόγου Μάρκ Βάισμπροτ, «αποστάτη» του ΔΝΤ, στους Νιου Γιορκ Τάιμς με τίτλο «Γιατί η Ελλάδα θα πρέπει να απορρίψει το ευρώ». Λόγω της σαφήνειας των επιχειρημάτων του αξίζει να μεταφέρουμε ορισμένες παραγράφους: «Καθώς η κίνηση (αποχώρησης από το ευρώ) μπορεί να στοιχίσει στην Ελλάδα βραχυπρόθεσμα, είναι εξαιρετικά απίθανο αυτό το κόστος να είναι μεγαλύτερο από τα πολλά χρόνια ύφεσης, στασιμότητας και υψηλής ανεργίας που προσφέρουν οι ευρωπαϊκές αρχές. Η εμπειρία της Αργεντινής στο τέλος του 2001 είναι διδακτική. Για περισσότερα από 3,5 χρόνια η Αργεντινή είχε υποστεί μια από τις βαθύτερες υφέσεις του 20ου αιώνα. Το πέσο ήταν συνδεδεμένο με το δολάριο, όπως ακριβώς η Ελλάδα έχει το ευρώ ως το εθνικό της νόμισμα. Οι Αργεντίνοι έπαιρναν δάνεια από το ΔΝΤ και περιέκοβαν δαπάνες ενώ η φτώχεια και η ανεργία έφτανε στα ύψη. Τότε η Αργεντινή προχώρησε σε παύση πληρωμών του εξωτερικού της χρέους και έκοψε τους δεσμούς της με το δολάριο. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι και ο επιχειρηματικός Τύπος πρόβλεπαν ότι θα ακολουθούσαν χρόνια καταστροφής. Αλλά η οικονομία συρρικνώθηκε μόνο για ένα τετράμηνο μετά την υποτίμηση και την παύση πληρωμών, όμως τα επόμενα 6 χρόνια αυξήθηκε κατά 63%. Περισσότερα από 11 εκ. άτομα σε ένα κράτος 39 εκ. βγήκαν από τη φτώχεια. Μέσα σε τρία χρόνια η Αργεντινή επέστρεψε στα επίπεδα παραγωγής που είχε πριν την κρίση, παρότι έχασε περισσότερο από το διπλάσιο απ’ ότι έχει χάσει η Ελλάδα από την τρέχουσα ύφεση. Στην Ελλάδα αντιθέτως, ακόμη κι αν τα πράγματα πάνε καλά, με βάση προβλέψεις του ΔΝΤ θα χρειαστούν οκτώ χρόνια για να επανέλθει το ΑΕΠ στο επίπεδο πριν την κρίση. Ο βασικός λόγος για την ταχεία ανάπτυξη της Αργεντινής ήταν ότι τελικά αποδεσμεύθηκε από τις οικονομικές και νομισματικές πολιτικές που έπνιγαν την μεγέθυνση. Το ίδιο θα επαληθευτεί και στην Ελλάδα εάν εγκαταλείψει το ευρώ. Η Ελλάδα επίσης θα δεχόταν μια ώθηση από την υποτίμηση στο εμπορικό της ισοζύγιο (όπως έγινε στην Αργεντινή τους πρώτους έξη μήνες της ανάκαμψης) καθώς οι εξαγωγές της θα ήταν πιο ανταγωνιστικές και οι εισαγωγές πιο ακριβές. Ρεπορτάζ στον Τύπο προειδοποιούν επίσης για μια απότομη άνοδο στο ελληνικό χρέος από την υποτίμηση εάν εγκατέλειπε το ευρώ. Η Ελλάδα όμως δεν θα πλήρωνε το χρέος της»!
Προφανώς ο Βάισμπροτ συμπεριλαμβάνεται κι αυτός στον «εσμό παραφρόνων και επικίνδυνων» που ζητούν την επιστροφή στη δραχμούλα τους οποίους στηλίτευε ο Αλέξης Παπαχελάς την Τετάρτη στην Καθημερινή…
