Του Αντώνη Δραγανίγου
Η πρόσφατη Σύνοδος Kορυφής της ΕΕ, σηματοδοτεί μια νέα φάση στο μακρόχρονο κοινωνικό πόλεμο του κεφαλαίου ενάντια στους εργαζόμενους σε όλη την Ευρώπη. Μια στρατηγική επίθεση που μπορεί να απαντηθεί μόνο μια με στρατηγική αντικαπιταλιστική και επαναστατική πρόταση. Σε αυτή την αδήριτη ανάγκη επιχειρεί να συμβάλλει με τις Θέσεις της η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έφτασε στη διατύπωση το κειμένου των Θέσεων όχι εν κενώ. Η συμμετοχή της σε όλες τις μεγάλες πολιτικές και κινηματικές μάχες της προηγούμενης περιόδου, η ακούραστη δράση του «λαού της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς», που κυριολεκτικά «μάτωσε» ορισμένες φορές μαζί με τους εργαζόμενους και τους «αγαναχτισμένους», σφράγισε τη δράση της και παρά τα σημαντικά προβλήματα, έπαιξε θετικό ρόλο για το κίνημα και την εξέλιξή του.
Αυτό φαίνεται άλλωστε στον τρόπο που η εισήγηση αποτιμά το κίνημα της τελευταίας περιόδου και την προοπτική του. «Το κίνημα αυτό αμφισβητεί την επίσημη πολιτική, τα αστικά και αστικοποιημένα κόμματα, την κοινοβουλευτική λογική, την ενσωμάτωση του γραφειοκρατικοποιημένου συνδικαλισμού, αλλά δεν είναι απολίτικο», σημειώνουν οι Θέσεις. «Η Αριστερά δεν μπορεί ούτε πρέπει να εγκλωβίζει αυτό το λαϊκό ξεσηκωμό σε θεσμικές αυταπάτες “δημοψηφισμάτων” και “προοδευτικών αριστερών κυβερνήσεων” … όπως κάνει η ηγεσία του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ … Δεν μπορεί και δεν πρέπει να σνομπάρει ή πολύ περισσότερο να στέκεται εχθρικά απέναντι σε αυτή την αυθεντική λαϊκή έκρηξη, με πρόσχημα την αναγκαία στρατηγική προοπτική … όπως κάνει η ηγεσία του ΚΚΕ».
Έτσι εξαρχής η ΑΝΤΑΡΣΥΑ χαράζει μια διακριτή στάση απέναντι στο κίνημα, που διαφοροποιείται από την «κινηματική ενσωμάτωση» του Συνασπισμού, την «από τα έξω κριτική» και το σνομπάρισμα του ΚΚΕ και τις –επίσης «από τα έξω»– πρακτικές φετιχοποίησης της βίας των αναρχικών ομάδων, για να προτείνει μια στάση συμμετοχής και αλληλεπίδρασης, «δίπλα και μαζί με τον κόσμο», με επιδίωξη οι πολιτικοί στόχοι της περιόδου (ανατροπή του Μεσοπρόθεσμου και της κυβέρνησης κ.λπ.) και των μέσων για την επίτευξή τους να γίνουν υπόθεση του πολιτικού αγώνα των ίδιων των αγωνιζόμενων ανθρώπων.
Το κίνημα του τελευταίου διαστήματος δεν δημιουργήθηκε εν κενώ. Είναι τμήμα του νέου γύρου αγώνων και εξεγέρσεων που ξέσπασαν, με ιδιαίτερη ένταση στην περιοχή μας. Έχει στη βάση του τις οξύτατες επιπτώσεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, που η εισήγηση εκτιμά ως «δομική καπιταλιστική κρίση που εμφανίστηκε στη χρηματοπιστωτική σφαίρα, μετασχηματίστηκε σε κρίση κρατικών ελλειμμάτων και σε παγκόσμια κρίση χρέους, αλλά εδράζεται στη σφαίρα της παραγωγής υλικών προϊόντων και υπηρεσιών». Αυτή η εκτίμηση για την κρίση δυναμώνει την κοινή βάση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ καθώς διαφοροποιείται τόσο από τη μη μαρξιστική, κεϋνσιανή στην ουσία αντίληψη του Συνασπισμού ότι πρόκειται για «χρηματοπιστωτική κρίση» του «νεοφιλελευθερισμού», όσο και από τη μυωπική στάση του ΚΚΕ, που την αντιμετωπίζει σαν μια τρέχουσα κυκλική κρίση, την οποία …περιμένει να ξεπεραστεί.
Το κείμενο δεν μένει στη «γενική» εκτίμηση της καπιταλιστικής κρίσης. Επιχειρεί να προσεγγίσει πιο συστηματικά στο παραπάνω πλαίσιο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κρίσης του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, αλλά και την πορεία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, της ΕΕ. Γιατί πράγματι, αυτό που ζούμε σήμερα είναι η κατάρρευση μιας στρατηγικής 30 χρόνων για την ενσωμάτωση του ελληνικού καπιταλισμού στην ΕΕ και με ιδιαίτερη ένταση τη «βαθιά κρίση μιας ολόκληρης στρατηγικής για την ενίσχυση της κερδοφορίας των καπιταλιστών και την αναβάθμιση του ελληνικού καπιταλισμού μέσα από τη συμμετοχή στην ΟΝΕ». Το ίδιο «το εγχείρημα της “ενωμένης Ευρώπης” περνάει περίοδο κρίσης και αντιδραστικής μετάλλαξης», εκτιμά το κείμενο. «Τα μνημόνια από εξαίρεση γίνονται πια ο κανόνας και η ΕΕ αναλαμβάνει την τυπική επιβολή τους … Γι’ αυτό και το αίτημα για τη ρήξη με την ΟΝΕ και το ευρώ και για αντικαπιταλιστική αποδέσμευση από την ΕΕ αποκτά ξεχωριστή ιστορική επικαιρότητα». Πόσο μακριά και αντιθετική είναι αυτή η ξεκάθαρη θέση με την αντιδραστική θέση της «ευρωπαϊκής λύσης» που προωθεί ο Συνασπισμός αλλά και την παραπομπή της «αποδέσμευσης» από την ΕΕ στις «καλένδες» της λαϊκής εξουσίας, ενώ για το παρόν μένει η μίζερη εκτίμηση ότι η «έξοδος από το ευρώ θα είναι καταστροφική», όπως πολύ χαρακτηριστικά επιχειρεί το ΚΚΕ. Η παρηγορητική της «λαϊκής εξουσίας» λίγα αλήθεια πράγματα έχει να μας προσφέρει σήμερα.
Από τις παραπάνω εκτιμήσεις προκύπτει η ανάγκη για ένα λαϊκό ξεσηκωμό, για να ανατραπεί και να μην εφαρμοστεί στη ζωή το βάρβαρο Μεσοπρόθεσμο, να φύγει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και κάθε επίδοξος διαχειριστής της ίδιας πολιτικής, να βαθύνει η συσπείρωση δυνάμεων γύρω από ένα πρόγραμμα «αντικαπιταλιστικής ανατροπής της επίθεσης», με «στόχους ταυτόχρονα άμεσους αλλά και μετάβασης προς μια άλλη κοινωνική οργάνωση, με την ίδια την εμπειρία και τη δράση των μαζών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.
Η λογική της αντικαπιταλιστικής ανατροπής της επίθεσης άλλωστε δυναμώνει και μπορεί να επικοινωνεί βαθύτερα και με μαζικούς όρους με το κίνημα και τις πολιτικές διεργασίες που αναπτύσσονται μέσα στους εργαζόμενους το τελευταίο διάστημα. Γιατί το «δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε», για την Αριστερά μπορεί και πρέπει να «μεταφραστεί» προγραμματικά, σε παύση πληρωμών και διαγραφή του χρέους, σε πάλη κατά των ιδιωτικοποιήσεων και υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών απέναντι στην κοινωνία της αγοράς. Η απαξίωση του πολιτικού συστήματος και το αίτημα για άμεση δημοκρατία σε υπεράσπιση μια άλλου τύπου δημοκρατίας των «κάτω», της εργατικής δημοκρατίας, η πάλη ενάντια στη «χούντα» κυβέρνησης, ΕΕ, ΔΝΤ, σε πλήρη ρήξη και αντικαπιταλιστική αποδέσμευση από την ΕΕ. Η πάλη ενάντια στη φτώχεια, τα κλεισίματα και την ανεργία, σε αγώνα που θα διεκδικεί να πάρουμε πίσω όλα τα κλεμμένα, όλο τον πλούτο που σήμερα καρπώνεται το κεφάλαιο.
Η πάλη για ένα τέτοιο πρόγραμμα στο σήμερα, μέσα στις διαδικασίες του μαζικού κινήματος είναι που μπορεί να γίνει κρίκος συσπείρωσης δυνάμεων στην πάλη για τη μόνη «ουσιαστική διέξοδο από τη βαθειά και πολύπλευρη κρίση του καπιταλισμού, την κοινωνική επανάσταση, την εργατική εξουσία για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό της εποχής μας». Η ανώτερη σύνδεση του σημερινού αντικαπιταλιστικού προγράμματος με μια άλλη κοινωνία, με την επανάσταση και το σοσιαλισμό - κομμουνισμό της εποχής μας είναι ανάγκη των καιρών. Αποτελεί την «αντικαπιταλιστική απάντηση» στη σχέση του «σήμερα» με το «αύριο του κινήματος», του παρόντος και του μέλλοντος, πολύ διαφορετική και αυτή από τον στενό ορίζοντα του φιλολαϊκού καπιταλισμού εντός της ΕΕ του Συνασπισμού και της «λαϊκής εξουσίας» του «σοσιαλισμού που γνωρίσαμε» του ΚΚΕ.
Αυτό το πρόγραμμα στο σύνολό του, μπορεί σήμερα να επικοινωνήσει καλύτερα με το πιο πρωτοπόρο, εργατικό κόσμο και να υπερβεί τις δυο εκδοχές της Αριστεράς, αλλά και τα πολυποίκιλλα «αντιμνημονιακά» ή και «αντιμνημονιακά - πατριωτικά» ρεύματα που συγκροτούνται πολιτικά. Η υιοθέτηση ορισμένων θέσεων και αιχμών από την παραπάνω συνολική λογική (π.χ. η υιοθέτηση της θέσης για «έξοδο από το ευρώ») αποκομμένα από τους υπόλοιπους πολιτικούς στόχους - κρίκους της περιόδου, από τα μέσα για να επιβληθούν (την πάλη ενός ταξικά ανασυγκροτημένου, πολιτικού εργατικού κινήματος) και τη σύνδεσή τους με την προοπτική της εργατικής εξουσίας, που αποτελεί τη δική μας απάντηση στο «πολιτικό πρόβλημα», δεν αποτελεί «υιοθέτηση του αντικαπιταλιστικού προγράμματος» ή τμήματός του, ούτε βέβαια κάποια επαρκή βάση πολιτικής ενότητας (όπως καλεί διαρκώς ο Συνασπισμός σε αντιμνημονιακό μέτωπο) και αντίθετα, μπορεί κάλλιστα να εντάσσεται σε διαχειριστικές λογικές, καθώς το «αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα» δεν είναι ένα άθροισμα στόχων, αλλά μια συνεκτική λογική που περιέχει πολιτικούς στόχους, σύνδεση με την εργατική εξουσία και την άλλη κοινωνία, μέσα για την επίτευξή τους, συμμαχίες.
Με αυτές τις αφετηρίες η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αντιμετωπίζει με θετικό τρόπο και τις πολύ σημαντικές διαφοροποιήσεις που εξελίσσονται μέσα στο λαό – πρώτα απ’ όλα μέσα στην εργατική τάξη και μέσα στον κόσμο της Αριστεράς. «Οι μαζικές κινητοποιήσεις και οι συνελεύσεις στις πλατείες, ενισχύουν την προσέγγιση ριζοσπαστικών λύσεων. Η εργατική βάση του ΠΑΣΟΚ εξεγείρεται … αγωνίστριες και αγωνιστές του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ … αναζητούν μια άλλη Αριστερά … Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ απευθύνεται με μετωπική λογική σε όλο αυτό το δυναμικό, ώστε να «συνδιαμορφώσει μαζί του την Αριστερά που θα είναι ικανή να ηγηθεί των νικηφόρων εξεγέρσεων» σημειώνει το κείμενο.
Όχι ότι λύθηκαν τα προβλήματα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Το κείμενο για το «οργανωτικό» δεν καταλήχθηκε ακόμα. Οι Θέσεις είναι αδύναμες στην κριτική αποτίμηση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος. Ο πολιτικός και οργανωτικός σχεδιασμός απέχει πολύ από το να είναι κοινός. Ακόμα και σε κοινωνικούς χώρους, η παρέμβαση δεν είναι πάντα κοινή.
Όμως συνολικά οι Θέσεις αποτελούν ένα πολύ σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη του εγχειρήματος που αποδεικνύεται ότι μπορεί να παίξει ένα πραγματικό σημαντικό ρόλο στον επερχόμενο κυκεώνα εξελίξεων.
