Της Ειρήνης Κοσμά
Ο ιός της αγανάκτησης χτύπησε και το Τελ Αβίβ. Δεκάδες σκηνές στήθηκαν σε μία από τις ακριβότερες και πιο διάσημες περιοχές της πόλης. Άνεργοι, εργαζόμενοι και νέοι διαμαρτύρονται για τη φτώχεια και την ακρίβεια στην οποία τους καταδικάζει η πολιτική του ακροδεξιού κυβερνώντος κόμματος, Λικούντ. Η «νόσος» των διαδηλώσεων που διοργανώνονται μέσω του facebook συνεχίζει να εξαπλώνεται, έξι μήνες μετά τις κινητοποιήσεις στην πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο και δύο μήνες μετά το ξέσπασμα της αγανάκτησης στη Μαδρίτη.
Εδώ και περίπου δύο εβδομάδες, το αστικό κάμπινγκ διαμαρτυρίας βρίσκει το χώρο του σε μία ακόμα πόλη της περιοχής της Μέσης Ανατολής, στην ισραηλινή πρωτεύουσα. Στο Ισραήλ ζητούμενο είναι η αντιμετώπιση της ακρίβειας και η πτώση του ύψους των ενοικίων, καθώς και των τιμών σε είδη διατροφής και άλλα αγαθά πρώτης ανάγκης. Ο λαός των «πεφωτισμένων», ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία του, παραδέχεται πως μπορεί να παίρνει μαθήματα από τους άραβες γείτονες, οι οποίοι από πηγή ταραχών για το καθεστώς, μετατρέπονται σε πηγή έμπνευσης για τον λαό. Η αραβική άνοιξη θύμισε στον ισραηλινό λαό, όπως και σε άλλους λαούς της περιοχής, πως η αλλαγή έρχεται υπό την πίεση των συλλογικών αγώνων, δήλωσε στους Nιου Γιορκ Tάιμς 35χρονος οικονομολόγος που συμμετέχει στις κινητοποιήσεις. Και στο Ισραήλ, όπως και στην περίπτωση των Αράβων, αφορμή για το ξέσπασμα αποτέλεσε η συρρίκνωση του λαϊκού εισοδήματος. Οι εργαζόμενοι στο Ισραήλ καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για ενοίκια, αναλογικά με τους μισθούς τους. Ένα από τα πανό των διαδηλωτών γράφει: «Το μοναδικό μέρος όπου μπορούμε να ζήσουμε είναι το νεκροταφείο». Παράλληλα, αύξηση σημειώνεται και στις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων. Συνδυαστικά, αυτά τα προβλήματα ενοποίησαν πολίτες προερχόμενους από την παραδοσιακή Αριστερά και τη Δεξιά, οι οποίοι απειλούν την κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Η κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο αντέδρασαν άμεσα και υποσχέθηκαν την κατασκευή εκατοντάδων οικιστικών συγκροτημάτων και μία σειρά αλλαγές για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και για τη μείωση των μεγαλοϊδιοκτητών, με σκοπό τη διεύρυνση της στεγαστικής αγοράς. Συγκεκριμένα, προσφέρουν κίνητρα για πώληση γης και αντικίνητρα, μέσω αύξησης της φορολογίας, για τη διατήρηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Αβέβαιο παραμένει αν οι κυβερνητικές υποσχέσεις θα ικανοποιήσουν τους διαδηλωτές ή αν θα εντείνουν την αγανάκτησή τους. Είναι άλλωστε η πρώτη φορά που αντί να στρέφονται κατά των Αράβων για τα δεινά τους, ανοίγουν αντικυβερνητικό μέτωπο για τη βελτίωση τη ζωής τους και τη διασφάλιση του μέλλοντός τους, διεκδικώντας την ανάδειξη μίας «νέας Αριστεράς» και του δικού τους «New Deal», όπως τονίζουν. Ο ισραηλινός υπουργός Οικονομικών, Γιουβάλ Στάινιτς, από την πλευρά του, αποκλεισμένος από διαδηλωτές στο γραφείο του, δήλωνε την περασμένη εβδομάδα υπερήφανος για το ισραηλινό οικονομικό θαύμα. Τα μακροοικονομικά στοιχεία της χώρας είναι τα καλύτερα στην ιστορία της, σε αντίθεση με την παγκόσμια οικονομική αναταραχή των τελευταίων ετών υποστήριξε.
Το ποσοστό ανεργίας στο Ισραήλ κυμαίνεται στο 5,8%, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 ετών και στο μισό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, το νόμισμα της χώρας, σέκελ, είναι δυνατό και οι εξαγωγές ξεπερνούν τις εισαγωγές. Το Ισραήλ αποτελεί ελκυστικό προορισμό για ξένους επενδυτές, ειδικά του κλάδου της υψηλής τεχνολογίας. Ο Στάινιτς, πρώην καθηγητής φιλοσοφίας με ελάχιστη εμπειρία στα οικονομικά, αποτελεί το «παράδειγμα προς μίμηση» για αξιωματούχους του ΔΝΤ, των ΗΠΑ και της ΕΕ. Το Ισραήλ έχει λάβει εύσημα από το ΔΝΤ για την καινοτομία Στάινιτς να το καταστήσει τη μοναδική χώρα στον κόσμο, όπου ο κρατικός προϋπολογισμός είναι διετής και όχι ετήσιος.
Ωστόσο, αυτή η ευημερία των αριθμών δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των εργαζομένων, οι οποίες αντιθέτως, επιδεινώνονται. Οι ισραηλινοί εργαζόμενοι θεωρούν πως μετά από πολλά χρόνια στερήσεων, σε μία «νέα και απομονωμένη χώρα που αγωνίζεται για να σταθεί στα πόδια της», έχει φτάσει η ώρα να ανταμειφθούν. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας είναι πλέον συγκρίσιμο με το αντίστοιχο της Ισπανίας και της Ιταλίας. Επιπλέον το Ισραήλ έχει εισέλθει στον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη, όπου συμμετέχουν οι 30 πλουσιότερες χώρες στον κόσμο. Και όμως, το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών, είναι από τα μεγαλύτερα μεταξύ αυτών των χωρών, όπως και ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας.
Οι κινητοποιήσεις στο Τελ Αβίβ ξεκίνησαν στις 14 Ιουλίου και έκτοτε, οι διαδηλωτές πολλαπλασιάζονται όχι μόνο στην ισραηλινή πρωτεύουσα, αλλά και σε άλλες πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα. Η συρρίκνωση του εισοδήματος των Ισραηλινών, ως αποτέλεσμα της εξάρτησης της οικονομίας της χώρας από τις αναπτυγμένες οικονομίες της Δύσης που βιώνουν τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση στη νεότερη ιστορία τους, θα αναγκάσει την ισραηλινή κυβέρνηση να αναθεωρήσει την πολιτική της. «Πείτε στον Στάινιτς πως δεν γίνεται σεισμός. Εμείς είμαστε», δηλώνουν απειλητικά οι διαδηλωτές, απευθυνόμενοι στον υπουργό Οικονομίας της χώρας.
