Aν η ιστορική μνήμη μένει αναλλοίωτη, τότε και μόνο υπάρχει ελπίδα για το μέλλον και είναι σίγουρο ότι δεν θα συμβούν παρόμοια εγκλήματα από δυνάμεις σκοτεινές. Εξήντα εφτά ακριβώς χρόνια έχουν περάσει από τη σφαγή του ηρωικού λαού της Κοκκινιάς, 17 Αυγούστου του 1944, στο μπλόκο που έκαναν οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες, τους χίτες και ταγματασφαλίτες. Δεν θα υπήρχε καλύτερος τρόπος να τιμηθεί η μνήμη των 315 ηρωικών Κοκκινιωτών που εκτελέστηκαν και των εκατοντάδων άλλων αγωνιστών που βασανίστηκαν και στάλθηκαν στα ναζιστικά κολαστήρια και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, από την προβολή της ταινίας του Άδωνη Κύρου Το μπλόκο.
Πλανόδιος Αριστερός, Αντώνης Κασίτας
Η υπόθεση της ταινίας αναφέρεται σε αυτά τα γεγονότα: Καλοκαίρι του 1944. Το τέρας του ναζισμού ψυχορραγεί και η τριπλή κατοχή της Ελλάδας πλησιάζει στο τέλος της. Η ασύδοτη βία των κατακτητών σε βάρος του ελληνικού λαού συνεχίζεται. Σε μια γωνιά της Κοκκινιάς μια ομάδα Γερμανών μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους συλλαμβάνουν έναν μαυραγορίτη και του αναθέτουν το βρώμικο ρόλο του καταδότη για να επωφεληθούν απ’ τις «γνωριμίες» του. Ο μαυραγορίτης δέχεται τη «συνεργασία» και συμβάλει στη τραγωδία του Μπλόκου της Κοκκινιάς, που οδήγησε στη σύλληψη εκατοντάδων πατριωτών, στο βασανισμό και τον ηρωικό τους θάνατο… Μια σπάνια ταινία για το έπος της Εθνικής Αντίστασης, μια από τις ελάχιστες που καταπιάνονται σοβαρά με το θέμα της κατοχής και η μοναδική που παρουσιάζει με τόλμη το θέμα - ταμπού των κουκουλοφόρων συνεργατών των ναζί.
Μια «μαύρη σελίδα» της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, από τις πολυάριθμες που γράφτηκαν στα τραγικά χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη σκηνοθετική μαεστρία του διεθνούς σκηνοθέτη και θεωρητικού του κινηματογράφου Άδωνη Κύρου. Η ταινία εξιστορεί με δύναμη τα αληθινά γεγονότα του Μπλόκου της Κοκκινιάς και των γύρω περιοχών, αναδεικνύει τον απαράμιλλο ηρωισμό του απλού λαϊκού αγωνιστή που στέκεται αταλάντευτος μπροστά στα βασανιστήρια και στο απόσπασμα, έναν ηρωισμό που μόνο το σχολείο της ανυποχώρητης αντίστασης ενάντια στην καταπίεση μπορεί να καλλιεργήσει. Η αντίσταση αυτή για τον Κύρου είναι καθήκον, είναι μια διαχρονική ανάγκη ηθική και πολιτική. Γι’ αυτό άλλωστε και οι δήμιοι των Κοκκινιωτών παρουσιάζονται εντελώς αφαιρετικά και απρόσωπα, παραπέμποντας μέσω της γενίκευσης σ’ ένα διαχρονικό σύμβολο καταπίεσης, ένα θανάσιμο κίνδυνο που πάντα ελλοχεύει και απειλεί την ανθρώπινη ελευθερία. Με σαφείς επιρροές από τη μαρξιστική φιλοσοφία, ο Κύρου με έναν ιδιαίτερο τρόπο προσπαθεί να δείξει τη δυνατότητα ακόμα και του πιο ασήμαντου καθημερινού ανθρώπου, να φτάσει στην ηθική στιγμή της επιλογής, χωρίς κατ’ ανάγκη να χρειαστεί να προηγηθούν ιδιαίτερα περίπλοκες και μεγάλες πολιτικές αναλύσεις. Το μήνυμα είναι σαφές: Κανείς δεν δικαιούται να πιστεύει πως μπορεί να μείνει αμέτοχος, όσο κι αν προσπαθήσει.
Μια πλειάδα σπουδαίων ηθοποιών συμβάλουν στη δραματουργία της ταινίας. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν: Μάνος Κατράκης, Κώστας Καζάκος, Ξένια Καλογεροπούλου, Γιάννης Φέρτης, Κούλα Αγαγιώτου, Κώστας Μπάκας, Γιώργος Νέζος. Η λιτή μα τόσο δυνατή ερμηνεία των ηθοποιών που παρουσιάζονται στην ταινία, οι σκηνές της συγκέντρωσης του πλήθους, των βασανιστηρίων και των εκτελέσεων, η σωστή «αναλογία» ανάμεσα στον ήρωα - προσωπικότητα και τον ήρωα - λαό, σε συνδυασμό με την αποστασιοποιημένη ντοκιμαντερίστικη ματιά του σκηνοθέτη που συνειδητά απομακρύνεται από το γραφικό μελοδραματισμό και την πατριωτική μεγαλοστομία, συνθέτουν το μωσαϊκό μιας από τις καλύτερες νεοελληνικές ταινίες για την εποποιία της Εθνικής Αντίστασης, η οποία έδωσε μια τιμητική διάκριση στον Άδωνη Κύρου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1965 ενώ προβλήθηκε και στην «Εβδομάδα Κριτικής» του Φεστιβάλ Καννών το 1966.
Η μουσική της ταινίας είναι του Μίκη Θεοδωράκη, ενώ αξίζει να αναφέρουμε ότι ανάμεσα στους συντελεστές της ταινίας βρίσκονταν και οι Γιώργος Πανουσόπουλος και Σταύρος Τορνές, που στη συνέχεια έγιναν γνωστοί και αξιόλογοι σκηνοθέτες της χώρας μας.
Ο Άδωνης Κύρου, γόνος της γνωστής αστικής οικογένειας, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Οκτώβρη 1923 και πέθανε στο Παρίσι στις 4 Νοέμβρη 1985. Από μικρός έγινε το μαύρο πρόβατο της οικογένειάς του, αφού εντάχθηκε στο λαϊκό κίνημα και έλαβε ενεργό μέρος στην Αντίσταση, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Υπήρξε ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, συγγραφέας και θεωρητικός του κινηματογράφου με πάρα πολλές εργασίες του. Σπουδαίο του έργο, Ο σουρεαλισμός στον κινηματογράφο, που αποτελεί βασικό εργαλείο θεωρητικής κατάρτισης για όλους τους κινηματογραφιστές.
