Ούτε διαφήμιση, ούτε πολιτικά κέντρα προώθησαν το ντοκιμαντέρ Debtocracy, όμως αυτό δεν το εμπόδισε να φτάσει σε μισό εκατομμύριο τηλεθεατές μέσα σε 5 μόλις ημέρες. Το μόνο «όπλο» του ήταν το αιχμηρό πολιτικό του μήνυμα, που μίλησε με ανάλογη αισθητική τη γλώσσα της αλήθειας και αποκάλυψε τη ρίζα του δημόσιου χρέους.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΟΥΤΑΡΗΣ
Πέντε δυσκολίες αναφέρει ο Μπέρτολτ Μπρεχτ ότι συναντά κανείς για να πει και να γράψει την αλήθεια: Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια, παρόλο που παντού την καταπνίγουν. Την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει παρόλο που τη σκεπάζουν παντού. Την τέχνη να την κάνει ευκολομεταχείριστη σαν όπλο. Την κρίση να διαλέξει εκείνους που στα χέρια τους η αλήθεια θα αποκτήσει δύναμη. Και τέλος, την πονηριά να τη διαδώσει ανάμεσά τους. Με αυτές τις δυσκολίες έπρεπε να αναμετρηθεί μία προς μία το Debtocracy ή αλλιώς Χρεοκρατία, το πρώτο ντοκιμαντέρ για την ελληνική και την παγκόσμια κρίση, που επέλεξε τη σκοπιά των εργαζομένων για να πει την αλήθεια. Και τα κατάφερε πέρα από κάθε προσδοκία.
Μόνο στο διαδίκτυο, μέχρι στιγμής είναι 600.000 οι προβολές της ταινίας. Στις 5 πρώτες μέρες της δημοσιοποίησής της, την είδε μισό εκατομμύριο! Οι ρυθμοί αναπαραγωγής της από μπλογκ και ιστοσελίδες άγγιξαν το «κόκκινο». Ήδη βέβαια το ντοκιμαντέρ έχει αφήσει το «μικρόκοσμο» του διαδικτύου και ξεκίνησε την πορεία του στην τηλεόραση, στις αίθουσες δημόσιων προβολών και στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα (ύστερα από πρόσκληση της πρυτανείας του AΠΘ), ενώ σύντομα θα φιλοξενηθεί και σε κινηματογράφους. Ο κύκλος ενασχόλησης, που περιλαμβάνει φυσικά αρκετούς επαίνους αλλά και λίβελους, έχει διευρυνθεί σε τέτοιο βαθμό, περιλαμβάνοντας διαδικτυακές συζητήσεις και σχολιασμούς σε πηγαδάκια, που σύμφωνα με τον Μιχάλη Ιγνατίου όπως μετέδωσε σε πρωινή εκπομπή του Μέγκα, έφτασαν μέχρι την Ουάσινγκτον και τα στελέχη του ΔΝΤ!
Το μεγάλο όπλο που εξασφάλισε την πρωτοφανή αυτή διεισδυτικότητα σε ένα τόσο πλατύ κοινό είναι βέβαια το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ, του οποίου το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφουν οι Άρης Χατζηστεφάνου και Κατερίνα Κιτίδη, ενώ την επιστημονική επιμέλεια έχει ο Λεωνίδας Βατικιώτης. Όταν ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν, μιλώντας από το βήμα της Βουλής, παρομοίασε το ρόλο του με αυτόν ενός γιατρού, αυτόματα δημιουργήθηκε στη σκέψη εκατομμυρίων τηλεθεατών και ακροατών η σύνδεση με τις περίφημες παρομοιώσεις του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου. Κι όμως, κανένα μέσο ενημέρωσης και κανένα τοκ σόου δεν ανέφερε ότι η φρασεολογία του ΔΝΤ μας θυμίζει χούντα. Το Debtocracy όμως ξεκινά με αυτά τα λόγια. Είναι ένα ντοκιμαντέρ που δίνει φωνή και αιτιολόγηση στα γεγονότα και τις απόψεις που μέχρι στιγμής έμειναν στο περιθώριο των μέσων ενημέρωσης, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας. Ένα ντοκιμαντέρ που με τη δημοσιογραφική οικονομία λόγου και την επιστημονική τεκμηρίωση, αποδεικνύει ότι οι επιλογές που επέβαλε η κυβέρνηση από τον Μάιο του 2010 δεν ήταν μονόδρομος.
«Η κυβέρνησή μας, μας αποκαλούσε κοπρίτες και οι δανειστές μας γουρούνια», είναι η αφοπλιστική ειλικρίνεια του ντοκιμαντέρ που το έκανε εν ριπή οφθαλμού τόσο δημοφιλές. «Οι κυβερνώντες έκαναν στάση πληρωμών στους πολίτες, επιχειρώντας να σώσουν τους δανειστές τους», υπογραμμίζεται χωρίς τα γνωστά δημοσιογραφικά στρογγυλέματα. Περαιτέρω, η Χρεοκρατία αποκαλύπτει σε έκταση το παράδειγμα του Ισημερινού για να επισημάνει το πόσο η πολιτική βούληση παίζει ρόλο στην τελική έκβαση των «μαχών» που δίνει μια χώρα με τους πιστωτές της. Πολιτικοί και επιστήμονες που διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στο λογιστικό έλεγχο και τη μονομερή διαγραφή του χρέους της λατινοαμερικανικής χώρας, εξηγούν στην κάμερα πότε ένα χρέος είναι παράνομο, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Πέρα από την ενθουσιώδη υποδοχή, από την πρώτη στιγμή εκδηλώθηκε και η πολεμική. Ασφαλώς δεν είναι άσχετη του περιεχομένου του ντοκιμαντέρ, η απόλυση από το Σκάι του Άρη Χατζηστεφάνου, λίγες μέρες αφότου έγινε γνωστό το περιεχόμενο του Debtocracy. Την Τετάρτη έγραψε ο Γιάννης Πρετεντέρης στα Νέα, μιλώντας για τους δημοσιογράφους και την κρίση του Τύπου: «Μια ετερόκλητη αλλά απολύτως διακριτή συμμαχία ακραίων κομματικών χώρων, περιθωριακών ακτιβιστών και επιτηδείων, θεώρησε ότι η κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία». Το σχέδιο των ακραίων αυτών στοιχείων είναι κατά τον Γ. Πρετεντέρη «να τρωθεί η αξιοπιστία και η επιρροή των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης από αναπόδεικτες διαβολές για “καθεστωτική δημοσιογραφία”, “εξυπηρέτηση συμφερόντων” και άλλες συναφείς ηλιθιότητες». Μιλά μάλλον για τις «ηλιθιότητες» που περίμεναν εκατοντάδες χιλιάδες, ώστε να πληροφορηθούν για το τι πραγματικά συμβαίνει στην οικονομία της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου. Υπό αυτό το πρίσμα, εύκολα ερμηνεύεται και ο λόγος που απέκλεισαν τους συντελεστές του Debtocracy με άνωθεν εντολή από εκπομπή σε κρατικό μέσο...
Δεν είναι θεωρία συνωμοσίας. Είναι η θεωρία της ταξικής ανάλυσης της οικονομίας και η αταλάντευτη στάση υπέρ της εργαζόμενης πλειοψηφίας που κάνει το ντοκιμαντέρ της Χρεοκρατίας ανεπιθύμητο από ορισμένους κύκλους. Συγκεκριμένα: Η αναφορά του Debtocracy στους εξοπλισμούς και την τακτική της Γερμανίας να επιβάλει την αγορά όπλων στη χώρα μας, παρά την κρίση χρέους. Ο χαρακτηρισμός της Ολυμπιάδας ως «εγκληματικής απόφασης» και το ξεμπρόστιασμα του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γιώργου Βουλγαράκη, που κόμπαζε σε αμερικανικό κανάλι ότι «το λογαριασμό των Ολυμπιακών θα τον μάθουμε μετά τη λήξη τους». Αλλά και η υπόδειξη των σχέσεων διαφθοράς με τη Ζίμενς και τη Γκόλντμαν Σαξ ως συνυπεύθυνες για το χρέος.
Το ντοκιμαντέρ δεν συνιστά φυσικά πολιτική πλατφόρμα της Αριστεράς. Καταδεικνύει με παραστατικό τρόπο και ακλόνητα επιχειρήματα τις ευθύνες για τη δημιουργία του χρέους, τις πολιτικές συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ στοιχειοθετεί και μια πρόταση προς τη διέξοδο: Τη δημιουργία της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους. Όπως τονίζεται βέβαια, «η ΕΛΕ είναι ένα πολύτιμο όπλο σε μια μεγαλύτερη μάχη που θα διεξαχθεί με τους παραδοσιακούς τρόπους που δίνονται αυτές οι μάχες εδώ και αιώνες». Εξάλλου, γύρω από το ντοκιμαντέρ έχει συνταχθεί ένα κείμενο ερωτήσεων και απαντήσεων και ένα παράλληλο φόρουμ ανταλλαγής απόψεων, που βρίσκεται στην ιστοσελίδα www.debtocracy.gr.
