Αυτό ήταν το δεύτερο χαστούκι. Σχεδόν τα δύο τρίτα των Ισλανδών (59,8%)ψήφισαν «όχι» για δεύτερη φορά σε δημοψήφισμα για το εάν πρέπει ο ισλανδικός λαός να πληρώσει τα χρέη των απατεώνων ισλανδών τραπεζιτών. Αρνήθηκαν να αποζημιώσουν από την τσέπη τους περίπου 340.000 βρετανούς και ολλανδούς καταθέτες, οι οποίοι διατηρούσαν καταθέσεις ύψους 4 δισ. ευρώ στην ηλεκτρονική ισλανδική τράπεζα Icesave του ομίλου Landsbanki,η οποια κατέρρευσε το 2008.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΥΛΟΣ
Πριν ένα χρόνο,οι Ισλανδοί είχαν απορρίψει και πάλι σε δημοψήφισμα και μάλιστα με ποσοστό 93% τη χορήγηση αποζημίωσης στη Βρετανία και την Ολλανδία. Στο διάστημα αυτό, οι δύο κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν κάθε είδους εκβιασμό για να πείσουν τους Ισλανδούς να πληρώσουν. Βρετανία και Ολλανδία κατέληξαν μάλιστα σε συμφωνία με την κεντροαριστερή κυβέρνηση της πρωθυπουργού Γιόουχανα Σιγκουρδαντόουτιρ για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση του επιτοκίου: Από 14 χρόνια και 5,5% επιτόκιο σε 35 χρόνια και περίπου 3% επιτόκιο.
Σε απλά μαθηματικά, ο κάθε Ισλανδός θα έπρεπε να καταβάλει μηνιαία δόση 40 ευρώ για …35 χρόνια για να πληρώσει τα χρέη των χρεοκοπημένων ισλανδών τραπεζιτών στους βρετανούς και ολλανδούς καταθέτες. Η απαράδεκτη αυτή συμφωνία εγκρίθηκε από την ισλανδική Bουλή με πλειοψηφία δύο τρίτων. Μάταιος κόπος. «Δεν πληρώνω» είπαν και πάλι οι πεισματάρηδες Ισλανδοί.
Ακόμη και οι Φαινάνσιαλ Τάιμς –η ναυαρχίδα του χρηματιστηριακού κεφαλαίου–δεν δίστασαν να δικαιώσουν τους «ξεροκέφαλους» Βίκινγκς. «Αν πετούσαν λευκή πετσέτα στο δεύτερο δημοψήφισμα, ουδείς θα τους κατηγορούσε. Κι όμως! Τα 3/5 των ψηφοφόρων υπερνίκησαν τον εκβιασμό της Βρετανίας και της Ολλανδίας, αρνούμενοι ότι οι φορολογούμενοι πρέπει να διασώσουν τις χρεωκοπημένες ιδιωτικές τραπεζες. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι ότι οι πολίτες είναι πάνω από τις τράπεζες» γράφει η βρετανική εφημερίδα σε άρθρο του εκδότη της. Οι Φαινάνσιαλ Τάιμς κάνουν μάλιστα μια διαπίστωση που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν και τα πλέον ριζοσπαστικά κόμματα της Αριστεράς: «Οι Ισλανδοί δείχνουν ότι έχουν άδικο άλλες κυβερνήσεις που λένε ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση από το να πληρώσουν τα κράτη για τις ζημιές των τραπεζών».
Καθοριστικό ρόλο στην αποτυχία των αγγλο-ολλανδικών σχεδίων έπαιξε ο ισλανδός πρόεδρος Ολάφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον, ο οποίος αρνήθηκε δυό φορές να υπογράψει τη συμφωνία των αγγλο-ολλανδών με την ψοφοδεή κεντρο-αριστερή κυβέρνηση. «Και το νέο δημοψήφισμα έδειξε ότι υπάρχει “ένα ρήγμα ανάμεσα στην κυβέρνηση και το λαό’’» είπε ο ισλανδός πρόεδρος. Δίνοντας μάλιστα ένα απίστευτο μάθημα στους «πολιτικούς υπαλλήλους», ο Γκρίμσον δήλωσε σε συνέντευξή του: «Το θεμελιώδες ζήτημα είναι ότι η Ισλανδια είναι δημοκρατία και όχι χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, είναι πολιτική κρίση… Ένας από τους λόγους που η Ισλανδία συνέρχεται γρήγορα είναι ότι η χώρα δίνει στην κρίση μια υπέροχη δημοκρατική απάντηση, όχι μόνο δημοσιονομική».
Παρά τα απανωτά χαστούκια, η κεντροαριστερή πρωθυπουργός της Ισλανδίας αρνήθηκε να παραιτηθεί, δηλώνοντας ότι από το καλοκαίρι θα αρχίσει να πληρώνει την αποζημίωση στους Ολλανδούς και Βρετανούς καταθέτες, ρευστοποιώντας τα περιουσιακά στοιχεία του τραπεζικού ομιλου Landsbanki. Η κεντροαριστερή κυβέρνηση, προς το παρόν, «επέζησε» με οριακή πλειοψηφία πρότασης μομφής που κατέθεσε η αντιπολίτευση την περασμένη Τετάρτη. Τριάντα δύο βουλευτές στήριξαν την κυβέρνηση, 30 την καταψήφισαν και ένας απείχε.
Βρετανία και Ολλανδία αναμένεται να προσφύγουν τώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Επιτήρησης Ελεύθερου Εμπορίου γνωστό με τα αρχικά EFTA, που εδρεύει στο Λουξεμβούργο και έχει δικαιοδοσία σε χώρες που συνδέονται οικονομικά με την ΕΕ χωρίς να είναι μέλη της. Παράλληλα, απειλούν να μπλοκάρουν την ένταξη της Ισλανδίας στην ΕΕ. Μια άσφαιρη απειλή καθώς η πλειοψηφία των Ισλανδών είναι κατά της ένταξης, η οποία και θα απορριφθεί αν ποτέ γίνει δημοψήφισμα.
