Γεμάτη αβεβαιότητα είναι η επόμενη μέρα για τους Παλαστίνιους, ανεξαρτήτως της στάσης που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ, είτε προβάλλουν δηλαδή βέτο (που θεωρείται σίγουρο) είτε όχι στο αίτημα αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους. Η αβεβαιότητα δημιουργείται από την απροθυμία της Παλαιστινιακής Αρχής
να διεκδικήσει με μαχητικό τρόπο τα δικαιώματά της.
της Κατερίνας Κιτίδη
Ασκήσεις επί χάρτου δίνουν και παίρνουν στα υπουργεία Εξωτερικών ανά τον πλανήτη. «Ασκήσεις ασφαλείας» διεξάγονται καθημερινά απ’ τις νεότευκτες «ομάδες ετοιμότητας» των ισραηλινών εποίκων στη Δυτική Όχθη. Υπηρεσίες VIP στο Κάιρο, την Ιερουσαλήμ και τη Ραμάλα εργάζονται εντατικά για να εξυπηρετήσουν τα κύματα Αμερικανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων που συρρέουν στην περιοχή. Όλοι προετοιμάζονται για τις 23 Σεπτέμβρη. Τη μέρα που όπως ανακοίνωσε ο Μαχμούντ Αμπάς, θα υποβάλει στον ΟΗΕ επίσημο αίτημα για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, μετά από ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του οργανισμού.
Ύστερα από δύο δεκαετίες αποτυχημένων συνομιλιών, ο επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής αναμένεται να ζητήσει την αναγνώριση ενός κράτους στα σύνορα του 1967 και με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ. Περαιτέρω λεπτομέρειες δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες. Όπως επίσης δεν είναι σαφές αν ο Αμπάς θα επιμείνει στην πρόθεσή του να απευθυνθεί απευθείας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για πλήρη ένταξη στον ΟΗΕ. Οι Ευρωπαίοι τον πιέζουν να κάνει ένα βήμα πίσω: Nα απευθυνθεί καλύτερα στη Γενική Συνέλευση και να δεχθεί το καθεστώς του «κράτους παρατηρητή», αντί της «οντότητας παρατηρητή» που έχει μέχρι σήμερα η Παλαιστίνη.
Το δεδομένο πρόβλημα με το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι το βέτο εκ μέρους της Αμερικής. Ήδη, η Χίλαρι Κλίντον έχει απειλήσει την Παλαιστινιακή Αρχή ότι αν όντως υποβάλει το αίτημα για αναγνώριση, θα παγώσει την ετήσια οικονομική ενίσχυσή της, ύψους 470 εκ. δολαρίων. Το πιθανό βέτο των ΗΠΑ θα λειτουργήσει, φυσικά, υπέρ του Ισραήλ. Θα το αφήσει να πιέζει για τη δική του αναγνώριση ως «εβραϊκή χώρα» και να τραβάει επ’ άπειρον τις συνομιλίες για ένα οικονομικά βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος.
Κι αν όμως δεν το θέσουν; Αν η κυβέρνηση Ομπάμα δώσει «πράσινο φως» στον ΟΗΕ; Οι προοπτικές για τους Παλαιστίνιους και πάλι δεν διαγράφονται λαμπρές, κυρίως λόγω των προσφύγων. Την κατάσταση έχει εξηγήσει αναλυτικά ο διακεκριμένος νομικός του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Γκάι Γκούντγουιν - Τζιλ. Σήμερα –αναφέρει ο καθηγητής– οι Παλαιστίνιοι αντιπροσωπεύονται στον ΟΗΕ από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, η οποία μιλά εκ μέρους των 12 εκατομμυρίων Παλαιστινίων της διασποράς, των παλαιστινιακών εδαφών και του ισραηλινού κράτους. Η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους από τον ΟΗΕ θα μεταφέρει την ικανότητα αντιπροσώπευσης των Παλαιστινίων στην Παλαιστινιακή Αρχή. Σε μια οντότητα, δηλαδή, που εκπροσωπεί μόνον τα δύο εκατομμύρια της Δυτικής Όχθης και δεν θα μπορεί να μιλά εκ μέρους των προσφύγων έξω απ’ τα σύνορά της. Οι πρόσφυγες θα αφεθούν στην τύχη τους. Το ίδιο και οι παλαιστινιακής καταγωγής ισραηλινοί πολίτες, που αντιμετωπίζουν το θεσμοθετημένο ρατσισμό του κράτους όπου ζουν.
Ακόμη κι αν το Ισραήλ δεν καταφύγει σε στρατιωτικά αντίποινα, θα μπορεί κάλλιστα να πνίξει το παλαιστινιακό κράτος στα γεννοφάσκια του. Ο καθηγητής Τζόζεφ Μασάντ του πανεπιστημίου Κολούμπια είναι κατηγορηματικός. Οι Ισραηλινοί έχουν ήδη κερδίσει διαβεβαιώσεις απ’ τον ΟΗΕ για το δικαίωμά τους στην «άμυνα» και την «ασφάλεια». Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι –όπως εξηγεί ο καθηγητής– αμέσως μετά την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους, η κυβέρνηση Νετανιάχου να το ενημερώσει ότι δεν του επιτρέπει να διατηρεί στρατό, έλεγχο των συνόρων ή των πόρων του ή δικαιοδοσία πάνω στους εποίκους. Το μόνο που θα έχει κερδίσει έτσι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι ένα κράτος «μπαντουστάν», ίδιο με αυτό που της υπόσχονται το Ισραήλ και οι ΗΠΑ τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Σοβαρό θέμα αναμένεται να τεθεί και στις σχέσεις της Παλαιστινιακής Αρχής με τη Χαμάς, εμποδίζοντας τις διαδικασίες της μεταξύ τους συμφιλίωσης. Καθώς οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θεωρούν τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, θα μπορούσαν να επιβάλουν κυρώσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή εάν συνομιλεί μαζί της. Το αμερικανικό Κογκρέσο την έχει ήδη απειλήσει με κάτι τέτοιο κι εκφράζονται φόβοι πως θα πιέσει την κυβέρνηση Ομπάμα να εντάξει την Παλαιστίνη στα κράτη που ενισχύουν την τρομοκρατία.
Εξάλλου, το σοβαρότερο επιχείρημα που προβάλλεται υπέρ της αναγνώρισης ενός παλαιστινιακού κράτους υπό τις σημερινές συνθήκες, είναι ότι θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει νομικές οδούς για να φέρει το Ισραήλ ενώπιον της διεθνούς δικαιοσύνης. Όμως το πρόβλημα ποτέ δεν ήταν ότι οι Παλαιστίνιοι δεν είχαν νομικά επιχειρήματα για να στηρίξουν την υπόθεσή τους. «Γιατί η παλαιστινιακή ηγεσία αγνόησε την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου το 2004 που καταδίκαζε το ισραηλινό τείχος του αίσχους και τους εποικισμούς;», διερωτάται ο αναλυτής Ομάρ Μπαργκούτι. «Γιατί προσπάθησε να θάψει την Έκθεση Γκόλντστοουν για την επίθεση στη Γάζα και όταν αναγκάστηκε σε πισωγύρισμα, δεν ακολούθησε καμία απ’ τις προτάσεις της, τις οποίες υιοθέτησε ο ΟΗΕ;».
Και ο ίδιος ο Μαχμούντ Αμπάς έχει παραδεχθεί ότι η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους δεν θα αλλάξει την καθημερινή ζωή στα κατεχόμενα. «Ας είμαστε πρακτικοί», δήλωσε. «Δεν πηγαίνουμε στα Ηνωμένα Έθνη για να γίνουμε ανεξάρτητοι. Θα επιστρέψουμε για να διαπραγματευτούμε τα υπόλοιπα ζητήματα».
Υπό το πρίσμα αυτής της δήλωσης, καθώς και των παραπάνω σοβαρών ερωτημάτων, δεν προκαλεί έκπληξη που το παιχνίδι εντυπώσεων στο επίπεδο του ΟΗΕ αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από αρκετούς Παλαιστινίους. Όπως ανέφερε στο Αλ Τζαζίρα ο υφυπουργός Εξωτερικών της Χαμάς, Γκαζί Χαμάντ, «όλοι αγωνιζόμαστε για ένα κράτος στα σύνορα του 1967, αλλά το ερώτημα είναι αν είμαστε σίγουροι πως μετά την ανακήρυξη παλαιστινιακού κράτους θα τεθεί τέλος στην κατοχή. Θα κερδίσουν οι Παλαιστίνιοι την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά τους; Δεν έχουμε απάντηση σε αυτό». Παρόμοιες είναι κι οι επιφυλάξεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως της παλαιστινιακής Εθνικής Επιτροπής για το μπoϊκοτάζ, την απόσυρση επενδύσεων και τις κυρώσεις στο Ισραήλ (κίνημα BDS). Τέλος, στην ίδια γραμμή κινήθηκαν και ηγετικά στελέχη της Φατάχ στη Ναμπλούς της Δυτικής Όχθης.
