Νατάσα Κεφαλληνού
Ανταρσία στη γαλέρα της μουσικής βιομηχανίας. Οι παντιέρες υψώνονται. Ανυπακοή στον ατομικό καλλιτεχνικό δρόμο, στον ανταγωνισμό για το ποιο όνομα θα πάει πρώτο στη… ρεκλάμα. Στο στόχαστρο η αλλοτρίωση του καλλιτέχνη, η αποξένωση του δημιουργού από το δημιούργημα του, και των δυο μαζί από τα όνειρα και τις αγωνίες που απασχολούν την κοινωνική πλειονότητα. Κάτι γεννιέται στις γειτονιές του Βύρωνα, ένας νέος ήχος συλλογικά παραγόμενος, η φωνή των μουσικών ακούγεται, όχι όμως μόνο όπως έχουμε συνηθίσει - μέσα από τα τραγούδια τους. Η Τέχνη εν κινήσει (ΤΕΚ) έρχεται να ταράξει τα στάσιμα νερά. Γεννήθηκε το 2008 και είναι μια συλλογικότητα κυρίως από μουσικούς, παλιούς και νεότερους, που συμμετέχουν σε μπάντες. Μουσικούς που βιώνουν κοινά προβλήματα, θέτουν ερωτήματα και αναζητούν απαντήσεις. «Σε μια εποχή που είναι περισσότερο από ποτέ προσιτά τα μέσα παραγωγής μουσικής γίνεται όλο και πιο δύσκολη η απεύθυνση της. Ο δημιουργός βλέπει τη μουσική βιομηχανία να “απαλλοτριώνει’’ το δημιούργημα του, χάνοντας τον έλεγχο επ’ αυτού. Οι χαμηλές αμοιβές των μουσικών είναι καθημερινότητα, όπως και οι ανεπαρκείς υποδομές στις περισσότερες μουσικές σκηνές. Αυτά τα προβλήματα συναντά η πλειοψηφία των μπαντών», τονίζουν ο Δημήτρης Μποτής και ο Παύλος Αναστούλης μέλη της Τέχνης εν κινήσει και μουσικοί, των Magic de spell και των Υπεραστικών αντίστοιχα, υποστηρίζοντας ότι αυτή η κοινή πραγματικότητα τους ώθησε να μπουν σε… κίνηση.
«Ως ΤΕΚ επιδιώκουμε να ξεφύγουμε από την εμπορευματοποίηση, να απευθυνθούμε στο κοινό αδιαμεσολάβητα, χωρίς τους μεσάζοντες που λυμαίνονται το χώρο, να “σπάσουμε’’ τη λογική των ιεραρχιών στις εκδηλώσεις μας». Όσα μάλιστα λένε φροντίζουν να τα βάλουν σε εφαρμογή στις συναυλίες που διοργανώνουν: καμία χορηγία δεν επιδίωξαν στα δύο επιτυχημένα και μαζικότατα φεστιβάλ που πραγματοποίησαν στην Καισαριανή (Ιανουάριος 2009) και στο Βύρωνα (Δεκέμβριος 2009) με τη συμμετοχή πολλών μπαντών, στο δεύτερο μάλιστα δεν είχε μπει ούτε καν εισιτήριο. Πρόκειται για ένα επιτυχημένο πείραμα που αποδεικνύει ότι ενδιαφέροντα μουσικά δρώμενα μπορούν να «στηθούν» εν απουσία χορηγών και διαφήμισης, διατηρώντας υψηλά στάνταρ ποιότητας, έχοντας τη στήριξη του κόσμου – όπως φάνηκε και από το γεγονός ότι τα έξοδα για τη διοργάνωση του φεστιβάλ υπερκαλύφθηκαν από εθελούσια οικονομική ενίσχυση του κοινού. Τέλος ένα ακόμη στοίχημα που κερδήθηκε είναι η αυτοοργάνωση των φεστιβάλ, καθώς μέλη από όλες τις μπάντες που έπαιξαν, συμμετείχαν σε όλες τις φάσεις της διοργάνωσης: «Έτσι “γνωστά’’ εμπορικά συγκροτήματα και μη, τη μία νύχτα βρίσκονταν πάνω στη σκηνή έχοντας στραμμένους πάνω τους όλους τους προβολείς, ενώ την επόμενη κρατούσαν το μπαρ» λέει εμφαντικά ο Δημήτρης.
Η ΤΕΚ είναι μια προσπάθεια παρέκκλισης απ’ τα κυρίαρχα κανάλια της μουσικής βιομηχανίας και προβολής εναλλακτικών δρόμων. Είναι ένα πεδίο συνάντησης των ίδιων των δημιουργών, μια πνοή απέναντι στην ασφυξία που τους επιβάλλεται. «Τα τελευταία χρόνια άλλαξαν οι συσχετισμοί στο εσωτερικό της μουσικής βιομηχανίας. Ενισχύθηκε ο ρόλος των διαφημιστών και των ΜΜΕ έναντι των δισκογραφικών. Πλέον ο καλλιτέχνης γνωρίζει πολύ καλά ότι αν δεν προβληθεί από αυτά τα δίκτυα η μουσική του δύσκολα θα φτάσει στο κοινό. Και για να προβληθείς πρέπει να προσαρμοστείς στη λαϊκο-ποπ υποκουλτούρα που αβαντάρουν». Και οι ανεξάρτητες δισκογραφικές; «Είναι προϊόν της δεκαετίας του ’80 με σημαντική συμβολή στην ανάδειξη καλλιτεχνών και ρευμάτων, που ήταν έξω από τα καταναλωτικά πρότυπα που διαμόρφωναν οι πολυεθνικές. Ωστόσο, αν και ξεκίνησαν με τις αγνότερες των προθέσεων, στην εξέλιξη τους οι περισσότερες είτε εξαγοράστηκαν από πολυεθνικές είτε οικειοποιήθηκαν πρακτικές τους ή ενσωματώθηκαν και έγιναν κακέκτυπα. Άλλωστε εξ αρχής είχαν στενά περιθώρια, καθώς ήταν κυρίως ατομικές προσπάθειες».
«Άραγε μέσα σε αυτό το πλαίσιο που κάνει απαγορευτική τη μουσική δημιουργία με ανατρεπτικό περιεχόμενο, δεν έχουν και οι ίδιοι οι μουσικοί ευθύνη για την “απολιτικοποίηση” των ίδιων και της μουσικής τους, για την απομάκρυνση τους απ’ ότι μπορεί να απασχολεί την εργαζόμενη κοινωνική πλειοψηφία;», ρωτάω τους συνομιλητές μου. «Πολλοί μουσικοί συμμετέχουν στα κινήματα, κατεβαίνουν στο δρόμο, είναι ενεργοί πολιτικά αλλά στο έργο τους δεν ενσωματώνονται οι πολιτικοί προβληματισμοί τους και τα βιώματα που αποκτούν από την κινηματική τους δράση» επιβεβαιώνουν. «Λείπει ο κοινός τόπος που θα συναντηθεί το βίωμα με τη δημιουργία» υποστηρίζουν, ενώ σημειώνουν και ένα ακόμη εμπόδιο: τη λαθεμένη στάση της Αριστεράς/κινήματος απέναντι στους καλλιτέχνες, καθώς συχνά τους αντιμετωπίζουν εργαλειακά, ως «κράχτες» στις εκδηλώσεις τους.
Απέναντι σε αυτή τη γκρίζα πραγματικότητα μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, ωστόσο το παράδειγμα της ΤΕΚ εμπεριέχει σπερματικά τάσεις για την ανατροπή/υπέρβαση της. Ίσως τελικά μια λύση να είναι: «1,2,3 πολλές ΤΕΚ - για να επιστρέψει η μουσική σε όσους ανήκει, για να μην είναι προνόμιο των λίγων και των “ειδικών’’», όπως λέει ο Παύλος…
0 Τοποθετησεις:
Δημοσίευση σχολίου