Η Ευρωζώνη Ανάμεσα στη Λιτότητα και την Αθέτηση Πληρωμών

   Την Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2010, στις 19:30 μ.μ., στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20, Αθήνα), θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου "Η Ευρωζώνη Ανάμεσα στη Λιτότητα και την Αθέτηση Πληρωμών" των Κ. Λαπαβίτσα, Α. Καλτενμπρούνερ, Γ. Λαμπρινίδη, Ντ. Λίντο, Τζ. Μέντγουεϊ, Τζ. Μίτσελ, Χ. Π. Παϊνσέιρα, Τζ. Πάουελ, Ε. Πίρες, Α. Στένφορς, Ν. Τέλες.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

- o Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής,

- ο Κώστας Λαφαζάνης, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ,

- ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, δημοσιογράφος.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Πρόκειται για μια πρόσφατη μελέτη για την κρίση της Ευρωζώνης των οικονομολόγων της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (SOAS). Οι συγγραφείς ανήκουν στην ομάδα Έρευνα για το Χρήμα και το Χρηματοπιστωτικό Τομέα (Research on Money and Finance, RMF) και συντονίζονται από τον καθ. Κώστα Λαπαβίτσα. Η μελέτη διατείνεται ότι η κρίση της Ευρωζώνης οφείλεται στη μεγάλη αναταραχή που ξέσπασε στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ το 2007 και γρήγορα εξελίχθηκε σε παγκόσμια ύφεση. Είναι επομένως μια περαιτέρω φάση της μεγάλης δομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2007.

Η κρίση της Ευρωζώνης όμως οφείλεται και στις δομικές στρεβλώσεις του ευρώ που επέτρεψαν στη Γερμανία να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, κυρίως μέσω πίεσης επί των Γερμανών εργαζομένων. Προέκυψαν έτσι πλεονάσματα στο γερμανικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα οποία αντιστοιχούν σε ελλείμματα στα ισοζύγια της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και άλλων χωρών της περιφέρειας. Το ξέσπασμα της γενικευμένης αστάθειας στο τέλος του 2009 εκφράζει αυτές τις βαθιές ανισομέρειες εντός της Ευρωζώνης.

Στη μελέτη καταδεικνύεται ότι η αύξηση του χρέους των περιφερειακών χωρών –δημόσιου, ιδιωτικού, εγχώριου και εξωτερικού– οφείλεται στην πτώση της ανταγωνιστικότητάς τους, και άρα στους μηχανισμούς της Ευρωζώνης. Η συσσώρευση του περιφερειακού χρέους απειλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Η πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται σήμερα αποβλέπει στη διάσωση των τραπεζών. Έχει πολύ μεγάλο κοινωνικό κόστος και πιθανώς θα οδηγήσει σε γενικευμένη ύφεση. Η λιτότητα επίσης θα μεταβάλει την ισορροπία ισχύος υπέρ του κεφαλαίου για πολλά χρόνια.

Αντί για την καταστροφική επιλογή της λιτότητας οι συγγραφείς προτείνουν την αθέτηση πληρωμών, η οποία όμως θα καθοδηγείται από τον οφειλέτη και όχι τον πιστωτή. Απαραίτητη είναι η διαφάνεια και η συμμετοχή των εργατικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών στην επαναδιαπραγμάτευση του χρέους.

Η αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του οφειλέτη θα θέσει αμέσως θέμα εξόδου από την Ευρωζώνη. Η προοπτική αυτή μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην κατεύθυνση ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγικής υποδομής και στήριξης της απασχόλησης. Θα πρέπει όμως να στηρίζεται σε πλαίσιο μέτρων, όπως εθνικοποίηση τραπεζών και προοδευτική αναμόρφωση της φορολογίας, που σηματοδοτούν ευρύτερες και βαθύτερες κοινωνικές μεταβολές και ανατροπές.