Αντιμέτωπος με το βαθύ
κράτος της Αιγύπτου το οποίο ελέγχεται
ασφυκτικά από τον στρατό, βρίσκεται ο
νέος πρόεδρος της χώρας, Μοχάμεντ Μούρσι.
Μέσα ενημέρωσης και Τύπος δεν χάνουν
ευκαιρία για να δείξουν την υποτίμησή
τους απέναντι στο πρόσωπο του προέδρου
και την επιρροή που τους ασκεί ο στρατός.
Του Άρη Χατζηστεφάνου
Μια περίεργη εικόνα
περίμενε τους κατοίκους του Καΐρου στα
περίπτερα όταν ο νέος πρόεδρος της
Αιγύπτου, Μοχάμεντ Μούρσι, έθεσε και
πάλι σε λειτουργία το δημοκρατικά
εκλεγμένο κοινοβούλιο της χώρας: Όλα
τα κρατικά μέσα ενημέρωσης ...έχασαν την
είδηση. Η εφημερίδα Αλ Αχράμ είχε στο
πρωτοσέλιδό της μόνο δηλώσεις των
αιγύπτιων στρατηγών ότι «οι ένοπλες
δυνάμεις ανήκουν στον λαό και θα μείνουν
στο πλευρό του Συντάγματος και της
νομιμότητας». Η κρατική τηλεόραση
έδειχνε ντοκιμαντέρ για την αξία των
υπηρεσιών ασφαλείας του καθεστώτος,
ενώ η μοναδική εφημερίδα που αναφέρθηκε
στο γεγονός το έκανε σημειώνοντας ότι
η επαναλειτουργία του κοινοβουλίου
οδήγησε στα τάρταρα τον γενικό δείκτη
τιμών του χρηματιστηρίου και συνεπώς
απείλησε την ετοιμοθάνατη οικονομία
της χώρας.
«Τα κρατικά μέσα
ενημέρωσης βρίσκονται πλέον σε ανοιχτό
πόλεμο με τον Μούρσι», σημείωναν προ
ημερών οι Νιου Γιορκ Τάιμς, χωρίς να
αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας
για το ποιος έχει τον πραγματικό έλεγχο
της χώρας μετά τις εκλογές. Ο στρατός
έχει επανακτήσει τον απόλυτο έλεγχο σε
όλα τα όργανα εξουσίας που χρησιμοποιούσε
ο Μουμπάρακ.
Η εβδομάδα σημαδεύτηκε
από τη νομική μάχη του προέδρου απέναντι
στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας, το
οποίο κατ’ εντολή των στρατηγών έκρινε
αντισυνταγματική την επαναλειτουργία
του κοινοβουλίου. Ο νέος πρόεδρος είχε
αισθανθεί αρκετά ισχυρός για να διατάξει
την επαναλειτουργία την Τρίτη, αμέσως
δηλαδή μόλις έλαβε πρόσκληση να επισκεφθεί
τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα
τον Σεπτέμβριο. Ο στρατός όμως είχε
διαφορετική άποψη.
Πάντως, παρά την πρόθεσή
του να διεκδικήσει τις εξουσίες που του
αφαιρέθηκαν δικτατορικά από τη στρατιωτική
χούντα, ο Μούρσι έσπευσε να τιμήσει τις
διεθνείς εξαρτήσεις του καθεστώτος. Η
πρώτη του επίσημη επίσκεψη, μετά την
ανάληψη των καθηκόντων του, έγινε στη
Σαουδική Αραβία, τον παραδοσιακό εχθρό
των Αδελφών Μουσουλμάνων. Μιλώντας με
τον βασιλιά Αμπντάλα, ο Μούρσι έσπευσε
να ταχθεί στο πλευρό της Ουάσινγκτον
και του Ριάντ σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις
στη Συρία ενώ με κάθε ευκαιρία φροντίζει
να τηρεί σαφείς αποστάσεις από την
Τεχεράνη.
Η Σαουδική Αραβία θεωρεί
εδώ και χρόνια ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι
μπορούν να απειλήσουν τη σταθερότητα
του βασιλείου, ενεργοποιώντας τους
πυρήνες που διαθέτουν μέσα στη χώρα. Η
επίσκεψη του Μούρσι λοιπόν είχε και ως
στόχο να διασκεδάσει αυτές τις ανησυχίες.
Η Σαουδική Αραβία έχει
μετατραπεί πλέον, μαζί με το ΔΝΤ, και σε
βασικό οικονομικό αιμοδότη της Αιγύπτου,
καθώς η εθνική οικονομία της χώρας
βρίσκεται εδώ και εβδομάδες στα πρόθυρα
της κατάρρευσης. Ο Μούρσι εξαρτάται
λοιπόν οικονομικά από δύο γεωπολιτικούς
υπαλλήλους της Ουάσινγκτον, γεγονός
που εντείνει την εξάρτησή του και από
το αμερικανοκρατούμενο καθεστώς των
Αιγύπτιων στρατηγών.
Οι ΗΠΑ όπως και το Ισραήλ
επιθυμούν να εξασφαλίσουν πάση θυσία
ότι ο νέος πρόεδρος δεν θα τολμήσει να
αμφισβητήσει την ιμπεριαλιστική τους
πολιτική στην περιοχή και δεν θα σταθεί
εμπόδιο στον αιγυπτιακό στρατό.
Να σημειωθεί ότι οι
ένοπλες δυνάμεις της Αιγύπτου λειτουργούν
συχνά σαν κέντρο ελέγχου αντικαθεστωτικών
δυνάμεων στην περιοχή, όπως συνέβη στην
περίπτωση της Λιβύης για την ανατροπή
του Καντάφι και το ίδιο αναμένεται να
κάνουν και σε περίπτωση εισβολής στη
Συρία. Ο ρόλος της Αιγύπτου σε μια
ενδεχόμενη σύρραξη ενδέχεται να είναι
καθοριστικός, καθώς μπορεί να διακόψει
κάθε στρατιωτική ενίσχυση προς το
καθεστώς της Συρίας μέσω της διώρυγας
του Σουέζ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση
βέβαια, οι Αιγύπτιοι στρατηγοί γνωρίζουν
ότι ο Μούρσι ενδέχεται να βρεθεί στο
πλευρό τους.
Είναι χαρακτηριστικό
ότι τις περασμένες εβδομάδες μέλη του
αντικαθεστωτικού Εθνικού Συμβουλίου
τη Συρίας (SNC), τα οποία είναι και μέλη
των Αδερφών Μουσουλμάνων, ζήτησαν από
τον Μούρσι να εμποδίσει τη διέλευση
ρωσικών και ιρανικών πλοίων που πιστεύουν
ότι μεταφέρουν οπλισμό για το καθεστώς
του Άσαντ.
Η Ουάσινγκτον φαίνεται
να παίζει εδώ ένα λεπτό παιχνίδι πολιτικών
ισορροπιών, το οποίο δεν αφορά μόνο την
Αίγυπτο, αλλά όλες τις χώρες τις περιοχής
στις όποιες παρατηρείται επανεμφάνιση
του πολιτικού Ισλάμ.
Χωρίς να θέλουν σε καμία
περίπτωση να διαταράξουν τις σχέσεις
τους με τους μηχανισμούς εξουσίας των
παλαιών καθεστώτων, οι ΗΠΑ ξαναβλέπουν
στο πρόσωπο του πολιτικού Ισλάμ και ένα
ανάχωμα στα λαϊκά κινήματα της Αραβικής
Άνοιξης.
Πρόκειται δηλαδή για
μια μικρογραφία της πολιτικής που
ακολούθησε η Δύση από τα τέλη της
δεκαετίας του ’70 σχεδόν σε ολόκληρο το
μουσουλμανικό κόσμο – από την Αλγερία
μέχρι την Τουρκία.
Πολύ περισσότερο που
οι δυνάμεις των Αδελφών Μουσουλμάνων
μπορούν σήμερα να εκφράσουν τον ακραίο
πολιτικό συντηρητισμό που απαιτεί η
Ουάσινγκτον και το Ισραήλ, για να ελέγξουν
τις λαϊκές αντιδράσεις. Σε αρκετές
περιπτώσεις όμως, όπως λόγου χάρη στις
σχέσεις των Αιγύπτιων Αδελφών Μουσουλμάνων
με την παλαιστινιακή Χαμάς, η πολιτική
αυτή οδηγεί σε νέες τριβές. Ο Μούρσι θα
βρεθεί αντιμέτωπος από τη μια πλευρά
με τις πιέσεις Ουάσινγκτον, Τελ Αβίβ
και των δικών του στρατηγών να συνεχίσει
την αντιπαλαιστινιακή πολιτική του
Μουμπάρακ και από την άλλη με την
εκφρασμένη στήριξη του αιγυπτιακού
λαού προς τους Παλαιστίνιους.
Ολόκληρος ο αραβικός
και μουσουλμανικός κόσμος θα κοιτάζει
και πάλι στο εσωτερικό της Αιγύπτου για
να διαπιστώσει πώς θα διαμορφωθούν οι
ισορροπίες ανάμεσα στους Αδελφούς
Μουσουλμάνους και τη στρατιωτική χούντα.
