Νέες αιματηρές περικοπές κοινωνικών δαπανών

Στο σημείο που είχε μείνει η δημόσια συζήτηση κι η οικονομική ζωή πριν την προκήρυξη των εκλογών επέστρεψε ξανά την εβδομάδα που μας πέρασε: Ένα εθνικών διαστάσεων κυνήγι του χαμένου θησαυρού, που στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορά τις κοινωνικές δαπάνες που θα περικοπούν με έπαθλο την επόμενη δόση. Το χρονικό ορόσημο έχει πλέον τεθεί για τις 24 Ιουλίου, όταν θα επισκεφθεί την Αθήνα η τρόικα για να συντάξει την έκθεση σχετικά με την πρόοδο στην υλοποίηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων, από την οποία θα εξαρτηθεί η εκταμίευση της επόμενης δόσης.

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Κι εδώ ακριβώς είναι που αρχίζουν οι γνωστοί και χιλιοειπωμένοι εκβιασμοί που ως κοινό σημείο έχουν την περίφημη «απροθυμία» της Ελλάδας να εφαρμόσει όσα έχει υποσχεθεί. Η ολιγωρία μάλιστα έχει πλέον ποσοτικοποιηθεί. Προχθεσινό δημοσίευμα γερμανικής εφημερίδας που ισχυριζόταν ότι είχε πρόσβαση στο προσχέδιο της έκθεσης της τρόικας, έκανε λόγο για την υλοποίηση μόλις 90 από τις 300 μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί η Αθήνα και για βεβαιωμένη υστέρηση υλοποίησης 210 άλλων μεταρρυθμίσεων. Αυτό θα είναι το μέσο πίεσης προς την ελληνική κοινωνία κατά τις επόμενες εννιά ημέρες, όσο θα αναμένεται η τρόικα. Η πραγματικότητα βέβαια είναι τελείως διαφορετική. Τα ουσιώδη μέτρα έχουν ήδη εφαρμοστεί και μάλιστα στο ακέραιο, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση του κατώτατου μισθού από 751 ευρώ (που ήταν πριν το δεύτερο Μνημόνιο) στα 586 ευρώ για όσους είναι άνω των 25 ετών και στα 511 για τους κάτω των 25 ετών ή η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων.

Από εκεί και πέρα η φιλολογία για τις αποκλίσεις έρχεται να στρώσει το έδαφος στα νέα μέτρα, όπως αυτά που εναγωνίως υποτίθεται ότι ζητούν οι υπουργοί της συγκυβέρνησης ύψους 3 δισ. ευρώ για φέτος και άλλων 11 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014. Τα νέα μέτρα αναμένεται να οριστικοποιηθούν αύριο, Δευτέρα, σε σχετική υπουργική σύσκεψη και την Τετάρτη να υιοθετηθούν στο πλαίσιο σύσκεψης των τριών πολιτικών αρχηγών, της τρόικας εσωτερικού.

Το χάπι των νέων μέτρων λιτότητας αναμένεται να χρυσωθεί με την περίφημη επαναδιαπραγμάτευση, που ως στόχο φέρεται να έχει την επιμήκυνση του χρόνου εφαρμογής των προβλεπόμενων μέτρων ακόμη και κατά 4 χρόνια. Η προώθηση μάλιστα αυτού του στόχου αναμένεται να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο κι αφού η κυβέρνηση θα έχει καταθέσει σαφή δείγματα συμμόρφωσης με όσα ζητά η τρόικα. Όλα αυτά σύμφωνα με την κυβέρνηση και περισσότερο σύμφωνα με τον Φώτη Κουβέλη, που έχει αναλάβει το ρόλο του αριστερού άλλοθι στην «τρόικα εσωτερικού». Γιατί από τη μεριά των πιστωτών έχει αποκλειστεί ρητά κάθε τέτοιο ενδεχόμενο! Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι προχθές, Παρασκευή, ο εκπρόσωπος Τύπου της Μέρκελ δήλωσε πως «ούτε το περιεχόμενο, ούτε το χρονικό πλαίσιο του Μνημονίου αποτελούν θέματα συζήτησης». Ρεπορτάζ μάλιστα του γερμανικού Τύπου, τα οποία αναπαρήγαγε και το Σπίγκελ έφεραν τη Μέρκελ διατεθειμένη να συζητήσει την επιμήκυνση των μέτρων μόνο για λίγες εβδομάδες...

Ο στόχος ωστόσο της επαναδιαπραγμάτευσης ακυρώθηκε εκ των έσω και ειδικότερα από τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, που μετά τη συγχαρητήρια επιστολή του Σόιμπλε φαίνεται να είναι ο «άνθρωπος των Γερμανών» στην Ελλάδα, με δύο κινήσεις. Με αφορμή τη δήλωσή του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς όταν δυσχέρανε τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας δηλώνοντας πως το πρόγραμμα προσαρμογής έχει εκτροχιαστεί και με την παρουσία του στο Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της προηγούμενης Δευτέρας. Εκεί, αρνούμενος να θέσει θέμα επαναδιαπραγμάτευσης –σε συνεννόηση προφανώς με τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά κι εν αγνοία πιθανά του Βαγγέλη Βενιζέλου, αλλά ποιος τον υπολογίζει αυτόν πλέον…– έκανε σαφή την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί η κυβέρνηση Σαμαρά το επόμενο διάστημα: Απόλυτη υποταγή στις διαταγές των πιστωτών!

Υπάρχει όμως και μια άλλη παρεμφερής εμπειρία που ενδέχεται να αποβεί πολύτιμη: Η ισπανική. Η παράταση ενός έτους που πήρε από τις Βρυξέλλες η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι στον στόχο μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος δεν σήμανε την ανακούφιση των Ισπανών. Συνοδεύτηκε αντίθετα από νέα μέτρα ύψους 65 δισ. ευρώ, στα οποία συμπεριλαμβάνεται αύξηση του ΦΠΑ από 18% σε 21%, ιδιωτικοποιήσεις, περικοπή δώρου Χριστουγέννων και επιδομάτων κι επίσης καθεστώς επιτήρησης της οικονομίας. «Η ΕΕ θέτει υπό κηδεμονία την Ισπανία», ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος της εφημερίδας Ελ Παΐς την Τετάρτη 11 Ιουλίου. Έτσι διαλύθηκαν βίαια οι αυταπάτες χαλάρωσης των πολιτικών λιτότητας που είχε δημιουργήσει η απόφαση της ΕΕ στη σύνοδο κορυφής της 28ης - 29ης Ιουνίου, βάσει της οποίας η ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών θα γίνει απ’ ευθείας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό, χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος της χώρας. Ακόμη κι έτσι, τα νέα αυστηρότερα μέτρα λιτότητας είναι αδιαπραγμάτευτα.

Δεν αποκλείεται κάτι ανάλογο να προωθηθεί και στην Ελλάδα. Πολύ σύντομα, ακόμη και τον Σεπτέμβριο, όλες οι αναγκαίες προσαρμογές που απαιτούν οι πιστωτές να ενσωματωθούν σε ένα νέο Μνημόνιο, το τρίτο, το οποίο κάπου στο βάθος και υπό χίλιες δύο αιρέσεις, ίσως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ορισμένα μέτρα να εφαρμοστούν σε ένα μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Το σημαντικότερο όμως θα είναι ότι θα συνοδεύεται από νέα μέτρα λιτότητας και ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου, στοχεύοντας για παράδειγμα να καλύψουν την απόκλιση από τον στόχο συγκέντρωσης 3 δισ. που είχε τεθεί για φέτος, καθώς θεωρείται σίγουρο ότι τα αναμενόμενα έσοδα από το πλιάτσικο στη δημόσια περιουσία δεν θα υπερβούν το 1 δισ. ευρώ. Όλο αυτό βαθιά αντιλαϊκό πακέτο είναι πιθανό να «πουληθεί» στη συσκευασία της επαναδιαπραγμάτευσης και επιμήκυνσης...