Του Πλανόδιου Αριστερού,
Αντώνη Κασίτα
Μονόδρομος είναι ο
τίτλος της φετινής Μπιενάλε της Αθήνας,
που πραγματοποιείται αυτό τον καιρό
στην πρωτεύουσα. Ο Μονόδρομος εμπνέεται
από τη ζωή και το έργο του Βάλτερ
Μπέντζαμιν και από το ομώνυμο βιβλίο
του, του 1928. Πρόκειται για μια αφήγηση
που εκτυλίσσεται σε μια σειρά από
ιστορικά κτίρια της Αθήνας και συνιστά
ένα φανταστικό διάλογο μεταξύ του Μικρού
Πρίγκιπα και του Βάλτερ Μπέντζαμιν.
Καθώς ο διανοούμενος αποχωρεί ηττημένος
μπροστά στο ζόφο της σημερινής
πραγματικότητας, ο Μικρός Πρίγκιπας
θέτει συνεχώς ερωτήματα με την αφοπλιστική
αθωότητα ενός μικρού παιδιού.
«Ο Μονόδρομος
πραγματοποιείται παρά την κρίση που
έχει διαβρώσει την ελληνική καθημερινότητα.
Διοργανώνεται εν μέσω μιας έκτακτης
συνθήκης, χάρη στην ουσιαστική συμβολή
όλων των συμμετεχόντων και συνθέτει τα
ετερόκλητα κομμάτια μιας αναζήτησης
που απευθύνεται στο “εδώ” και στο
“τώρα”. Παράλληλα, αμφισβητεί ιστορικές
αφηγήσεις οι οποίες έχουν λειτουργήσει
ως προτάγματα της ελληνικής
κοινωνικοπολιτικής και αισθητικής
ταυτότητας και οδήγησαν στην αέναη
αιώρηση της χώρας ανάμεσα στο “πριν”
(παράδοση) και στο “μετά” (εκσυγχρονισμός).
Η Αθήνα καταγράφεται και προβάλλεται
ως μια εμβληματική πόλη, ενώ σήμερα
αποτελεί το επίκεντρο των αναταράξεων
στην Ελλάδα, ένα πεδίο μαζικών διαδηλώσεων
και δημόσιων συζητήσεων».
120 καλλιτέχνες Έλληνες
και ξένοι συμμετέχουν στα φετινά δρώμενα,
όπου επιχειρείται ένα ταξίδι στην
ελληνική ιστορία με πολλές αναφορές
στην οικονομική κρίση. Ένα συμβολικό
αλλά παραμελημένο κτίριο που βρίσκεται
σε μια υποβαθμισμένη περιοχή του κέντρου
της Αθήνας ανοίγει για το κοινό, για
πρώτη φορά στην ιστορία του. Κατά τη
διάρκεια της 3ης Μπιενάλε της Αθήνας η
Διπλάρειος Σχολή μετατρέπεται σε ένα
διεθνή κόμβο που φιλοξενεί το μεγαλύτερο
μέρος της έκθεσης του Μονόδρομου, όπως
επίσης και ένα εκτενές πρόγραμμα
εκδηλώσεων, δράσεων, εργαστηρίων και
ομιλιών, με στόχο τη δημιουργία μίας
πολιτικής στιγμής παρά ενός πολιτικού
θεάματος. Συνεχίζεται στους χώρους του
Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου
Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας, το Κέντρο
Τεχνών και το Μουσείο «Ελευθέριος
Βενιζέλος», οι οποίοι έχουν σαφείς
αναφορές στη μοντέρνα ελληνική ιστορία.
Τα έργα τέχνης λειτουργούν αντιστικτικά
δίπλα σε αρχεία, φωτογραφικά ντοκουμέντα
και ιστορικά αντικείμενα, καταγράφοντας
την Ελλάδα και την 3η Μπιενάλε της Αθήνας
ως ένα «Μουσείο υπό κατάρρευση» που
εκπέμπει και αντιστέκεται στην
προδιαγεγραμμένη καταστροφή. Σήμερα
που η ιστορία μοιάζει να ξεδιπλώνεται
με μεγάλη ταχύτητα, η τέχνη δεν μπορεί
παρά να αρνηθεί την αναπαραγωγή
νομοτελειακών προταγμάτων. Την έκθεση
έχουν επιμεληθεί οι Νικόλας Μπουριώ,
Ξένια Καλπακτσόγλου και Poka-Yio.
Και εδώ αρχίζουν τα
ευτράπελα, οι κακοήθειες, οι μέθοδοι
που παραπέμπουν σε άλλες εποχές ή όπως
αλλιώς θέλει να το χαρακτηρίσει καθένας.
Παρότι μεγάλος χορηγός επικοινωνίας,
η ΕΡΤ αρνήθηκε να προβάλει το διαφημιστικό
σποτ διάρκειας 25 δευτερολέπτων της
φετινής Μπιενάλε. Το σποτ σκηνοθέτησε
ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης της νέας
γενιάς, ο Γιώργος Ζώης, ο σκηνοθέτης της
μικρού μήκους ταινίας Casus Belli που είχε
διαγωνιστεί στο περσινό φεστιβάλ της
Βενετίας. Είναι εύστοχο και αφαιρετικό
και στοχεύει στο κέντρο της σημερινής
πραγματικότητας. Ένα κουτί κόκκινη
μπογιά πέφτει πάνω στο κράνος ενός
αστυνομικού των ΜΑΤ. Ένα χέρι κρατώντας
έναν πλαστικό κεσέ παίρνει συσσίτιο.
Ένας νεαρός εκσφενδονίζει μία μολότοφ.
Ένας άλλος νεαρός φτύνει νερό στο φακό
μιας κάμερας. Αυτό το τελευταίο πλάνο
ήταν προφητικό για το μέλλον του σποτ.
Ενοχλήθηκαν οι κύριοι
της διοίκησης της ΕΡΤ για τις εικόνες
αυτές. Εξεπλάγησαν αφαντάστως μόλις το
είδαν στο ίντερνετ. Σκέφτηκαν: Μπα,
ψεύτικες σκηνές περιγράφονται. Ποτέ μα
ποτέ δεν τους έχει τύχει να δουν τέτοιες
σκηνές στους δρόμους της πόλης, τ’
ορκίζονται. Μα δεν το έχουν καταλάβει
οι αχρείοι που ασχολούνται μόνο με
παπαγαλισμούς, προπαγάνδες και εργασιακές
εφεδρείες, ότι ουδέν κρυπτόν σήμερα; Τα
πάντα γίνονται μπούμερανγκ και επιστρέφουν
στα μούτ ρα αυτού που τα εκσφενδονίζει.
Ο Μόσιαλος με τις βαρύγδουπες δηλώσεις
«η ΕΡΤ ανήκει στο λαό» (κάτι ανάλογο με
το «είμαστε αντιεξουσιαστές» του, ας
πούμε, πρωθυπουργού) δήλωσε άγνοια για
το συμβάν. Αχρειότητες.
Επικοινωνήσαμε με το
συνδιευθυντή της Μπιενάλε, Αυγουστίνο
Ζενάκο, ο οποίος μας δήλωσε για το γεγονός
της απαγόρευσης μετάδοσης του διαφημιστικού
σποτ: «Παρά το ότι είναι θλιβερό, το σποτ
εκφράζει τη σημερινή κατάσταση και
είναι επίκαιρο. Δεν περίμενα διαφορετικά
πράγματα από αυτό που ο αντιπρόεδρος
της κυβέρνησης αποκαλεί κρατική
τηλεόραση».
Εις πείσμα όλων, ο
πολιτισμός και η τέχνη είναι εδώ, δεν
αντικατοπτρίζει μα «σαν φακός μεγεθύνει»
όλα τα προβλήματα και τις καταστάσεις.
Αντιστέκεται προτάσσει και προτείνει.
Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 11 Δεκεμβρίου
2011.
