του Γιώργου Κρεασίδη
Το εγχείρημα του ΕΠΑΜ έχει συνδεθεί με τη δημόσια παρουσία
του Δημήτρη Καζάκη και την ενημερωτική του εκστρατεία για το χρέος, τις
τραγικές συνέπειες από την παρουσία της τρόικας και την ανάγκη για διαγραφή του
χρέους και παύση πληρωμών. Προερχόμενος από το ΚΚΕ, ξάφνιασε πολλούς όταν
συντάχθηκε με τη Σπίθα του Μίκη Θεοδωράκη. Η προσχώρηση στην αντίληψη της
Σπίθας για ξεπέρασμα της διάκρισης μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς και την
αντιμετώπιση της πολιτικής κυβέρνησης, ΕΕ και ΔΝΤ βασικά ως επίθεση στην εθνική
ανεξαρτησία, συνεχίστηκε και μετά τη ρήξη του Καζάκη με το σχήμα του Θεοδωράκη.
Η απόσταση ασφαλείας από την Αριστερά και τη συζήτηση για μια διέξοδο πέρα από
τον καπιταλισμό αποδίδεται στην προσπάθειά του να απευθυνθεί σε κοινωνικές
δυνάμεις που αποστοιχίζονται από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Το ΕΠΑΜ συγκροτήθηκε το
καλοκαίρι σε παρόμοια βάση, ενώ σε ανακοίνωση μετά από μια πρόσφατη οργανωτική
κρίση (04/1/2012) τονίζει: «Για μας δεν υπάρχουν δεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι,
υπάρχει μόνο λαός, εργαζόμενοι, πατριώτες και δημοκράτες που παλεύουν για την
εθνική, οικονομική και κοινωνική απελευθέρωση της χώρας τους, για τη λαϊκή
κυριαρχία τους».
Το ΕΠΑΜ αν και πρεσβεύει τη θέση για έξοδο από το ευρώ, στο
θέμα της ΕΕ έχει άλλη προσέγγιση. Η οξύτατη κριτική για την ΕΕ στο πλαίσιο της
τρόικας δεν συνδέεται με μια πρόταση ρήξης και αποδέσμευσης. Στην ιδρυτική
διακήρυξη (16/7/2011) τονίζει πως παλεύει για «αναθεώρηση των σχέσεών μας με
την ΕΕ με πρώτο βήμα την έξοδο από τη ζώνη του ευρώ και την υιοθέτηση εθνικού
νομίσματος που να εκφράζει τη δυναμική μιας νέας οικονομικής πορείας της χώρας
προς όφελος του λαού». Πέρα από το γεγονός ότι είναι πολύ ασαφές τι ακριβώς
αφορά αυτή η αναθεώρηση των σχέσεων, δεν εξηγείται εύκολα πώς θα παραμείνει
στην ΕΕ μια χώρα που αρνείται την ευρωζώνη και συγκρούεται, προκαλώντας κόστος,
με το σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και των χωρών που ηγεμονεύουν.
Εντυπωσιάζει επίσης το γεγονός ότι το ΕΠΑΜ κρατά σαφώς πιο
χαμηλούς τόνους απέναντι στις ΗΠΑ και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Στην
ιδρυτική διακήρυξη δεν υπάρχει καμιά σχετική αναφορά, ενώ στο κείμενο του Δ.
Καζάκη με τίτλο «Τι είναι και τι θέλει το ΕΠΑΜ;» (28/7/2011) που εκλαϊκεύει τις
βασικές αρχές, η μόνη αναφορά στον ιμπεριαλισμό γίνεται όταν ο Καζάκης
διευκρινίζει πως «για εμάς ο πατριώτης δεν ταυτίζεται με τον εθνικιστή και ούτε
ο εθνικιστής ταυτίζεται με τον φασίστα. Έστω κι αν πολλοί θέλουν σκόπιμα να
τους ταυτίζουν, ώστε να παραδώσουν τον πατριωτισμό του λαού στον φασισμό. Αυτού
του τύπου οι απλουστευτικές ταυτότητες έχουν σαν μόνο στόχο, συνειδητά ή
ασυνείδητα, την ταύτιση ενός δήθεν διεθνισμού με την ιμπεριαλιστική ιδεολογία
των ανοιχτών συνόρων».
Σε αυτό το πλαίσιο, σε άρθρο αναρτημένο στην ιστοσελίδα του
ΕΠΑΜ με προσωπικές απόψεις κάποιου «Νταντόν» εγκαλείται η Αριστερά γιατί στο
Πολυτεχνείο «το 2011 - η χώρα υπό κατοχή της ΕΕ και της Γερμανίας χωρίς
σύνταγμα και η πορεία παραδοσιακά επικεντρώθηκε –μόνο– στην αμερικανική
πρεσβεία! Και στους... “φονιάδες των λαών –Αμερικάνους” (αυτό το σύνθημα είναι
“διεθνιστικό”, οι Αμερικάνοι είναι οι φονιάδες...)».
Έτσι η ρήξη με την ΕΕ τοποθετείται σε ένα πλαίσιο
αναμέτρησης με το ιμπεριαλιστικό κέντρο που έχει τον πρώτο ρόλο στην εκστρατεία
του κεφαλαίου στην Ευρώπη για να φορτώσει τα βάρη της κρίσης στην εργασία.
Μένει στο απυρόβλητο έτσι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός που είναι παρών μέσω του
ΔΝΤ και κυρίως συσκοτίζεται η αιτία των Μνημονίων που είναι η καπιταλιστική
κρίση και όχι η γερμανική επιθετικότητα. Κυρίως όμως δημιουργούνται αυταπάτες
ότι μέσα από μια νέα ισορροπία σχέσεων με την ΕΕ και τις ΗΠΑ υπάρχει διέξοδος, τη
στιγμή που είναι η καπιταλιστική κρίση που οδηγεί σε παροξυσμό την
επιθετικότητα του κεφαλαίου και υπαγορεύει παρόμοιες επιλογές σε όλες τις
κυβερνήσεις της ΕΕ, αλλά και σε αυτή των ΗΠΑ. Η αναγωγή της ελληνικής κρίσης σε
θέμα εθνικής κυριαρχίας και μόνο συσκοτίζει τα αίτια και οδηγεί σε μετέωρες
πολιτικές απαντήσεις.
Ούτε όμως και η οπτική που θέλει να βλέπει πέρα από Αριστερά
και Δεξιά, δηλαδή πέρα από τη σύγκρουση κεφαλαίου και εργασίας δεν φέρνει κάτι
καινούργιο, εμπλουτίζοντας τη συζήτηση για την αναμέτρηση με την πολιτική
κυβέρνησης, ΕΕ και ΔΝΤ. Απλώς έχει βγάλει από τους στόχους και τη ρητορική του
ΕΠΑΜ το εργατικό κίνημα που ακόμα και όταν δεν είναι ο δρόμος για να βγει στο
προσκήνιο η κοινωνική πλειοψηφία, τροφοδοτεί τις κινητοποιήσεις με πρακτικές,
μορφές πάλης, πλαίσιο, αλλά και κόσμο. Ενδεικτική είναι σε πολιτικό επίπεδο για
την αδυναμία αυτή της λογικής η πρόταση που απεύθυνε το ΕΠΑΜ (22/2/2012) για
κοινή στάση απέναντι στο Μνημόνιο προς στην Αριστερά, τις λαϊκές συνελεύσεις
αλλά και τη ΔΗΜΑΡ, τους Οικολόγους Πράσινους και τον Παπαθεμελή, εκτιμώντας πως
πρόκειται για το σύνολο αυτών «που έχουμε συνεπή στάση απέναντι στο Mνημόνιο».
