Σε παταγώδη αποτυχία εξελίχθηκε η πολυδιαφημισμένη ως
επιτυχία συμφωνία αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους. Τα νέα ελληνικά
ομόλογα (με διάρκεια αποπληρωμής 11 έως 30 χρόνια) που ξεκίνησαν από τη Δευτέρα
να ανταλλάσονται στις δευτερογενείς αγορές ομολόγων τιμολογούνταν μόλις στο 26%
- 22% της νέας ονομαστικής τους αξίας. Μια αποτίμηση που δείχνει με τον πιο
αδιάψευστο τρόπο πως οι ίδιες οι αγορές δεν πείσθηκαν ότι το ελληνικό δημόσιο
χρέος έγινε βιώσιμο και διαχειρίσιμο μακροπρόθεσμα, με αποτέλεσμα να θεωρούν
θέμα χρόνου μια νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Γι’ αυτό το λόγο και η
αξία των νέων ομολόγων καταποντίστηκε με το ...καλημέρα.
του Λεωνίδα Βατικιώτη
«Κανείς δεν πιστεύει ότι το 120% είναι ένα βιώσιμο νούμερο
για την Ελλάδα», σχολίαζε στη Γουόλ Στριτ Τζέρναλ της Τρίτης χρηματιστής,
αναφερόμενος στο στόχο που έχει τεθεί να φτάσει το ελληνικό δημόσιο χρέος το
2020, σύμφωνα με το δεύτερο δάνειο που δόθηκε στην Ελλάδα. «Αμέσως», συνέχιζε
«η προσοχή δόθηκε στο επόμενο στάδιο που είναι: “Πότε θα γίνει η επόμενη
αναδιάρθρωση;”». Κι όσο για τα νέα ομόλογα ο ίδιος παράγοντας της αγοράς έλεγε
πάλι ότι «δεν υπάρχει και μεγάλη εμπιστοσύνη ότι θα φθάσουν στην ημερομηνία
λήξης τους». Πολύ νωρίτερα δηλαδή θα μαζευτούν για να υποστούν ένα νέο κούρεμα.
Η αποτυχία της αναδιάρθρωσης είναι πρώτα απ’ όλα αποτέλεσμα
της υπέρμετρης δανειακής επιβάρυνσης της Ελλάδας. Το κατόρθωμα του δοτού
πρωθυπουργού Παπαδήμου και του «μίστερ PSI» όπως αποκαλούσε η εφημερίδα Τα Νέα
τον Βαγγέλη Βενιζέλο από την πρώτη τους κιόλας σελίδα (επιδιώκοντας με αυτό τον
τρόπο να του προσδώσουν λίγο από τη λάμψη του ντιλ, την οποία φυσικά μόνο αυτοί
είδαν) είναι ότι για να διαγράψουν ένα χρέος 105 δισ. ευρώ φορτώνουν στις
πλάτες μας όχι 130 δισ. ευρώ, αλλά 174! Το ποσό αυτό προκύπτει αν αθροίσουμε:
Πρώτο, τα 109,1 δισ. ευρώ του νέου δανείου από την ευρωζώνη. Δεύτερο, τα 28
δισ. που θα μας δανείσει το ΔΝΤ το οποίο ποσό μάλιστα είναι μικρότερο του
αναμενόμενου, δημιουργώντας ερωτηματικά για την μελλοντική στάση του μισητού
ιμπεριαλιστικού οργανισμού απέναντι στην Ελλάδα. Και τέλος, είναι τα χρήματα
που περίσσεψαν από το πρώτο δάνειο που δόθηκε τον Μάιο του 2010 συνολικού ύψους
110 δισ. ευρώ, από τα οποία λάβαμε ως τώρα τα 73 δισ. Έχουμε να λαβαίνουμε
επομένως 37 δισ. επιπλέον. Άρα, η διαγραφή 105 δισ. ευρώ μας στοιχίζει 174
δισ.!!! Είπατε τίποτε;
Μεγάλος κερδισμένος οι τράπεζες
O πρώτος άθλος επομένως του δοτού πρωθυπουργού Λουκά
Παπαδήμου είναι ότι για να σβήσει ένα χρέος 105 δισ. ευρώ μας φόρτωσε ένα χρέος
174 δισ. Αν δε αθροίσουμε σε αυτά τα χρήματα και τα 73 δισ. που πήραμε από το
πρώτο δάνειο της τρόικας, βγάζουμε ένα σύνολο 247 δισ. ευρώ που έχουμε μέχρι
στιγμής αναλάβει για να σωθούμε... Κι έρχονται κι άλλα.
Ενδιαφέρον όμως έχει να δούμε και το πού πάνε αυτά τα
χρήματα. Τα 113 δισ. από το νέο δανεισμό ύψους 174 δισ. ευρώ (δηλαδή το 65%) θα
πάει στις τράπεζες, ελληνικές και ξένες. Ειδικότερα, η μερίδα του λέοντος, 48
δισ. ευρώ, θα πάρουν σε δύο δόσεις οι ελληνικές τράπεζες, υπό τη μορφή
ανακεφαλαιοποίησης, για να καλύψουν τα κενά που δημιούργησε στους ισολογισμούς
τους το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, ύψους 53%. Αξίζει εδώ μάλιστα να
προσέξουμε ότι μόνο μία τράπεζα δεν πρόλαβε να γευτεί την απλοχεριά των
πιστωτών μας κι αυτή είναι η Αγροτική Τράπεζα, η οποία παρότι έχασε περίπου 3
δισ. από το εθελοντικό κατά τ’ άλλα κούρεμα των ομολόγων που είχε στο
χαρτοφυλάκιό της, με άμεση ευθύνη της διοίκησής της, δεν της επιτράπηκε να
προσφύγει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Αντίθετα με τις άλλες
ιδιωτικές τράπεζες, που θα δουν τα ταμεία του σαν ξεχειλίζουν. Σε τέτοιο βαθμό
μάλιστα, ώστε ακόμη κι αυτός ο πολυδιαφημισμένος γάμος της Άλφα με τη
Γιούρομπανκ κρίθηκε περιττός και ακυρώθηκε. Για την Αγροτική Tράπεζα αντίθετα
λεφτά …δεν υπήρχαν με αποτέλεσμα τώρα να οδεύει προς συρρίκνωση και πιθανά
κατάτμηση, πώληση θυγατρικών της κ.ά. Να σημειωθεί πως είναι κι άλλες φορές που
η διοίκηση Παντελάκη, εκτελώντας προφανώς άνωθεν εντολές, έχει με συγκεκριμένες
ενέργειες δυσχεράνει τη θέση της τράπεζας... Ένα δεύτερο πακέτο, ύψους 35 δισ.
ευρώ, θα δοθεί στις εθνικές κεντρικές τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης και την
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εν είδει αποζημίωσης για τις ζημιές που υπέστησαν
από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Τέλος, ένα ποσό της τάξης των 30 δισ.
ευρώ θα πάει στους ιδιώτες πιστωτές για να χρυσωθεί το χάπι του κουρέματος.
Στον αντίποδα αυτής της απλοχεριάς, βρίσκεται η απροθυμία
της ελληνικής κυβέρνησης και της τρόικας φυσικά να αποζημιώσουν τα ασφαλιστικά
ταμεία και τα φυσικά πρόσωπα που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, που κατ’ εκτίμηση
ανέρχονται σε 11.000 άτομα. Στην πλειοψηφία τους μάλιστα πρόκειται για
μικροκαταθέτες. Κόβοντας κάθε συζήτηση για την αποζημίωσή τους, όπως έγινε το
βράδυ της Δευτέρας μετά το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης,
διά στόματος του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, οι πιστωτές
μας έκαναν μια κίνηση ματ. Γιατί από τη στιγμή που τα φυσικά πρόσωπα υπέστησαν
τόσο εκτεταμένες ζημιές, ύψους 53%, κλείνει ο δρόμος της προσφυγής στον
εσωτερικό δανεισμό ως μια εύκολη και ασφαλής λύση για την υποκατάσταση του
διεθνούς ή ως μια εναλλακτική πηγή εύρεσης χρήματος στην περίπτωση που οι
αγορές «κλείσουν» για την Ελλάδα. Παπαδήμος και Βενιζέλος λοιπόν, εξασφάλισαν
ότι η Ελλάδα θα τελεί μόνιμα υπό την κηδεμονία της Γκόντμαν Σαξ, της Tζέι Πι
Mόργκαν και άλλων ευαγών ιδρυμάτων...
Ο εξωφρενικά ετεροβαρής χαρακτήρας της συμφωνίας ανταλλαγής
των ελληνικών ομολόγων προς όφελος των τραπεζών υπογραμμίστηκε ακόμη κι από το
πρακτορείο Μπλούμπεργκ, που επεσήμανε την Πέμπτη σε ανάλυσή του πως «όταν θα
έχει εκταμιευθεί όλη η βοήθεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ προς την Ελλάδα, 66%-75%
του χρέους της χώρας θα το έχει αναλάβει το Δημόσιο. Το 2010, πριν από το πρώτο
πακέτο στήριξης, η Ελλάδα είχε χρέος 310 δισ. ευρώ που εξ ολοκλήρου ανήκε σε
ιδιώτες», ανέφερε το πρακτορείο. Προς επίρρωση, να αναφερθεί πως κι άλλες
πηγές, για παράδειγμα η Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν του προηγούμενου
Σαββατοκύριακου, στο ίδιο ποσοστό περίπου (77%) εκτιμούσε ότι θα ανέλθει το
μέρος του δημόσιου χρέους που θα οφείλει η Ελλάδα προς άλλα κράτη και το ΔΝΤ με
την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Το αμερικανικό πρακτορείο παρουσίαζε επίσης και
με συγκεκριμένα παραδείγματα το όφελος που έχουν δεχτεί συγκεκριμένες τράπεζες,
μέσω της ιδιότυπης αυτής «κρατικοποίησης» του δημόσιου χρέους. Η γερμανική
τράπεζα Kομέρτσμπανκ για παράδειγμα, μείωσε την έκθεσή της σε ομόλογα Ελλάδας,
Ιρλανδίας και Πορτογαλίας κατά 70%, στα 1,6 δισ. ευρώ και η γαλλική BNP Παριμπά
κατά 61%, στα 2,6 δισ. ευρώ μόνο για το 2011. Η ελάφρυνση των τραπεζών
προωθούταν μάλιστα αργά και μεθοδικά από το πρώτο Μνημόνιο, τον Μάιο του 2010,
όταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν ελληνικούς τίτλους ύψους 68 δισ. δολ. «Εάν η
Ελλάδα κήρυσσε τότε χρεοκοπία, οι τράπεζες θα έχαναν περί τα 51 δισ. ευρώ»,
τόνιζε το Μπλούμπεργκ και συμπλήρωνε: «Τους επόμενους 15 μήνες, οι τοποθετήσεις
των ευρωπαϊκών τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα μειώθηκαν περισσότερο από 50%, στα
31 δισ. δολ.».
Φαίνεται επομένως ποιος ήταν ο μεγάλος κερδισμένος των
«πακέτων διάσωσης» της Ελλάδας: Οι τράπεζες, εντός κι εκτός Ελλάδας, αλλά
κυρίως εκτός γιατί το μέλλον των ελληνικών τραπεζών εξακολουθεί να είναι άδηλο!
Οι ξένες τράπεζες αντίθετα ξεφορτώθηκαν έγκαιρα τα ομόλογα, με αποτέλεσμα αυτή
τη στιγμή να μην αντιμετωπίζουν κινδύνους. Ταυτόχρονα με τις τράπεζες, μεγάλος
κερδισμένος των πακέτων διάσωσης ήταν και το ελληνικό κεφάλαιο, που πέτυχε ένα
συντριπτικό πλήγμα σε βάρος της εργατικής τάξης. Η διεθνών και ιστορικών
διαστάσεων συντριβή που έχουν δεχτεί μισθοί και ημερομίσθια (υπό την έννοια ότι
σε καμία άλλη χώρα και ποτέ άλλοτε στην ιστορία δεν έχει καταγραφεί σε τόσο
σύντομο χρόνο τέτοια μείωση) όπως φαίνεται και στον πίνακα που δημοσιεύουμε,
ουδέποτε θα είχε συμβεί χωρίς το Μνημόνιο. Το ίδιο φυσικά ισχύει και στις άλλες
δύο χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία) που «διασώθηκαν».
Εν είδει συμπεράσματος, μπορούμε να πούμε ότι το PSI
αποτέλεσε μια εύσχημο αφορμή έτσι ώστε το δημόσιο χρέος της Ελλάδας να αλλάξει
χαρακτήρα και από ιδιωτικό να γίνει δημόσιο. Αυτή η «νέα τάξη πραγμάτων» γύρω
από το ελληνικό δημόσιο χρέος δημιουργεί ένα νέο ισοζύγιο χαμένων και
κερδισμένων. Οι τράπεζες - κάτοχοι έως τώρα ελληνικών ομολόγων συγκαταλέγονται
στους κερδισμένους. Το ελληνικό δημόσιο στους μεγάλους χαμένους, καθώς οι
υποχρεώσεις που ανέλαβε το ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή οι φορολογούμενοι, με βάση
το νόμο που κύρωσε την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, είναι πραγματικά χωρίς
πρόσφατο προηγούμενο: Πλήρης υποταγή στους πιστωτές.
Στους μεγάλους χαμένους ωστόσο συγκαταλέγονται πλέον και οι
φορολογούμενοι των κρατών μελών της ευρωζώνης, καθώς αυτοί θα κληθούν να
αναλάβουν το κόστος της επόμενης διάσωσης που είναι θέμα χρόνου. «Η ευρωζώνη
ενδέχεται να πρέπει να προετοιμαστεί ώστε να δανείσει ακόμη περισσότερα χρήματα
στην Αθήνα», ανέφερε ανάλυση για το ελληνικό δημόσιο χρέος της τρόικας, που
είδε το φως της δημοσιότητας από το πρακτορείο Ρόιτερς την Τρίτη 13 Μαρτίου.
Υπ’ αυτή την προοπτική, θα ενταθούν το επόμενο διάστημα οι ρατσιστικές
επιθέσεις εναντίον των Ελλήνων και όχι μόνο. Με άρθρο του στους Φαϊνάνσιαλ
Τάιμς την Πέμπτη ο Λορέντζο Σμάγκι, πρώην μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας, έσπασε το ταμπού, γράφοντας ότι η Πορτογαλία και η Ιρλανδία θα χρειαστούν
νέα δάνεια και μάλιστα σύντομα, καθώς οι προβλέψεις επιστροφής τους στις αγορές
έχουν διαψευστεί. Το «κουστούμι» μάλιστα που έραψε για την Πορτογαλία είναι 100
δισ. ευρώ και για την Ιρλανδία γύρω στα 80 δισ. ευρώ. Τα κράτη του ευρωπαϊκού
κέντρου επιχειρώντας να κρύψουν ότι σε τελική ανάλυση οι απρόβλεπτα και
απίστευτα δαπανηρές, όπως εξελίσσονται, «προσπάθειες διάσωσης» της Ελλάδας, της
Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά έμμεσες μορφές
στήριξης των δικών τους τραπεζών, θα ενοχοποιούν όλο και συχνότερα τους λαούς
της περιφέρειας, αποδίδοντάς τους την ευθύνη για τα νέα δάνεια και τον
υποτιθέμενο «εκτροχιασμό» των προσπαθειών δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Επομένως, το καθεστώς οικονομικής κατοχής και πλήρους
κατάλυσης της ανεξαρτησίας που έχει ήδη προωθηθεί (με τους Ολλανδούς να
αναλαμβάνουν το κτηματολόγιο, τους Σουηδούς την αναδιάρθρωση στο υπουργείο
Υγείας, τους Γάλλους τη δημόσια διοίκηση και τους Γερμανούς τη συνολική
εποπτεία της οικονομίας και τα σύνορα, όπου θα εγκατασταθούν και επίσημα
γερμανοί μπάτσοι) προετοιμάζει την αποικιοποίηση της Ελλάδας. Η νέα,
ταπεινωτική δανειακή σύμβαση κατέχει εξέχοντα ρόλο σε αυτή την πορεία που θα
εντείνεται όσο η ύφεση θα οδηγεί σε ακύρωση τους φιλόδοξους σχεδιασμούς για
μείωση του δημόσιου χρέους και θα πλησιάζει η νέα αναδιάρθρωση του χρέους.
