Εφημερίδα της ανεξάρτητης Αριστεράς

'Ενα εκατομμύριο άνεργοι το 2011

Κρίση, απολύσεις και αντεργατικά μέτρα η αιτία

 Την εκτίμηση - σοκ ότι η ανεργία μπορεί να σκαρφαλώσει το 2011 ακόμα και στο 20%, που ισοδυναμεί με 1 εκατομμύριο ανέργους ενστερνίστηκε πρόσφατα και ο Σ. Ρομπόλης του ΙΝΕ /ΓΣΕΕ, με δεδομένη την έκταση της ύφεσης στην Ελλάδα και την εφαρμογή των πρωτοφανών αντεργατικών μέτρων του μνημονίου για τις εργασιακές σχέσεις, την απελευθέρωση των απολύσεων, το καθεστώς αποζημιώσεων κ.ά. 



ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ

Στα εκτιμώμενα ποσοστά της ανεργίας θα πρέπει να προστεθεί και ένα 6%, το οποίο αποτελεί την εποχική και προσωρινή απασχόληση (καταμετρούνται ως μη άνεργοι), καθώς και τη λανθάνουσα ανεργία -μακροχρόνια άνεργοι που δεν ενδιαφέρονται - (σ.σ έκφραση της ΓΣΕΕ, εννοεί ηλικιωμένους και όσους έχουν απογοητευτεί και έχουν σταματήσει να ψάχνουν για εργασία). .Ένα τέτοιο ποσοστό θα αποτελέσει ρεκόρ 50ετίας, ενώ δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις που διατυπώνονται για το ποσοστό ανεργίας από τον ΟΟΣΑ (14,3%) και την ΕΕ (13,2%). 

Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι κατά τα δύο τελευταία χρόνια, όπως μας ενημερώνει η τελευταία έρευνα του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, η απασχόληση μειώθηκε συνολικά κατά 86.000 άτομα ή 1,9%, σε αντίθεση με τους ανέργους οι οποίοι αυξήθηκαν πάνω από 180.000 και ποσοστό 44,3%. Το κύριο βάρος της κρίσης υφίστανται οι άνδρες, των οποίων η απασχόληση μειώθηκε συνολικά κατά 98.100 άτομα, ενώ αυξήθηκαν οι άνεργοι άνδρες κατά 102.300. Στην τελευταία διετία, πλήγμα δέχεται η πλήρης απασχόληση, η οποία μειώνεται κατά 108.000 απασχολούμενους σε αντίθεση με τη μερική απασχόληση όπου αυξήθηκε κατά 22.000. Η μείωση της πλήρους απασχόλησης αφορά αποκλειστικά στους άνδρες, ενώ στην αύξηση της μερικής απασχόλησης συμμετέχουν εξίσου και τα δύο φύλα.
Επιπλέον, πλήγμα δέχεται και η μισθωτή εργασία όπου μειώνεται συνολικά κατά 90.800 μισθωτούς, κυρίως άνδρες. Στη μόνιμη απασχόληση η μείωση ανέρχεται σε 115.200 μισθωτούς, ενώ αυξάνεται η προσωρινή απασχόληση κατά 24.400. Η μείωση της απασχόλησης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της απασχόλησης των ανδρών κατά 50.700 άνδρες περίπου έναντι 9.470 γυναικών. Δηλαδή πάνω από 8 στους 10 απασχολούμενους με τους οποίους μειώθηκε η απασχόληση είναι άνδρες. Το κύριο βάρος της συνολικής μεταβολής στην απασχόληση οφείλεται στη μείωση κατά 58.000 της απασχόλησης των νέων μέχρι 29 ετών.

Κατά κύριο λόγο μειώνονται οι απασχολούμενοι άνδρες μέχρι 29 ετών (37.330 νέοι άνδρες έναντι 20.290 νέων γυναικών),ενώ για δεύτερη επίσης συνεχή χρονιά (μετά το 1991) μειώνεται η μισθωτή απασχόληση, κατά 57.400 μισθωτούς. Στους νέους μέχρι 29 ετών, όπως και για το σύνολο της απασχόλησης, μειώνεται η απασχόλησή τους σε όλες τις άλλες κατηγορίες με εξαίρεση την κατηγορία των αυτοαπασχολούμενων, ενώ η απασχόληση στα συμβοηθούντα μέλη μειώνεται στις νέες γυναίκες και αυξάνεται στους νέους άνδρες.

Η μείωση της μισθωτής απασχόλησης οφείλεται στη μείωση των μόνιμα απασχολούμενων, καθώς ο αριθμός των προσωρινά απασχολούμενων διατηρήθηκε σχεδόν αμετάβλητος. Ειδικότερα, η μόνιμη απασχόληση, η οποία μειώνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά, μειώθηκε κατά 2,22% και 56.500 άτομα, ενώ η μείωση της προσωρινής απασχόλησης ήταν οριακή, 850 άτομα και ποσοστό 0,26%.
Με προσωρινή απασχόληση εργάζονται  323.395 άνδρες και γυναίκες και το ποσοστό τους ανήλθε στο 11,5% έναντι 11,3% το 2009. Ο αριθμός των μερικώς απασχολούμενων, ανέρχεται σε 283.240 άνδρες και γυναίκες. Το ποσοστό ανήλθε στο 6,4% έναντι 6,15% του προηγούμενου έτους. Η αύξηση αυτή αναλογεί σε 7.560 άτομα, η οποία σε συνδυασμό με τη μείωση που επήλθε στη συνολική απασχόληση είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των πλήρως απασχολούμενων κατά 67.720 άνδρες και γυναίκες.

Η μείωση των πλήρως απασχολούμενων οφείλεται κυρίως στις μεταβολές στους άνδρες (57.400 άνδρες που αναλογούν στο 85% της μείωσης των πλήρως απασχολούμενων) και στους νέους μέχρι 29 ετών (53.860 νέοι που αναλογούν περίπου στο 80% της μείωσης των πλήρως απασχολούμενων).
Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό στη μερική απασχόληση, είναι η αύξηση της συμμετοχής όσων αναζητούσαν θέση πλήρους απασχόλησης αλλά δεν βρήκαν και αποδέχτηκαν τη θέση μερικής απασχόλησης. Αυτή η κατηγορία αποτελεί πλέον το ήμισυ των μερικώς απασχολουμένων 50,5% έναντι 46% που αποτελούσαν το προηγούμενο έτος.

Όσον αφορά στους κλάδους στους οποίος εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα, το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, κάνει λόγο για μείωση της απασχόλησης σε 10 κλάδους κατά 156.740 εργαζόμενους, ενώ αύξηση της απασχόλησης είχαμε στους υπόλοιπους 11 κλάδους κατά 96.580 εργαζόμενους. Οι κυριότεροι κλάδοι στους οποίους μειώθηκε η απασχόληση είναι το εμπόριο (51.740 άτομα), η μεταποίηση (47.110) και οι κατασκευές (22.320). Ο κυριότερος κλάδος στον οποίο αυξήθηκε η απασχόληση είναι η γεωργία,  δασοκομία και αλιεία (42.360 άτομα) και ακολουθούν οι δραστηριότητες στους τομείς υγείας και κοινωνικής μέριμνας (14.490 άτομα), στα ξενοδοχεία και εστιατόρια (8.320 άτομα), τη μεταφορά και αποθήκευση (8.125 άτομα) κ.ά.



Αυξάνονται οι μακροχρόνια άνεργοι


Οι άνεργοι σε σχέση με το προηγούμενο έτος αυξήθηκαν κατά 124.420. Πάνω δηλαδή από το 1/4 των ανέργων του 2009 (26,7%), φθάνοντας τους 586.767 και σε διψήφιο ποσοστό ανεργίας (11,7%), με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πρώτο τρίμηνο του 2010.
Πάνω από το ήμισυ των ανέργων είναι γυναίκες (55%).
Το σύνολο σχεδόν της μείωσης της απασχόλησης 93,5% αντιστοιχεί σε μείωση των νέων απασχολούμενων μέχρι 29 ετών, ενώ πάνω από τα 2/3 της μεταβολής των ανέργων αντιστοιχεί στην αύξηση των ανέργων άνω των 30 ετών. Οι άνεργοι μέχρι 29 ετών αυξήθηκαν κατά 24%, ενώ οι άνω των 30 ετών κατά 60%, σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη των ανέργων του 2008.
Οι νέοι με μερική απασχόληση μειώνονται κατά 4.160 νέους. Η μείωση αυτή αφορά κυρίως νέες γυναίκες, καθώς η μερική απασχόληση των νέων ανδρών παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη. Η μερική απασχόληση των άνω των 30 ετών αυξάνεται σε άνδρες και γυναίκες με το 55% της μεταβολής να αναλογεί στη μεταβολή των ανδρών (6.300 άνδρες έναντι 5.400 γυναικών).
Το 37% των ανέργων ή 216.616 είναι νέοι ηλικίας 15-29 ετών, ενώ το ποσοστό ανεργίας τους ανήλθε στο 22,3% έναντι 18,5% του προηγούμενου έτους. Η αύξηση αυτής αντιστοιχεί σε 31.610 νέους και νέες και σε ποσοστιαία μεταβολή 17,1%.
Το 1/4 περίπου των ανέργων (138.290 και 23,6%) είναι «νέοι άνεργοι». Δηλαδή εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας αναζητώντας απασχόληση, ενώ κατά το προηγούμενο έτος αναλογούσαν στο 29,2% (134.940 άνεργοι).
Οι μακροχρόνια άνεργοι (όσοι δηλαδή αναζητούν εργασία πάνω από 1 έτος, ανεξάρτητα αν είναι «νέοι» ή «παλαιοί»), αποτελούν το 44,6% έναντι 41,6% που ήταν το προηγούμενο έτος (261.580 έναντι 190.840).
Εξετάζοντας τον κύριο όγκο των ανέργων που έχουν εργαστεί στο παρελθόν, διαπιστώνουμε ότι αυτοί προέρχονται κυρίως από τους κλάδους των ξενοδοχείων και εστιατορίων, τη μεταποίηση, το εμπόριο και τις κατασκευές. Αθροιστικά οι άνεργοι στους κλάδους αυτούς ανέρχονται σε 268.900 και αποτελούν το 60% των ανέργων που έχουν εργαστεί στο παρελθόν, ενώ μόνο ο κλάδος των ξενοδοχείων και εστιατορίων περιλαμβάνει το 30% των ανέργων αυτών των τεσσάρων κλάδων.





Ευρώπη:  Μείωση του ποσοστού απασχόλησης

Το ποσοστό απασχόλησης που δείχνει τους εργαζόμενους στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού (15-64 ετών) στην ΕΕ των 27, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Γιούροστατ, παρουσίασε υποχώρηση κατά 1,3% το 2009, μετά από έξι συνεχόμενα χρόνια ανόδου. Πρόκειται για την άλλη όψη της αύξησης της ανεργίας. Συγκεκριμένα, από το 62,4% που ήταν το 2002 έφτασε στο 65,9% το 2008, για να υποχωρήσει στο 64,6% το 2009.
Για πρώτη φορά υποχώρησε και η γυναικεία απασχόληση κατά 0,5% (58,6%). Αντίθετα άνοδο σημείωσε η απασχόληση στην πιο μεγάλη ηλικιακή ομάδα, των 55-64 ετών, φτάνοντας πέρσι στο 46%, όταν το 2000 ήταν 36,9%. Πρόκειται για αποτέλεσμα των σφοδρών αντι-ασφαλιστικών και αντεργατικών μέτρων για τις εργασιακές σχέσεις, που προωθούνται από την ΕΕ σε όλες τις χώρες - μέλη, αυξάνοντας το χρόνο παραμονής στην εργασία.
Τα υψηλότερα ποσοστά παραμονής στην εργασία καταγράφονται σε Ολλανδία (77%), Δανία (75,7%), Σουηδία (72,2%), Αυστρία (71,6%) και Γερμανία (70,9%), ενώ κάτω από το 60% είναι στη Μάλτα (54,9%), την Ουγγαρία (55,4%), και την Ιταλία (57,5%).

Επεκτείνεται η ελαστική εργασία

Απόρροια της επέλασης της ΕΕ στις εργασιακές σχέσεις είναι και
η σημαντική αύξηση της ελαστικής εργασίας και ιδίως της μερικής απασχόλησης, η οποία στην ΕΕ των 27 έχει ανέλθει από 15,7% το 2002 σε 18,1% το 2009, ενώ στην ευρωζώνη είναι ακόμα υψηλότερη, 19,5%. Τα υψηλότερα ποσοστά μερικής απασχόλησης καταγράφονται στην Ολλανδία όπου περίπου ένας στους δύο (47,7%) εργάζεται παρτ τάιμ, ενώ περίπου ένας στους τέσσερις είναι μερικώς απασχολούμενος σε Σουηδία (26%), Γερμανία (25,4%), Δανία (25,2%) και Βρετανία (25%). Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Γιούροστατ, η μερική απασχόληση βρίσκεται στο 5,8%, ποσοστό όμως που αναμένεται να εκτιναχθεί προς τα πάνω μετά την εφαρμογή του πρόσφατου νόμου για τις εργασιακές σχέσεις, την απελευθέρωση των απολύσεων και την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. «Άνθιση» παρουσιάζουν οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου που στην ΕΕ των 27 ανέρχεται πλέον στο 13,5% του συνόλου των συμβάσεων, ενώ και σε αυτή την περίπτωση, η ευρωζώνη είναι ακόμα πιο «μπροστά» με 15,2%, δηλαδή ένας στους επτά εργαζόμενους είναι ορισμένου χρόνου! Στην Ελλάδα οι συμβάσεις αυτές καλύπτουν το 12,1% του συνόλου, ενώ «πρωταθλήτρια» στους εργαζόμενους «μιας χρήσης» είναι η Πολωνία με 26,5% και ακολουθούν Ισπανία (25,4%), Πορτογαλία (22%) και Ολλανδία (18,2%).