Σε μια καλοστημένη επιχείρηση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ της Αιγύπτου για να επιτευχθεί μια «ομαλή μετάβαση» από το καθεστώς Μουμπάρακ εξελίχθηκε το δημοψήφισμα για τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 77,2% όσων ψήφισαν είπαν «Ναι» στις διακοσμητικές αλλαγές που προβλέπουν δυο θητείες για τον πρόεδρο και δημιουργία θέσης αντιπροέδρου. Επισήμως στις κάλπες προσήλθε το 60% των εγεγραμμένων ψηφοφόρων (ποσοστό όχι ιδιαίτερα μεγάλο σε σύγκριση με το μέγεθος των κινητοποιήσεων των τελευταίων εβδομάδων) αν και άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι η προσέλευση κινήθηκε κοντά στο 40-45%.
ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ
Οι μόνες δυνάμεις που στήριζαν το συγκεκριμένο δημοψήφισμα ήταν το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα του Μουμπάρακ και η οργάνωση των Αδελφών Μουσουλμάνων. Αν και φαινομενικά πρόκειται για δυο εχθρικά κόμματα, στην πραγματικότητα αποτελούν τους δυο βασικούς πυλώνες της συντήρησης, της οπισθοδρόμησης και της προσπάθειας διατήρησης του status quo. Αξίζει να θυμηθεί κανείς ότι οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αρχικά είχαν καταδικάσει τα πρώτα σκιρτήματα της αιγυπτιακής εξέγερσης και μόνο όταν διαπίστωσαν ότι το επαναστατικό κύμα σάρωνε τα πάντα στο περασμά του προσέφεραν μια υπότυπώδη στήριξη.
Οι υπόλοιπες δυνάμεις της αντιπολίτευσης είχαν καλέσει τους πολίτες να καταψηφίσουν τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα ο Ελ Μπαραντέι και το πιο «κοσμοπολίτικο» τμήμα του πολιτικού σκηνικού θεωρούσαν ότι το χρονικό περιθώριο που δίνεται για τη διεξαγωγή εκλογών μέχρι το καλοκαίρι είναι ελάχιστο. Σ’ αυτή την περίπτωση, εκτιμούσε ο Ελ Μπαραντέι, οι νεοσύστατες οργανώσεις και πολιτικοί σχηματισμοί δεν έχουν καμία ελπίδα να αντιπαρατεθούν εκλογικά με τους γιγαντιαίους μηχανισμούς του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος και των Αδελφών Μουσουλμάνων. Οι τελευταίοι αν και θεωρητικά βρίσκονταν ως κόμμα στην παρανομία τα τελευταία χρόνια, είχαν εμμέσως την άδεια του καθεστώτος να κατεβαίνουν στις εκλογές με τη μορφή ανεξάρτητων υποψηφίων. Την ανησυχία του για εκλογικό θρίαμβο των Αδελφών Μουσουλμάνων άρχισε να εκφράζει και πάλι μεγάλο τμήμα του δυτικού Τύπου. Για άλλη μια φορά όμως η κριτική δεν εστίαζε στα αντιδραστικά πολιτικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου χώρου αλλά εμπνεόταν από τη γνωστή ισλαμοφοβία, στην οποία τόσο συχνά καταφεύγει ο ευρωπαϊκός και αμερικανικός αστικός Τύπος. Στο ίδιο μήκος κύματος με τον Ελ Μπαραντέι κινήθηκε και ο επικεφαλής του Αραβικού Συνδέσμου, Αμρ Μούσα, θεωρώντας προφανώς ότι οι εξελίξεις θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις πολιτικές του βλέψεις. Να σημειωθεί ότι η στήριξη που παρείχε ο Αμρ Μούσα στους βομβαρδισμούς της Λιβύης από δυτικές δυνάμεις προκάλεσε ισχυρό πλήγμα στην εκλογική του βάση, γεγονός που δικαιολογεί και τη στροφή των τελευταίων ημερών και την κριτική που ασκεί στους χειρισμούς Ουάσινγκτον και Παρισιού.
Οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις αμφισβητούσαν την ουσία των προτεινόμενων συνταγματικών μεταρρυθμίσεων βλέποντας πίσω από αυτές μια προσπάθεια του στρατού να αφήσει άθικτες τις πολιτικές δομές που εξουσίαζαν τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες υπό τη σκέπη της οικογένειας Μουμπάρακ. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εκατοντάδες νέοι κατέβηκαν και πάλι στην πλατεία Ταχρίρ φωνάζοντας συνθήματα εναντίον του παράνομου, όπως το χαρακτήριζαν, δημοψηφίσματος.
Παρεμβαίνοντας με καθοριστικό τρόπο στις εξελίξεις το Ανώτατο Συμβούλιο των Αιγύπτιων Στρατηγών απείλησε ουσιαστικά τους ψηφοφόρους ότι εάν δεν στήριζαν το δημοψήφισμα ο ίδιος ο στρατός θα αναλάμβανε τη σύνταξη νέου Συντάγματος μέχρι να υπάρξουν οι συνθήκες για μια πραγματικά συνταγματική αναθεώρηση. Από την πλευρά τους οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι με ανακοινώσεις τους καλούσαν τους πολίτες να προσέλθουν στις κάλπες, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει κινδύνους από τις εξελίξεις σε γειτονικές χώρες – αναφερόμενοι προφανώς στις κοσμικές και λαϊκές επαναστάσεις που σαρώνουν τον αραβικό κόσμο.
