Τι συνιστά η παραγωγή κι ο εφοδιασμός μιας χώρας με ηλεκτρική ενέργεια; Κάλυψη μιας βασικής κοινωνικής ανάγκης, αφού κανείς σήμερα δεν μπορεί να δουλέψει και να ζήσει χωρίς ρεύμα; Ή «αφάγωτη πίτα 10 δισ. ευρώ», «χοντρό φιλέτο» για κρατικοδίαιτους «επενδυτές» και «ισχυρό μαγνήτη» για ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα;
ΦΛΩΡΑ ΠΑΠΑΔΕΔΕ*
* Πολιτικός Επιστήμονας – Οικονομολόγος ΜSc, Γραμματέας Συλλόγου
Επιστημονικού Προσωπικού ΔΕΗ
Οι ιμπεριαλιστικές ενώσεις του κεφαλαίου (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ), ξένοι και ντόπιοι επιχειρηματικοί όμιλοι, κυβερνητικοί και «αντιπολιτευόμενοι» δοσίλογοι, απαντούν φυσικά το δεύτερο. Ακριβώς αυτή την αντίληψη ονόμασαν πριν 20 χρόνια «απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας» και την υλοποιούν στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία.
Η «απελευθέρωση» στην Ελλάδα ούτε «καθυστέρησε», ούτε «στράβωσε». Το αποδεικνύουν τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων και το ύψος του δημόσιου χρέους! Οι «βίαιες αλλαγές», που στον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας ξεκίνησαν ήδη από το 1999, αποτέλεσαν το όχημα για μια τεράστια μεταφορά δημοσίων πόρων προς το ξένο και ντόπιο κεφάλαιο, που στο τέλος του «απελευθερωμένου» δρόμου των ιδιωτικοποιήσεων βρίσκεται περισσότερο κρατικοδίαιτο και παρασιτικό από ποτέ. Η παράδοση της διαχείρισης του Συστήματος Μεταφοράς στα ιδιωτικά συμφέροντα πραγματοποιήθηκε το 2001. Το Δίκτυο Μεταφοράς που χτίστηκε με τα χρήματα του ελληνικού λαού και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων στη ΔΕΗ, παραδόθηκε στην εταιρεία ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. για να μπορούν να κάνουν χρήση οι ιδιώτες «επενδυτές». Μέχρι το 2010, η ΔΕΗ πλήρωσε 1,17 δισ. ευρώ για τέλη χρήσης του Συστήματος που παραμένει «στην κυριότητά της»! Τα χρήματα αυτά, πληρωμένα από τον ελληνικό λαό, «αξιοποιήθηκαν» από το ΔΕΣΜΗΕ για επιδοτήσεις, αποζημιώσεις και λοιπές διευκολύνσεις των ιδιωτών «επενδυτών»!
Προχωρώντας στον ήδη ανοιγμένο δρόμο, το κεφάλαιο ζητά και το επόμενο βήμα: εκτός από τη διαχείριση, να τεθεί και η ιδιοκτησία των δικτύων στη διάθεση της «αγοράς», για να κερδοσκοπήσουν και να την απομυζήσουν. Στη νέα δομή των λογαριασμών αντανακλάται η μορφή που ετοιμάζεται να δώσει η «απελευθερωμένη» αγορά στη ΔΕΗ και οι χρεώσεις που θα προσθέσει στα οικιακά τιμολόγια. Κάθε εταιρεία Παραγωγής, Μεταφοράς, Διανομής και Προμήθειας θα χρεώνει τη δική της τιμή, το δικό της πάγιο και τη δική της αύξηση «ανάλογα με το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, τις αποσβέσεις και το εύλογο κέρδος».
Το 2003, απαγορεύτηκε νομοθετικά στη ΔΕΗ να κατασκευάσει νέες μονάδες για να «ανοίξει χώρος» στους ιδιώτες. Από το 2004, σύμφωνα με τις επίσημες μελέτες του ΔΕΣΜΗΕ η χώρα βρίσκεται συνεχώς στα όρια του μπλακ-άουτ. Αυτό ήταν το «ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα» που απαιτούσαν οι ιδιώτες «επενδυτές» για να εκβιάζουν για αυξήσεις, επιδοτήσεις, εγγυήσεις, κ.ο.κ. Όπερ και εγένετο. Την επένδυση και για τις τρεις «ιδιωτικές μονάδες» κατέβαλε στην ουσία το ελληνικό δημόσιο:
Πρώτο, η Μονάδα του Ομίλου Μυτιληναίου αδειοδοτήθηκε ως Σταθμός Συμπαραγωγής, εντάχθηκε στον αναπτυξιακό νόμο κι έλαβε αδρή κρατική επιδότηση. Αντί να ηλεκτροδοτεί το δικό της ηλεκτροβόρο εργοστάσιο (ΑτΕ, πρώην ΠΕΣΙΝΕ), αγοράζει από τη ΔΕΗ φθηνά (40,50 ευρώ/MWh) και της πουλά ακριβά στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Δεύτερο, η Ενεργειακή Θεσσαλονίκης, η Μονάδα της Elpedison, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από τα τότε κρατικά ΕΛΠΕ, μετά παραδόθηκε μαζί τους στο Λάτση και εν συνεχεία στην Edison.
Τρίτο, η Μονάδα της Ήρων Θερμοηλεκτρική, που πλέον ανήκει κατά 51% στη Γαλλική GdF-Suez χρηματοδοτήθηκε απευθείας από τη ΔΕΗ: από το 2003, η επιχείρηση του κυρίου Μπόμπολα νοίκιαζε τους αεριοστροβίλους της στη ΔΕΗ έναντι 445 ευρώ/MWh!!! Η ΔΕΗ τότε πουλούσε 71,27 ευρώ/MWh. Η ενοικίαση αιτιολογήθηκε ως απαραίτητη για την ευστάθεια του συστήματος. Ήταν η μονάδα που προκάλεσε το μπλακ άουτ τον Ιούλη του 2004Ÿ
Μέχρι το 2010, η ΔΕΗ δαπάνησε για αναγκαστική αγορά ρεύματος από τους παραπάνω «ανταγωνιστές» 1,82 δισ. ευρώ. Τον Ιούνιο, η κυβέρνηση που περικόπτει μισθούς και συντάξεις, αύξησε την επιδότηση των ιδιωτικών μονάδων από 35.000 σε 100.000 ευρώ ανά εγκατεστημένο μεγαβάτ κατ’ έτος. Γιατί έτσι «επενδύουν» οι ιδιώτες!!!
Πατώντας στο στρωμένο έδαφος, παλιοί και νέοι «παράγοντες της αγοράς» θέλουν τώρα και τις Μονάδες της ΔΕΗ. Δεν χρειάζεται «να βάλουν δραχμή», τις έχει πληρώσει ο ελληνικός λαός και λειτουργούν με εγχώριο φθηνό καύσιμο. Πολλές παραλλαγές του ξεπουλήματος κυκλοφορούν: Πώληση του 40% των μονάδων, πώληση του 40% της παραγόμενης λιγνιτικής κι υδροηλεκτρικής ισχύος σε τιμή κόστους στους «ανταγωνιστές», κ.ο.κ. Η τρόικα και οι συνεργάτες της ετοιμάζουν συνειδητά μια ακόμα κοινωνική καταστροφή. Επενδύσεις κι εγκαταστάσεις δισεκατομμυρίων, μεγάλο τμήμα του φυσικού πλούτου της χώρας παραδίνεται στα αρπακτικά της αγοράς με ένα μόνο στόχο: να κερδοσκοπήσουν ληστεύοντας κι απαξιώνοντάς τα.
Αυξήσεις έως 110%
Στην Ελλάδα, το παραμύθι της «καλής απελευθέρωσης» που σκοτώνει τον «κρατικό μπαμπούλα» και φέρνει «οφέλη» στο λαό, ξέμεινε από «οφέλη» πριν σκοτώσει το «μπαμπούλα». Τρόικα, κυβέρνηση, «επιχειρηματίες» και λοιποί συνοδοιπόροι, αναλύουν καθημερινά ότι για μια «καλή απελευθέρωση» δεν αρκεί να διαμελιστεί η ΔΕΗ, να πωληθούν μονάδες, να χαρίζεται στους ιδιώτες παραγωγή, να τους προαγοράζει το κράτος την ισχύ, κ.ο.κ. Πρέπει να αυξηθούν και τα οικιακά τιμολόγια από 40% ως 110%! Γιατί μέχρι σήμερα, εξαιτίας «λανθασμένης κοινωνικής πολιτικής», αυξήθηκαν μόνο κατά 48%!! Ο ελληνικός λαός με το «κουρεμένο» του εισόδημα καλείται να δώσει εκτός από την περιουσία του και νέο πανωπροίκι στις «απελευθερωμένες» ορέξεις του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου.
Δεν γνωρίζουμε πόσα εισέπραξαν οι «επενδυτές» από κίνητρα και άλλες επιδοτήσεις. Γνωρίζουμε όμως πόσα εισέπραξε το δημόσιο και πόσα πλήρωσε για την «απελευθέρωση» μέσω της ΔΕΗ. Συγκεκριμένα, την 9ετία 2001-2009, το ελληνικό δημόσιο εισέπραξε από την πώληση του 49% της ΔΕΗ κι από τα μερίσματά του συνολικά 2,3 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, οι διάφορες μερίδες του κεφαλαίου εισέπραξαν από τη ΔΕΗ 10,4 δισ. ευρώ δημόσιου χρήματος! 10,4 δισ. ευρώ μόνο από την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τη μερική ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Δηλ. πάνω από το 3,5% του δημόσιου χρέους της χώρας ή όσο το 62% του σημερινού δημοσίου ελλείμματος! Κι ότι συνέβη στη ΔΕΗ, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι συνέβη και στον ΟΤΕ, στην Ολυμπιακή, στον ΟΣΕ και όπου αλλού «απελευθερώθηκαν» οι αγορές.
Η υπερχρέωση της χώρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πολιτική των απελευθερώσεων-ιδιωτικοποιήσεων που αποτελεί εδώ και 15 χρόνια μόνιμη πηγή οικονομικής αιμορραγίας και παραγωγικής υποβάθμισης. Τώρα η τρόικα και οι ντόπιοι συνεργάτες της ετοιμάζονται, στο όνομα του χρέους που δημιούργησαν, να μετατρέψουν τη χώρα σε ένα απέραντο πεδίο απροκάλυπτης κερδοσκοπίας και ξεπουλήματος.
Ο λαός φτωχαίνει
Έπαψαν πια να μιλούν και για «οφέλη». Ο χαρακτήρας των μέτρων δεν κρύβεται, ούτε οι συνέπειές τους για το λαό. Γι’ αυτό καταφεύγουν στην τρομοκράτηση. «Ή θα δεχτούμε την απελευθέρωση, ή θα φύγουμε από την ΕΕ». Και τότε λένε, μας περιμένουν χιλιάδες σεισμοί, λιμοί και καταποντισμοί.
Ο λαός φτωχαίνει και το βιοτικό του επίπεδο καταποντίζεται μέσα στην ΕΕ. Το 2008 στη χώρα μας, το 37-40% των νοικοκυριών υπέφερε από ενεργειακή ένδεια (ξόδευαν το 20% του εισοδήματός τους για πετρέλαιο και ρεύμα). Τι θα γίνει μετά τα «μέτρα σταθερότητας» και τις «απελευθερώσεις»; Πόσο διαφέρουν οι συνέπειες αυτές από την επιβολή εμπάργκο;
Όμως για το κεφάλαιο αυτές είναι οι ιδανικές συνθήκες εκμετάλλευσης και κερδοσκοπίας σε βάρος μιας ολόκληρης χώρας και του λαού της. Συνιστούν πραγματική «απελευθέρωσή» του από κάθε εργατικό δικαίωμα, από κάθε κοινωνική υποχρέωση που είχε επιβάλει με την πάλη του ο λαός μας. Γιατί το ρεύμα και το νερό, ακριβώς όπως η μόρφωση και η υγεία, είναι αγαθά πρώτης ανάγκης για το σύγχρονο άνθρωπο, αλλιώς παύει να είναι σύγχρονος.
Ανατροπή των ιδιωτικοποιήσεων
Θα υποταχτούν οι σύγχρονοι εργαζόμενοι σε αυτόν τον παραλογισμό; Στο ζουρλομανδύα της ΕΕ; Το συνδικαλιστικό κίνημα, οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ, όλος ο ελληνικός λαός δεν έχουν κανένα λόγο να αποδεχτούν τη θηλιά που σφίγγει το λαιμό τους. Πρέπει να πρωτοστατήσουν για την ανατροπή των «απελευθερώσεων»-ιδιωτικοποιήσεων. Μόνο έτσι μπορεί να αποδεσμευτεί ο τεράστιος αυτός κοινωνικός πλούτος από τις αρπάγες των «αγορών» και να διοχετευτεί στη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος και στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Η αποδοχή της «απελευθέρωσης» σε οποιοδήποτε βαθμό και μορφή, θα οδηγήσει για μια ακόμη φορά τους εργαζόμενους σε σίγουρη ήττα.
Υπάρχει φιλολαϊκή λύση και το συνδικαλιστικό κίνημα μπορεί και οφείλει να τη διεκδικήσει σήμερα. Να αγωνιστεί για επανεθνικοποίηση του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας σε μία 100% δημόσια επιχείρηση με αποκλειστικότητα σε Παραγωγή, Μεταφορά, Διανομή ηλεκτρικής ενέργειας. Μια ΔΕΗ αμιγώς κρατική που θα εγγυάται φθηνό ρεύμα για το λαό, στρατηγική στήριξη της εθνικής παραγωγής, αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας με σεβασμό στο περιβάλλον, θέσεις εργασίας με δικαιώματα σε χιλιάδες εργαζόμενους.
