Τους στόχους και τις δραστηριότητες του κινήματος αλληλεγγύης που ξεδιπλώνεται στη Γερμανία παρουσιάζει στο Πριν η Μαργαρίτα Τσώμου, Ελληνίδα δημοσιογράφος που ζει στο Βερολίνο και εκδότρια ενός φεμινιστικού περιοδικού (Missy Magazine) η οποία τους τελευταίους μήνες πρωταγωνιστεί στην ενημέρωση του κινήματος στη Γερμανία για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα.
Συνέντευξη στο Λεωνίδα Βατικιώτη
- Πως είδαν οι Γερμανοί την δημοσιονομική κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα; Που απέδωσαν την ευθύνη;
- Κίτρινος τύπος και αστικές εφημερίδες αναφερόταν επί εβδομάδες στα ελληνικά δημοσιονομικά, προσπαθώντας να προβάλουν την κρίση σαν μεμονωμένο ελληνικό φαινόμενο. Οι πιο σοβαροί δημοσιογράφοι απέδιδαν την ευθύνη σε λάθος πολιτικές στο πλαίσιο της εισόδου της Ελλάδας στο ευρώ, σε κακή διαχείριση καθώς και σε ένα υπερδιογκωμένο κράτος. Έγινε αρκετός λόγος για «υψηλές συντάξεις» και περιττά «κρατικά επιδόματα», χωρίς βέβαια να αναφερθεί τι παίρνει μέσος ο συνταξιούχος ή εργαζόμενος ή ότι τα κρατικά έξοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ στη Γερμανία μέχρι πρόσφατα ήταν σαφώς πιο υψηλός του ελληνικού – πράγμα που θα αναιρούσε αμέσως τα παραπάνω επιχειρήματα. Αλλά υπήρχαν και απαράδεκτα σχόλια για την ελληνική νοοτροπία, διαφθορά και «τεμπελιά». Πρέπει να πω ότι πρώτη φορά ως Ελληνίδα της Γερμανίας αισθάνθηκα ρατσισμό.
Βέβαια με την ανακοίνωση της σύστασης του ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης καθώς και του σκληρού γερμανικού πακέτου λιτότητας έγινε εμφανές ότι η κρίση είναι τουλάχιστον πανευρωπαϊκή. Ωστόσο εξαιτίας της έλλειψης πληροφοριών και επιχειρημάτων η κοινή γνώμη έμεινε με την εντύπωση ότι οι φορολογούμενοι Γερμανοί πληρώνουν τα χρέη που δημιουργήθηκαν από τη διαφθορά και ανοργανωσιά του ελληνικού κράτους. Η Μέρκελ, που δεν ντράπηκε να πει, «ότι έχει βαρεθεί να παίζει τον πρωθυπουργό της Ελλάδας» υιοθέτησε μία ρητορική με επίκεντρο τα επιχειρήματα περί συμμαζέματος κτλ. Ας μην γελιόμαστε πάντως, η ρητορική αυτή δεν απέχει πολύ από τις δηλώσεις του Παπακωνσταντίνου ή των ελληνικών ΜΜΕ, τύπου Σκάι, για ένα «αναγκαίο νοικοκύρεμα», λες και η οικονομική κρίση είναι θέμα λάθους ή απροσεξίας.
- Ποια ήταν η στάση της Αριστεράς; Τι αιτήματα πρόβαλε;
- Η Αριστερά σε όλο της το φάσμα στάθηκε εξαρχής ενιαία και πολύ καθαρά εναντίον της δαιμονοποίησης της Ελλάδας, δείχνοντας αλληλεγγύη με τους έλληνες εργαζόμενους, θέτοντας την ελληνική κρίση σαν παγκόσμιο σύμπτωμα του καπιταλισμού, ρίχνοντας την ευθύνη στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, τις τράπεζες και πολυεθνικές. Επίσης, ως γερμανική Αριστερά τονίζουμε ότι το μνημόνιο χτίστηκε για να μην έχουν απώλειες οι γερμανικές τράπεζες, προσπαθώντας να ξεκαθαρίσουμε ότι τα χρήματα του γερμανού φορολογούμενου δεν ξοδεύονται για να σωθεί ο ελληνικός λαός, αλλά για να σωθεί η Commerzbank ή η Hypo Real Estate από το φέσι! Επίσης η Αριστερά σχετίζει την κρίση άμεσα με την γερμανική οικονομική ηγεμονία στην ευρωζώνη και εστιάζει στο γεγονός ότι είναι η γερμανική εξαγωγική οικονομία και η γερμανική πολιτική των χαμηλών μισθών, που έχει γονατίσει της χώρες του νότου. Με αφορμή την κρίση της Ελλάδας η γερμανική Αριστερά στράφηκε σε μία σκληρή κριτική της εσωτερικής πολιτικής, όπου οι μισθοί σχετικά με την παραγωγικότητα έχουν αυξηθεί μόλις κατά το 7% τα τελευταία δέκα χρόνια, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 25-27%.
«Είμαστε όλοι Έλληνες, από την Αθήνα ως το Βερολίνο» ήταν το σύνθημα που ακούστηκε στις διαδηλώσεις αλληλεγγύης με την Ελλάδα. Οι αγώνες στην Ελλάδα δίνουν έμπνευση στο γερμανικό κίνημα, γιατί η Αριστερά ξέρει ότι αν περάσουν τα μέτρα στην Ελλάδα θα είναι πιο εύκολο για άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να πιέσουν του εργαζόμενους να δεχτούν τα πακέτα λιτότητας. Σχετικά με το χρέος, ένα πιο ριζοσπαστικό κομμάτι απαιτούσε την ολική διαγραφή του, άλλοι πάλι τουλάχιστον την μερική διαγραφή του χρέους και τον έλεγχο των χρηματαγορών. Η Αριστερά στη Γερμανία ελπίζει σε μία πανευρωπαϊκή συντονισμένη κίνηση, η οποία θα μπορέσει να δώσει ώθηση και στο γερμανικό μέχρι τώρα διστακτικό κίνημα.
- Πως αντιμετώπισε η Αριστερά και ο κόσμος του αγώνα τα αιτήματα της Πρωτοβουλίας Οικονομολόγων και της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στην Ελλάδα για παύση πληρωμών κι έξοδο από το ευρώ;
- Στη Γερμανία είναι δύσκολο να προβληθεί επιχείρημα εξόδου από το ευρώ γιατί αποτελεί αίτημα της Δεξιάς, σε μία προσπάθεια να αποδεσμευτεί η Γερμανία από τις αρρώστιες των φτωχών κρατών. Οι περισσότεροι αριστεροί οικονομολόγοι φοβούνται ότι η Ελλάδα μπορεί να καταστραφεί οικονομικά ολοσχερώς εάν κάνει υποτίμηση, εφόσον προβλέπεται να δεχτεί οικονομικό αποκλεισμό και επειδή θα αυξηθεί το χρέος τουλάχιστον στο τριπλάσιο. Το νεαρό αριστερό κόμμα Die Linke ήταν το μόνο που έδηξε αλληλεγγύη με την Ελλάδα και κατέβαλε προτάσεις για μερική διαγραφή του χρέος στο κοινοβούλιο. Ωστόσο εκφράστηκε πολύ προσεκτικά σχετικά με την λύση της εξόδου από το ευρώ και δεν δέχτηκε να διαδώσει το κείμενο της Πρωτοβουλίας στους κόλπους της. Η Attac πάλι, μία μη κυβερνητική οργάνωση, που κατάφερε να συσπειρώσει χιλιάδες ακτιβιστές τον καιρό του κινήματος εναντίον της παγκοσμιοποίησης, μετέφρασε το κείμενο και το ανέβασε στο σάιτ της – βέβαια η Attac είναι πολιτική πλατφόρμα και όχι κόμμα, πράγμα που επιτρέπει μία πιο ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων.
- Μπορείς να αναφερθείς στις κινήσεις αλληλεγγύης και διαμαρτυρίας που έχουν γίνει μέχρι στιγμής στη Γερμανία και την απήχηση που είχαν;
- Η ελληνική κρίση συζητιόταν παντού. Εκτός από μία πληθώρα συζητήσεων και εκδηλώσεων, που σε κάποια περίοδο πραγματοποιούταν καθημερινά σε πανεπιστήμια, οργανώσεις της Αριστεράς κ.τλ. έγιναν δύο κινητοποιήσεις. Εδώ την πρωτοβουλία είχε ένας πολύμορφος συνασπισμός δυνάμεων, που συγκεντρώνει όλη την γερμανική Αριστερά, από την αναρχία μέχρι την Die Linke και πρωτοποριακά συνδικάτα, όπως η Verdi το συνδικάτο υπηρεσιών που περιλαμβάνει και μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων του δημόσιου τομέα. Η συμμαχία διαμορφώθηκε μετά την κρίση των τραπεζών το 2007/08 και φέρει το χαρακτηριστικό όνομα «Δεν θα πληρώσουμε εμείς τη κρίση σας». Έδρασε άμεσα και διοργάνωσε μία σχεδόν – για γερμανικά δεδομένα – «αυθόρμητη» διαδήλωση μέσα σε μία εβδομάδα. (Πρέπει να ξέρει κανείς ότι η γερμανοί οργανώνουν κινητοποιήσεις μισό χρόνο πριν). Στη συμμαχία αυτή βρεθήκαμε τυχαία σκόρπιοι Έλληνες και Ελληνίδες ακτιβίστριες και ακτιβιστές, μας δόθηκε αμέσως ο λόγος και χωρίς να το καταλάβουμε καλά – καλά μας αναθέσανε να πληροφορούμε και να δίνουμε αναφορά για την ελληνική κατάσταση. Θέλω να πω ότι όχι μόνο είμασταν ευπρόσδεκτοι ως Έλληνες αλλά ότι η γερμανική Αριστερά μας αντιμετωπίζει σαν σημαντικούς παράγοντες στη δικτύωση των κινημάτων, εφόσον δεν υπάρχει ακόμη δυστυχώς επίσημη προσπάθεια ενιαίας ευρωπαϊκής κίνησης π.χ. από την πλευρά των συνδικάτων. Τα λέω όλα αυτά θέλοντας να τονίσω ότι υπάρχει άμεση ανάγκη πληροφόρησης και δικτύωσης από την Γερμανία με την ελληνική Αριστερά. Η μεγάλη διαδήλωση εναντίον της κρίσης συνέπεσε με την ανακοίνωση του πακέτου περικοπών της Μέρκελ και είχε μεγάλη απήχηση κατεβάζοντας 40.000 άτομα σε Στουτγκάρδη και Βερολίνο. Η προκήρυξη της διαδήλωσης αναφερόταν κατά μεγάλο κομμάτι στην αδικία εις βάρος του ελληνικού λαού. Ακόμη, τα πιο ριζοσπαστικά συνδικάτα χρησιμοποιούν στις προκηρύξεις τους συνθήματα όπως «Καλύτερα Έλληνες παρά να σερνόμαστε» (Griechen statt Kriechen).
- Ποια στάση κράτησε η ελληνική κοινότητα;
- Η ελληνική κοινότητα αποτελείται από όλες τις ελληνικές κομματικές παρατάξεις και κινείται ανάλογα. Ένα της κομμάτι συμμετείχε οργανωμένα στις κινητοποιήσεις με τη διαμόρφωση ενός κύκλου αλληλεγγύης. Άλλα κομμάτια της βέβαια είναι υπέρ των μέτρων ή είναι έντονα εθνικιστικά κτλ. Γενικά η κοινότητα συσπειρώνει ετερογενή κόσμο, ιδίως παλιούς μετανάστες ή μικροαστούς, κατά κανόνα εστιάτορες, χωρίς συμμετοχή της νεολαίας. Εντύπωση έκανε η αντιδραστική στάση άλλων ελληνικών οργανώσεων, όπως π.χ. ο «Σύλλογος ελλήνων επιστημόνων Βερολίνου», που φοβήθηκαν να ακολουθήσουν τις κινητοποιήσεις για να μην αντιπαρατεθούν με το γερμανικό κράτος. Επίσης μέσα από τις κινητοποιήσεις βρεθήκαμε νέοι εργαζόμενοι, φοιτητές και άνεργοι και σχηματίσαμε μία ομάδα πληροφόρησης και δικτύωσης προσπαθώντας να κλείσουμε το κενό επικοινωνίας μεταξύ των κινημάτων Γερμανίας Ελλάδας. Στα πλαίσια της μεταφράζουμε και δημοσιεύουμε κείμενα στο μπλογκ http://infomanufakturberlin.wordpress.com/.
- Ποια είναι τα επόμενα βήματα σας;
- Το στοίχημα στη Γερμανία αυτή την στιγμή είναι πώς θα χτιστεί το κίνημα εναντίον του πακέτου λιτότητας της κυβέρνησης, το οποίο ανακοινώθηκε – παρόμοια με την Ελλάδα – με το πρόσχημα να μειωθεί το δημόσιο χρέος εν μέσω της κρίσης. Πρόκειται για το πιο μεγάλο πακέτο περικοπών στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας, το οποίο όμως δεν χτυπάει άμεσα, αλλά έμμεσα τους εργαζόμενους μέσω ραγδαίων περικοπών για τους ανέργους και μέσω αυξήσεων των ασφαλιστικών συνεισφορών. Σαν αποτέλεσμα είναι δύσκολο να κινητοποιηθούν οι εργατικές οργανώσεις και τα συνδικάτα, εφόσον δεν πλήττονται άμεσα. Επίσης εξαιτίας της ελαφριάς ανάκαμψης της γερμανικής οικονομίας τον τελευταίο μήνα, που βασίζεται στο εξαγωγικό δυναμικό της χώρας, υπάρχει μεγάλη πίεση για κοινωνική συναίνεση για να μην διακινδυνεύσει η πρόσφατη ανάκαμψη. ’Ετσι τα γερμανικά συνδικάτα δεν ακολούθησαν το πανευρωπαϊκό κάλεσμα για απεργίες στις 29 Σεπτέμβρη. Το κενό προσπαθεί να κλείσει η συμμαχία εναντίον της κρίσης που ανέφερα πριν. Θα υπάρξουν δράσεις ανυπακοής με επίκεντρο τον τραπεζικό τομέα από την Attac, στο Βερολίνο θα κάνουμε μια απογευματινή διαδήλωση. Τα συνδικάτα προγραμματίζουν δράσεις για τα τέλη Οκτωβρίου καθώς και μία παγγερμανική διαδήλωση για τις 13 Νοεμβρίου. Όπως βλέπεται οι ρυθμοί δράσης του κινήματος εδώ είναι σχεδόν τραγικά αργοί – ειδικά συγκριτικά με την Ελλάδα. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι οι κυβερνητικές πολιτικές σε όλη την Ευρώπη είναι σχεδιασμένες με την ίδια λογική: με πρόσχημα την κρίση των τραπεζών και των επιχειρήσεων εφαρμόζετε η πιο σκληρή φιλελεύθερη πολιτική χωρίς προηγούμενο – παρά μόνο στα όνειρα των οικονομολόγων της σχολής του Σικάγο. Ο καπιταλισμός έχει εξαντλήσει τα περιθώρια δημοκρατικής διαπραγμάτευσης. Τα ερωτήματα θέτονται πλέον σε επίπεδο του συστήματος. Το μούδιασμα το γερμανικών συνδικάτων σχετίζεται με το γεγονός ότι οι απαντήσεις στην κρίση υπερβαίνουν, θέλει δεν θέλεις, τα όρια του καπιταλισμού. Αριστεροί συνδικαλιστές παρατηρούν ότι για αυτό το λόγο είναι δύσκολο για τα συνδικάτα να πάρουν μία καθαρή θέση, αλλά ότι για τον ίδιο λόγο οι συζητήσεις στις εργατικές οργανώσεις έχουν πάρει μία φορά, που έχει προοπτικές για μία έντονα πιο ριζοσπαστική διάθεση. Το στοίχημα του γερμανικού κινήματος είναι αν αυτό θα πάρει μορφή στους δρόμους ή αν η δυσαρέσκεια του κόσμου θα απορροφηθεί από δεξιές κυβερνήσεις όπως π.χ. στην Ουγγαρία.
