Η ιδιωτική εταιρεία προσάρμοζε την ασφάλεια στο συμφέρον
"Τα γεγονότα στην Ιαπωνία αποκαλύπτουν με δραματικό τρόπο τη συνολική υποταγή της επιστήμης και των επιτευγμάτων της στο κεφάλαιο, την αντιστροφή των σχέσεων ανθρώπου - φύσης, δηλαδή των ανθρώπινων σχέσεων αναμεταξύ τους."
ΑΛΕΚΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Τεράστιες απώλειες ανθρώπινων ζωών
Η δόνηση των 8,9 βαθμών που χτύπησε την Ιαπωνία είναι ο πέμπτος ισχυρότερος σεισμός στη γη από το 1900. «Η καταστροφική ενέργεια που απελευθερώθηκε ισοδυναμεί σχεδόν με την παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας σε διάστημα ενός μήνα» ανέφερε στο Ασοσιέιτεντ Πρες o Μπράιαν Ατγουότερ, της αμερικανικής γεωλογικής υπηρεσίας (USGS).
Τα αποτελέσματα προσδιορίζονται ακόμη. Μέχρι σήμερα (Παρασκευή πρωί), οι επιβεβαιωμένοι νεκροί ξεπερνούν τους 6.400, ενώ οι αγνοούμενοι τις 20.000, ανάμεσα τους 2.500 τουρίστες. Από τους 17.000 κατοίκους της πόλης Μιναμισανρίκου αγνοούνται 8.000, ενώ η πόλη Ρικουζεντακάτα με πληθυσμό 23.000 κατοίκους σχεδόν «εξαφανίστηκε». Στην πόλη Οτσούκι, από τους 15.000 κατοίκους, αγνοούνται οι 10.000 και ο τραγικός κατάλογος συνεχίζεται. Καταστράφηκαν 72.945 κτίρια, συμπεριλαμβανομένου ολόκληρου του λιμανιού Μιναμισανρίκου. Οι άστεγοι είναι περίπου 290.000. Δημιουργήθηκε ρήγμα μήκους 300 χιλιομέτρων, όση η ακτογραμμή Σούνιο - Βόλος. Διεγείρονται υπόγεια ρήγματα σε ακτίνα 3.000 χιλιομέτρων, ενώ μελετάται η επίδραση αυτού του παγκόσμιου γεγονότος στη συμπεριφορά των τεκτονικών πλακών και άλλων παραμέτρων όλης της Γης.
Σε όλους ανεξαίρετα τους επιστημονικούς οργανισμούς ήταν και είναι γνωστό πως η Ιαπωνία διέτρεχε και διατρέχει υψηλό κίνδυνο. Η χώρα βρίσκεται στο κέντρο ενός τόξου σεισμικών και ηφαιστειακών ζωνών γύρω από τον Ειρηνικό, το λεγόμενο «Δακτύλιο της Φωτιάς», πάνω από τα όρια των τεκτονικών πλακών της Ευρασίας και του Ειρηνικού, στο οποίο εκδηλώνεται το 90% όλων των σεισμών στον πλανήτη
Παρ’ όλα αυτά, σε αυτή τη χώρα, το 30% της αναγκαίας ενέργειας παράγεται στα διάσπαρτα πυρηνικά της εργοστάσια, με τους δεκάδες πυρηνικούς αντιδραστήρες, τα οποία μάλιστα διαχειρίζονται οι σύγχρονοι αρχάγγελοι των καπιταλιστικών κοινωνιών, οι ιδιωτικές εταιρείες! Η Τόκιο Ελέκτρικ Πάουερ (Tepco), που διαχειρίζεται τον Φουκοσίμα, είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο.
Η σε εξέλιξη πυρηνική καταστροφή, σύμφωνα με τη γαλλική Υπηρεσία Πυρηνικής Ασφάλειας (ASN) αλλά και τη Διεθνή Επιτροπή Πυρηνικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), εκτιμάται ότι βρίσκεται στο επίπεδο 6, με ανώτατο όριο το 7, της διεθνούς κλίμακας I.N.E.S. Εφτά παρατηρήθηκε μία φορά στην ιστορία, στο Τσέρνομπιλ. Το πυρηνικό δυστύχημα στη Φουκοσίμα εντάσσεται πλέον στα μεγαλύτερα της πυρηνικής εποχής μαζί με αυτά στο Θρι Μάιλ Άιλαντ της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, 300 μόλις χλμ. μακριά από τη Νέα Υόρκη, το Μάρτη του 1979 και στο Τσέρνομπιλ της Ουκρανίας, τον Απρίλιο του 1986.
Η κλίμακα σοβαρότητας του ατυχήματος, η εξ αυτού επαναεμφανιζόμενη πυρηνική κρίση, ανασύρει, εκτός από τις μνήμες, γενικότερα ερωτήματα.
Εβδομηντατρία χρόνια από την πρώτη πυρηνική σχάση που επιτεύχθηκε στη χιτλερική Γερμανία από τους φυσικούς Ότο Χαν και Λίζα Μάιτνερ το 1938 στο Βερολίνο και 69 χρόνια από τότε που ο περίφημος νομπελίστας φυσικός Ενρίκο Φέρμι κατασκεύασε τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα στο Σικάγο το 1942, 443 πυρηνικοί αντιδραστήρες λειτουργούν διάσπαρτοι σε 31 χώρες, καλύπτοντας το 16% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας. Για να κινηθούν καταπίνουν ετησίως περίπου 80.000 τόνους ουρανίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως. Σε 17 από τις 27 χώρες της λειτουργούν 152 πυρηνικά εργοστάσια, τα οποία καλύπτουν το 1/3 της ηλεκτροπαραγωγής και το 15% της πρωτογενούς ενέργειας. Επιπλέον 27 νέοι σταθμοί πυρηνικής ενέργειας βρίσκονται υπό κατασκευή σε διάφορες χώρες.
Μόνο τα πυρηνικά απόβλητα, εναντίον των οποίων αναπτύσσεται ένα κίνημα, και χαρακτηρίζονται ως ραδιενεργά, ανέρχονται ετησίως σε 50.000 κυβικά μέτρα. Στον αδηφάγο όμως καπιταλισμό όλα γίνονται. Μόνο από τα ήδη υπάρχοντα πυρηνικά απόβλητα του πλανήτη, με κατάλληλη επεξεργασία, μπορούν να κατασκευαστούν, εκτός των άλλων, χιλιάδες πυρηνικές βόμβες. Κέρδος, αγορά και πολεμική βιομηχανία λοιπόν. Το εμπόριο πυρηνικών υλικών, μεταξύ των οποίων και των πυρηνικών αποβλήτων, είναι τεράστιο. Αν σχεδιάσει κανείς στο χάρτη τις διαδρομές που ακολουθούνται, θα μοιάζει σαν ένα πιάτο με σπαγγέτι. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ δέχονται χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα από όλο τον κόσμο και η Γαλλία επιστρέφει τα απόβλητά της στην προμηθεύτρια Ιαπωνία.
Όλοι ανεξαίρετα οι τύποι πυρηνικών αντιδραστήρων (ελαφρού, βαρέoς, ζέοντος ή πιεσμένου ύδατος), χρησιμοποιούν λίαν υψηλές ποσότητες νερού για τη λειτουργία τους που επιστρέφεται, καυτό, σε ποτάμια, λίμνες και πέλαγα. Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες στο όνομα του κέρδους χτίζονται όσο γίνεται πιο κοντά στην περιοχή κατανάλωσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας για να ελαχιστοποιηθεί το κόστος μεταφοράς της. Και όσο πιο κοντά στη θάλασσα, με τη φτηνότερη δυνατή προστασία, για να ελαχιστοποιήσουν το κόστος μεταφοράς πρώτων υλών, αποβλήτων και της γενικότερης χρήσης αφαλατωμένου κυρίως νερού. Παρά τους σίγουρους και γνωστούς κινδύνους από τσουνάμι που οδήγησαν στον πνιγμό του δεύτερου μεγαλύτερου πυρηνικού εργοστάσιου της Ινδίας, στο Μαντράς. Γι’ αυτό και ο αντιδραστήρας Φουκουσίμα είναι μόλις 140 χιλιόμετρα από το Τόκιο και κοντά στη θάλασσα με αποτέλεσμα να κινδυνεύει και το Τόκιο και η περιοχή του εργοστασίου και το ίδιο το εργοστάσιο να χτυπηθεί από το τσουνάμι. Χτύπημα που αποσιωπάται από τα ΜΜΕ, τους κυβερνητικούς υπεύθυνους και τους πληρωμένους επιστήμονες από το πανίσχυρο καρτέλ των δέκα παγκοσμίως μεγάλων ιδιωτικών (ή υπό κρατική καθοδήγηση) εταιρειών της πυρηνικής βιομηχανίας.
Τα πυρηνικά εργοστάσια έχουν μέγιστο όριο ζωής, σύμφωνα με τη διεθνή επιτροπή πυρηνικής ενέργειας, τα 40 χρόνια. Μετά πρέπει να διαλύονται. Το κόστος όμως διάλυσης ενός γερασμένου πυρηνικού αντιδραστήρα υπολογίζεται στα 2 δισ. δολάρια. Το ιδιωτικό μονοπώλιο Tepco που διαχειρίζεται το σαραντατριάρη αντιδραστήρα Φουκοσίμα ζήτησε και πήρε από την ιαπωνική κυβέρνηση δεκαετή παράταση ζωής αντί να τον διαλύσει, δηλαδή να ξοδέψει 2 δισ δολάρια. Με τα αποτελέσματα που βιώνει η ανθρωπότητα.... Που είναι μόνο τα άμεσα. Ωστόσο μόνο η καταγραφή τους επαναφέρει τη σκέψη πως ο ύστερος καπιταλισμός, σαν τα γερασμένα μαλάκια, εξαντλώντας τη ζωτική περιοχή γύρω του, τρέφεται πλέον από τις ίδιες του τις σάρκες: Αξιωματούχοι από το Τόκιο αναφέρουν ότι η ακτινοβολία στην πρωτεύουσα ήταν δέκα φορές πάνω από το κανονικό το βράδυ της Τρίτης, αλλά δεν συνιστά απειλή για την υγεία. Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Γιούκιο Εντάνο παραδέχεται ότι «τα επίπεδα της ραδιενέργειας στην περιοχή των κατεστραμμένων αντιδραστήρων μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στην ανθρώπινη υγεία». Το Ιράν ανακοινώνει ότι διαθέτει αεροσκάφη για την απομάκρυνση των ιρανών υπηκόων. Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών εκδίδει προειδοποίηση με την οποία συμβουλεύει τους βρετανούς πολίτες να μην ταξιδεύουν στο Τόκιο και στην ανατολική Ιαπωνία. Η πρεσβεία της Γαλλίας στο Τόκιο προτρέπει τους γάλλους πολίτες που ζουν εκεί, να παραμείνουν στις κατοικίες τους και να διατηρούν την ψυχραιμία τους. Βιομηχανίες κλείνουν και μεταφέρουν τους εργαζόμενους στα νότια (Πεζό, Ντέιμλερ κ.ά.). Η υπηρεσία πυρηνικής ασφάλειας της Κίνας ενισχύει τους ελέγχους για τα επίπεδα της ραδιενέργειας στη χώρα. Στη μείζονα περιοχή της πρωτεύουσας Τόκιο παρατηρούνται ελλείψεις στην τροφοδοσία ηλεκτρικού ρεύματος. Την ίδια ώρα η Γερμανία αποφάσισε να προχωρήσει στο κλείσιμο εφτά πυρηνικών εργοστασίων και η Ελβετία ανέστειλε αποφάσεις για τα πυρηνικά της προγράμματα. Ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την Ενέργεια Γκίντερ Ετινγκερ, συγκαλεί σε συνεδρία την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δηλώνει στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD ότι: «Οφείλουμε να εγείρουμε το θέμα εάν, εμείς στην Ευρώπη, στο ορατό μέλλον, μπορούμε να διασφαλίσουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες χωρίς την πυρηνική ενέργεια». Ταυτόχρονα, ο πραγματικός πολυπρόσωπος ηγεμόνας, οι Αγορές, δηλαδή το τερατώδες σύμπλεγμα τραπεζικού, εμποροερευνητικού, και κατασκευαστικού κεφαλαίου, διά του γαλλικού προς το παρόν κεφαλαίου, διαλαλεί την πραμάτια του –εδω οι καλοί αντιδραστήρες– διαρρέοντας πως αν η Ιαπωνία χρησιμοποιούσε γαλλική τεχνολογία τα πράγματα θα είχαν πάει αλλιώς. Οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί καταμεσίς της φρίκης λειτουργούν με την ψυχρότητα φιδίσιας επιδερμίδας.
Για μια άλλη σχέση με τη φύση
Νέες ισορροπίες
Η Ιαπωνία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία και η τρίτη μεγαλύτερη βιομηχανική οικονομία του κόσμου, λίγο πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Οι τεράστιες βιομηχανικές της μονάδες είναι κατασκευασμένες σε ένα έδαφος με ανεπαρκή ορυκτό πλούτο και εφεδρικά ορυκτά αποθέματα. Ο ιαπωνικός καπιταλισμός θα ήταν αναγκασμένος επομένως να εισάγει τα μέταλλα και την ενέργεια που χρησιμοποιεί. Η πυρηνική ενέργεια προσέφερε στους ιάπωνες καπιταλιστές το δίχτυ ασφάλειας που χρειάζονταν στην παραγωγή και κατ’ επέκταση, ένα δίχτυ ψυχολογικό. Η πυρηνική καταστροφή που συνέβη επαναφέρει αθροιστικά και το τραύμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της πετρελαϊκής κρίσης του 1973. Τότε που εξαιτίας του πετρελαϊκού εμπάργκο η Ιαπωνία δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο την άνοδο των τιμών, αλλά επιπλέον την έλλειψη καυσίμων που οδήγησε σε πτώση τη βιομηχανική της παραγωγή. Η τωρινή πρωτοφανής καταστροφή συμπίπτει επιπλέον με μια περίοδο εκτεταμένης «αστάθειας» στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, από την οποία είναι υποχρεωμένη να προμηθεύεται πετρέλαιο. Σε συνδυασμό με το χρέος και τη διεθνή κρίση, όλα μαζί, θα επιδράσουν στις εύθραυστες γεωπολιτικές «ισορροπίες», θα επιβαρύνουν σύνθετα την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.
Τα γεγονότα στην Ιαπωνία αποκαλύπτουν με δραματικό τρόπο τη συνολική υποταγή της επιστήμης και των επιτευγμάτων της στο κεφάλαιο, την αντιστροφή των σχέσεων ανθρώπου - φύσης, δηλαδή των ανθρώπινων σχέσεων αναμεταξύ τους. «Η καθολικότητα του ανθρώπου», επισημαίνει ο Μαρξ στα Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα, «εκδηλώνεται στην πράξη στην καθολικότητα που καθιστά ολόκληρη τη φύση ανόργανο σώμα του (...), το αντικείμενο και το εργαλείο της ζωτικής του δραστηριότητας. Η φύση είναι το ανόργανο σώμα του ανθρώπου, στο βαθμό που δεν είναι ανθρώπινο σώμα. Ο άνθρωπος ζει από τη φύση, δηλαδή η φύση είναι το σώμα του, και πρέπει να διατηρήσει ένα συνεχή διάλογο μαζί της αν θέλει να μην πεθάνει. Λέγοντας ότι η φυσική και πνευματική ζωή του ανθρώπου συνδέεται εννοούμε ότι η φύση συνδέεται με τον εαυτό της, γιατί ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης».
Η θέση αυτή σηματοδοτεί τη μελλοντική κοινωνία, εμπνέει και επιδρά στο σημερινό αναγεννούμενο εργατικό κίνημα.
