Από ποιες ακριβώς θέσεις, θα δούμε. Πάντως, δεν πρόκειται εύκολα να αρνηθούν την πρόσκληση μιας υπουργικής καρέκλας ή της θεσούλας κάποιου γενικού γραμματέα, σε μια πολύ ενδεχόμενη, πλέον, «κυβέρνηση εθνικής ενότητας». Με «κορμό», όχι τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως έλεγε ένα σύνθημα του Συνασπισμού όταν ανέβαινε στα γκάλοπ, αλλά το ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου. Μια κυβέρνηση που μπορεί να προκύψει πιθανόν και από εκλογές εντός του φθινοπώρου, κάτω από την τρομοκρατία της επικείμενης «ελεγχόμενης χρεοκοπίας» και την απειλή εξόδου από την ευρωζώνη, με πιέσεις της Μέρκελ και του Στρος Καν.
Ο κύβος της διάσπασης ερρίφθη στο διαμέρισμα του ραδιούργου Ρισελιέ της «Aνανεωτικής Αριστεράς». Όπως μας πληροφορούν τα «Παραπολιτικά» της Ελευθεροτυπίας (Σάββατο 5 Ιουνίου), «το βράδυ της Πέμπτης, στέλεχος της Ανανεωτικής Τάσης επισκέφτηκε τον Λ. Κύρκο στο σπίτι του και του μετέφερε την εικόνα της πρώτης ημέρας του Συνεδρίου» του ΣΥΝ. Δυο ημέρες μετά, ο Φ. Κουβέλης ανακοίνωνε την αποχώρηση των Ανανεωτών και τη μεθεπομένη, την ανεξαρτητοποίηση τεσσάρων (καταρχήν) βουλευτών της τάσης του, από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Ως γνωστόν, ο «πατριάρχης του ευρωπαϊσμού», Λ. Κύρκος, προ λίγων μηνών, διοργάνωσε πάρτι γενεθλίων στην Αίγλη, με καλεσμένους τον Γ. Παπανδρέου και καμιά δεκαριά μεγαλοεπιχειρηματίες, όπου κάλεσε ανοιχτά σε διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και υποστήριξε τη συνεργασία της Αριστεράς με το ΠΑΣΟΚ. Έτσι ξεκαθαρίζεται τι εννοούν οι Ανανεωτές με το σύνθημα «εμπρός, εμπρός για σοσιαλισμό»: «Ελεύθερο» από τους «αριστερισμούς» του ΣΥΡΙΖΑ, του Αλαβάνου, ακόμη και του Λαφαζάνη. «Ανθρώπινο» όπως ο βίος ενός βολεμένου ανθρώπου του συστήματος. Και «δημοκρατικό», όσο δημοκρατικό είναι το ΠΑΣΟΚ στην εποχή του ΔΝΤŸ
Η επιθετική κίνηση αποχώρησης από τον Συνασπισμό είναι αποτέλεσμα και αρχή των ευρύτερων διεργασιών για μια βίαιη αναδιάταξη ολόκληρου του αστικού πολιτικού σκηνικού, που έχει μπει σε βαθιά κρίση και χρειάζεται επειγόντως μια «ανανέωση». Ο Τιτανικός του πολιτικού συστήματος προσκρούει στο παγόβουνο της λαϊκής δυσαρέσκειας. Για να σωθεί, οι Παπανδρέου και Σαμαράς ρίχνουν στη θάλασσα τη «σαβούρα του παρελθόντος»: Το φάντασμα του «λαϊκού ΠΑΣΟΚ», πετώντας στα σκυλιά των ΜΜΕ και στη λαϊκή καταισχύνη τον Άκη των ρίαλ εστέιτ και των οφ σόρ. Το σκιάχτρο του «εκσυγχρονισμού», απειλώντας να καλέσουν στη μια Εξεταστική ακόμη και τον «αρχιερέα της διαφθοράς», Κ. Σημίτη. Και στην άλλη, τον Κ. Καραμανλή, αφού έχουν ξεσκίσει τον Ρουσόπουλο και τον Βουλγαράκη.
Παράλληλα, οι εγχώριοι κύκλοι και οι πρεσβείες δεν πρόκειται να αφήσουν στο απυρόβλητο των σκανδάλων και πρόσωπα από την Αριστερά, αξιοποιώντας το πέρασμά της από το «αμαρτωλό ’89» και τις υπουργικές καρέκλες. Ο Πρετεντέρης, την περασμένη Τετάρτη, ανακοίνωσε από το Μέγκα ότι σχεδιάζεται να κληθούν για κατάθεση στην Εξεταστική της Ζίμενς, όλοι οι υπουργοί και υφυπουργοί που εμπλέκονται με αυτήν, ξεκινώντας από τοŸ 1989. Ο καταλληλότερος για να ανοίξει την πόρτα, μάλλον είναι ο Κων. Μητσοτάκης, ο οποίος αποδέχτηκε μια ενδεχόμενη κλήση του στην εν λόγω Εξεταστική.
Ωστόσο, δεν φτάνει η «σαβούρα». Χρειάζεται και το λιπαντικό. Από τα αριστερά, το ρόλο αυτό καλούνται να παίξουν οι Ανανεωτές του ΣΥΝ, οι οποίοι δείχνουν αποφασισμένοι να σχηματίσουν έναν «φορέα της ανανεωτικής δημοκρατικής Αριστεράς», πιθανόν μαζί με τους Πράσινους. Από τα δεξιά είναι η Ντόρα, η οποία –πρέπει να αναμένεται– θα επιταχύνει τη δημιουργία του «φιλελεύθερου φορέα». Καμιά δεκαριά βουλευτές της ΝΔ είναι με το όπλο της αποχώρησης ...παρά πόδα. Οι εξελίξεις αντικειμενικά ενισχύουν το ΠΑΣΟΚ και τον Παπανδρέου, αφήνοντας σε δεύτερο ρόλο τον Σαμαρά.
Φυσικά δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν όλα αυτά μέσα από ένα καλοστρωμένο μπίζνες πλαν. Αλλά, σε κάθε περίπτωση, ο κύριος στόχος δεν είναι άλλος από ένα πλήγμα στην ανεξάρτητη ανάπτυξη και την πολιτική παρέμβαση του εργατικού και λαϊκού μαζικού κινήματος, όπως και η δημιουργία αναχωμάτων στις διαφοροποιήσεις από το ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά. Τι καλύτερο άλλωστε για το σύστημα, από μια «Αριστερά» που θα σπάει την αριστερή ομοφωνία κατά του μνημονίου ΠΑΣΟΚ, ΕΕ και ΔΝΤ; Από μια «Αριστερά» που θα καταγγέλλει τους «εξτρεμισμούς» του λαϊκού κινήματος, όπως οι ανανεωτές πανεπιστημιακοί κατήγγειλαν τους «εξτρεμισμούς» των φοιτητών; Τι καλύτερο από μια «Αριστερά» που θα πηγαίνει στο ΠΑΣΟΚ, όταν μάζες θα θέλουν να φύγουν από το ΠΑΣΟΚ; Αυτός ο ρόλος ανήκει, τιμής ένεκεν, στον Κύρκο και τον Κουβέλη, σήμερα. Και αύριο, σε όσα από τα στελέχη των Ανανεωτών έμειναν στο Συνασπισμό, δήθεν από «ενωτική διάθεση».
Η απόφασή τους δεν είναι ένας κεραυνός εν αιθρία. Το ρεύμα της «ανανέωσης» και του «ευρωπαϊσμού», από τη γέννησή του, αποτελούσε το δεξί άκρο στις εγγενείς αντιφάσεις του ευρωκομμουνισμού. Ακολουθούσε πάντα τις πιο επιθετικές, εκσυγχρονιστικές τάσεις της αστικής τάξης: Με τον γερο-Παπανδρέου, στον ευρωπαϊκό και «δημοκρατικό» εκσυγχρονισμό. Με τον γερο-Καραμανλή και την ένταξη στην ΕΟΚ. Με τον Ανδρέα στην «αλλαγή». Με τον σημιτικό εκσυγχρονισμό. Και τώρα, όπου ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση μεταλλάσσεται σε ένα ευρωπαϊκό ΔΝΤ, οι ανανεωτές μας, επιμένοντας δογματικά στο «ευρωπαϊκό όραμα», μεταλλάσσονται σεŸ Αριστερά του ΔΝΤ!
Κάποιοι σκέφτονται ότι η αποχώρησή τους θα αφήσει ανοιχτό το πεδίο για μια νέα «αριστερή στροφή» του ΣΥΝ, χωρίς τα «δεξιά βαρίδια». Μεγάλο λάθος. ΗŸ προεδρική «Αριστερή Ενότητα» του Αλ. Τσίπρα –που πλειοψήφησε οριακά–, σπουδαγμένη στον κοντόφθαλμο πολιτικό τακτικισμό και στην πάλη για κοινοβουλευτική επιβίωση υπέρ πάντων, ξεκομμένη από το μαζικό κίνημα και τις λαϊκές διαθέσεις (δεν είναι τυχαίο ότι στο ψηφοδέλτιό της δεν ήταν κανένα από τα προβεβλημένα συνδικαλιστικά στελέχη του ΣΥΝ), είναι αναγκασμένη να κάνει δεξιά στροφή για να μειώσει τις απώλειες από τους ψηφοφόρους του ανανεωτικού ρεύματος. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Αλ. Τσίπρας καλεί σε επαναδιαπραγμάτευση, όχι του χρέους, αλλά τουŸ «μηχανισμού στήριξης» ΠΑΣΟΚ, ΕΕ και ΔΝΤ! Σε συνέντευξή του (Ελευθεροτυπία, Κυριακή 30 Μαΐου), προτείνει μια «προοδευτική κυβέρνηση» που θα «είναι αποφασισμένη να επαναδιαπραγματευθεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο άλλο μηχανισμό στήριξης, χωρίς κοινωνική κατεδάφιση, χωρίς μείωση μισθών και συντάξεων». Δεν έχει καταλάβει ακόμη, ότι «στο ευρωπαϊκό πλαίσιο» μόνο κοινωνική κατεδάφιση, μείωση μισθών και συντάξεων σημαίνει οποιοσδήποτε «μηχανισμός στήριξης».
Από την άλλη, το διασπασμένο «Αριστερό Ρεύμα» είναι πολύ αποδυναμωμένο (29,8% μετά την αποχώρηση των Ανανεωτών και μόλις 21% στο σύνολο των αντιπροσώπων) και χωρίς ιδεολογική και πολιτική ενότητα, ενώ η «Αριστερή Ανασύνθεση» συρρικνώθηκε στο 1,2%. Η «αριστερή» επίδρασή τους μειώνεται. Κάτι που φαίνεται ακόμη και στην Πολιτική Απόφαση του Συνεδρίου, η οποία είναι ένα συμπίλημα της γραμμής Τσίπρα - Δραγασάκη με πινελιές από την «πλατφόρμα Λαφαζάνη» (κυρίως, την αυτοκριτική για την υπερψήφιση του Μάαστριχτ). Χαρακτηριστικά, η Απόφαση «τρέμει» μπροστά στο ενδεχόμενο για μια «αποσύνθεση της ευρωζώνης, αν δεν εγκαταλειφθεί το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα». Για αυτό, ίσως, ζητά «μια επανίδρυση όλης της οικονομικής και πολιτικής αρχιτεκτονικής της ΕΕ». Ενώ προτείνει ένα «στρατηγικό σχέδιο μεταρρύθμισης και ανασυγκρότησης του κράτους, που θα αποκαθιστά την αξιοπιστία του»!
Η αποχώρηση των Ανανεωτών ευνοεί το Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης και τον Αλ. Αλαβάνο, ο οποίος, όμως, με το απαξιωτικό «μέιλ» του έκοψε και τις τελευταίες γέφυρες επικοινωνίας με τον κόσμο του ΣΥΝ. Ωστόσο, θα πρέπει να αναμένεται και νέα διάσπαση στο ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τη φορά από τα αριστερά.
Η περιπέτεια του Συνασπισμού δείχνει ότι τελειώνει η εποχή των «πλουραλιστικών» κομμάτων της Αριστεράς, που υποτιμούν τη στρατηγική ενότητα ομοϊδεατών. Ο Συνασπισμός είναι το πιο τυπικό παράδειγμα του πού μπορεί να οδηγήσει η πλήρης απαξίωση του προγράμματος στρατηγικής και τακτικής. Οι ύμνοι στην ανανέωση οδήγησαν στη δογματική προσκόλληση σε συνθήματα άδεια από νέο, ρηξικέλευθο περιεχόμενο, απομεινάρια μιας άλλης εποχής, όπως ο «σοσιαλισμός με δημοκρατία», που παρέπεμπε στη σοσιαλδημοκρατία, η οποία κατέρρευσε. Παράλληλα, χρεοκοπεί και η ελληνική εκδοχή του «αντινεοφιλελεύθερου μετώπου». Αποδείχτηκε ότι αυτή η πρόταση τακτικής δεν μπορεί να ενώσει ούτε τους εμπνευστές της, στις πιο κρίσιμες και αποφασιστικές στροφές της ταξικής πάλης, όπως η σημερινή. Περισσότερο, δεν μπορεί να ενώσει το εργατικό και λαϊκό κίνημα. Σήμερα, αν παρατηρήσει κανείς, σχεδόν καμία από τις πολλαπλές τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν κάνει λόγο για «αντινεοφιλελεύθερο μέτωπο».
Ιστορικό δίδαγμα: Για την ενότητα κομμάτων, μετώπων και μαζικού κινήματος απαιτείται ταυτόχρονα, ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα επαναστατικής στρατηγικής και αντικαπιταλιστικής τακτικήςŸ.
