Μιχάλης Ψύλος
Σε αυτό το εργοστάσιο, το 80% των εργαζομένων είναι φοιτητές των τεχνικών σχολών που κερδίζουν 900 γουάν ανά μήνα, δηλαδή περίπου 110 ευρώ. Ως φοιτητές, δεν προστατεύονται από την εργατική νομοθεσία και οι αποδοχές τους είναι κάτω από τον κατώτατο μισθό, ενώ δεν έχουν καμία ιατρική κάλυψη. Αντιμέτωπη με την αποφασιστικότητα των απεργών, η διεύθυνση της εταιρείας αρνήθηκε να συνομιλήσει με τους ηγέτες τους, προσπαθώντας να διαχωρίσει τους κανονικούς εργαζόμενους από τους φοιτητές. Έπεσε όμως σε τοίχο. Η κίνηση αυτή ενίσχυσε την αλληλεγγύη μεταξύ των εργαζομένων. Και το χειρότερο για την εταιρεία; Ξέσπασε νέα απεργία σε άλλο εργοστάσιο της Χόντα στο Ζονγκσάν, στις 11 Ιουνίου. Η εργατική αντίδραση ήταν αλυσιδωτή. Η παραγωγή και στα τέσσερα εργοστασια της Χόντα στην Κίνα παρέλυσε, με αποτέλεσμα να σταματήσει και η κατασκευή αυτοκινήτων της ιαπωνικής εταιρείας σε όλον τον κόσμο. Η Χόντα αναγκάστηκε να στείλει στην Κίνα ένα ανώτατο στέλεχός της, που συμφώνησε στην αύξηση κατά 35% των μισθών των κανονικών εργαζομένων και πάνω από 70% των εργαζομένων σπουδαστών. «Η νικηφόρα μάχη των κινέζων εργαζομένων στη Χόντα αποτέλεσε σημείο καμπής για τους αγώνες των κινέζων εργαζομένων» έγραψε η γαλλική εφημερίδα Μοντ. Αμέσως μετά κατέβηκαν σε απεργία 2.000 εργάτες σε μια νοτιο-κορεατική βιομηχανία στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ.
Το λεγόμενο «κινέζικο θαύμα» φαίνεται να απειλείται σήμερα από το πιο χαρακτηριστικό υποπροιόν του: Την έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων. «Η έκταση της φτώχειας και των ανισοτήτων στην Κίνα, πραγματικά κόβουν την ανάσα» λέει ο Τσόμσκι. Η δυσφορία εκατομμυρίων εξαθλιωμένων εργαζομένων, μπορεί να μη βρισκει ακόμη οργανωμένη έκφραση, αλλά αρχίζει να ξεσπά. «Μαγιά» αποτελούν οι εσωτερικοί μετανάστες, τους οποίους η κυβέρνηση υπολογίζει σε 130 εκατ., οι οποίοι πιέζουν για περισσότερη συμμετοχή στον αυξανόμενο πλούτο της χώρας. Τα εκατομμύρια των εσωτερικών μεταναστών μεταφέρονται από πόλη σε πόλη, δουλεύοντας ανασφάλιστοι εφτά ημέρες την εβδομάδα, μένοντας σε άθλια κοντέινερ - φυλακές ανά δέκα, χωρίς την παραμικρή κρατική πρόνοια.
Το αξιοσημείωτο στις τελευταίες εργατικές κινητοποιήσεις στην Κίνα είναι ότι πρωτοστατούν νέοι εργάτες, που ποτέ δεν γνώρισαν τη μαοϊκή εποχή. Η κινητοποίησή τους έχει δείξει την αποφασιστικότητά να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους ως ανθρώπινα όντα, αρχίζοντας με την επιβολή των όρων αξιοπρεπούς εργασίας. Αρνούνται να θυσιάσουν τη ζωή τους για να αποδεχθούν τις πρωτοφανείς κοινωνικές αδικίες προς το συμφέρον της εταιρείας και της ιεραρχίας.
Το νεοφιλελεύθερο «Κομμουνιστικό» Κόμμα της Κίνας, μπορεί να κατήργησε δια νόμου το δικαίωμα στην απεργία, το 1982, επειδή «το κεφάλαιο ήταν πλέον στα χέρια του προλεταριάτου», σήμερα όμως είναι αντιμέτωπο με μία θεμελιώδη αντίφαση, που είναι δύσκολο να διαχειριστεί: Ο πολλαπλασιασμός των συγκρούσεων, που οδηγεί σε αυξήσεις των μισθών, θα μπορούσε κάλλιστα να καταστήσει τη χώρα λιγότερο ελκυστική για τις ξένες πολυεθνικές. Άλλωστε, το 60% των εξαγωγών της Κίνας δεν προέρχεται από τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις, αλλά από τις ξένες πολυεθνικές. Ήδη, ορισμένες εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους σε άλλες χώρες, όπως το Βιετνάμ. Από την άλλη πλευρά, η κινεζική κυβέρνηση, επιδιώκει μια αλλαγή της οικονομικής και κοινωνικής της στρατηγικής, προς μία ανάπτυξη που θα είναι περισσότερο προσανατολισμένη στην εσωτερική αγορά και όχι μόνο στις εξαγωγές, καθώς η αύξηση των ανισοτήτων μπορεί να απειλείσει το αυταρχικό καθεστώς του Πεκίνου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός της Κίνας, Γουέν Τζιαμπάο, απηύθυνε προχθές έκκληση για καλύτερη αντιμετώπιση του τεράστιου αριθμού των μεταναστών - εργατών, καθώς εντείνονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα.
