Καλώς ήλθες κόσμε, στον πραγματικό κόσμο! Κόσμε που ευφραίνεσαι με τη λάμψη του Μουντιάλ, ρίξε μια ματιά και στις χειροβομβίδες κρότου και λάμψης του Ντέρμπαν. Κόσμε που ετοιμάζεσαι να απολαύσεις μέχρι τις 11 Ιουλίου ωραία γκολ, «σουτ - βολίδες» και επιθετικούς που ορμούν σαν «σφαίρες», κράτα στη μνήμη σου και τις πλαστικές σφαίρες του Ντέρμπαν. Κόσμε που θα σε αγγίξουν τα αυθεντικά συναισθήματα νικητών και ηττημένων, τα δάκρυα χαράς και λύπης παικτών και φιλάθλων, αφιέρωσε μερικές σκέψεις και στα δάκρυα τα οποία έτρεχαν εξαιτίας των χημικών της αστυνομίας – κι όχι λόγω καμίας αθλητικής φόρτισης.
Όλα έγιναν έπειτα από τη λήξη του αγώνα ανάμεσα στη Γερμανία και την Αυστραλία, την Κυριακή 13 Ιουνίου. Υπάλληλοι που είχαν προσληφθεί εκτάκτως και οι οποίοι εργάστηκαν σε διάφορες ειδικότητες για τις ανάγκες του ματς, πήγαν να εισπράξουν την αμοιβή τους. Οι περισσότεροι είχαν δουλέψει από τις επτά το πρωί μέχρι τη μία μετά τα μεσάνυχτα. Η αρχική υπόσχεση της ΦΙΦΑ ήταν ότι θα λάμβανε έκαστος 1.500 ραντ, δηλαδή 160 ευρώ. Στη συνέχεια πληροφορήθηκαν ότι τα 160 έπεσαν στα 25 ευρώ. Τόσα περίμεναν να εισπράξουν. Όταν, όμως, άνοιξαν τους φακέλους διαπίστωσαν ότι τα χρήματα ήταν λιγότερα κατά πολύ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι φάκελοι ήσαν κενοί!
Οι οργισμένοι υπάλληλοι συγκεντρώθηκαν έξω από το γήπεδο και πολιόρκησαν τα γραφεία της διοίκησης. Το έλλειμμα των αμοιβών ισοσκελίστηκε με πλεόνασμα αστυνομικής «περιποίησης». Μια γυναίκα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, τραυματισμένη από πλαστική σφαίρα. Τα «όργανα της τάξης» είχαν να διεκπεραιώσουν διπλή αποστολή: Αφενός να εκδιώξουν τους υπαλλήλους από τον πέριξ του γηπέδου χώρο κι αφετέρου να τους εμποδίσουν να κατέβουν στο κέντρο της πόλης. Απολύτως κατανοητό τούτο το διπλό έργο: Η «ηρεμία» της διοίκησης του γηπέδου «έπρεπε» να διαφυλαχθεί, όπως ακριβώς και η επίπλαστη εικόνα μιας κοινωνίας που συμμετέχει στο πανηγύρι ολόθερμα, ολόψυχα και καθολικά, «ξεχνώντας» για ένα μήνα φτώχεια και προβλήματα βιοπορισμού.
Η αλήθεια είναι ότι στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων έχουν καταγραφεί επιχειρήσεις εξωραϊσμού πιο επίπονες και συστηματικές από την παρεμπόδιση της καθόδου 500 ανθρώπων στο κέντρο μιας πόλης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνθέτουν όσα έπραξε το 1978 στην Αργεντινή η αιμοσταγής χούντα του Βιντέλα: Δεν «εξαφάνισε» μόνο 10.000 αντιπάλους του καθεστώτος. «Εξαφάνισε» και τις εξαθλιωμένες γειτονιές (villas miserias) των πόλεων, στις οποίες θα διεξάγονταν ματς του Μουντιάλ. Οι κάτοικοί τους μεταφέρθηκαν σε πόλεις που δεν θα φιλοξενούσαν αγώνες ή στην έρημο Καταμάρκα! Κατά μήκος του κεντρικού δρόμου προς το Ροζάριο ανεγέρθηκε τείχος που απέκρυπτε τις πάμφτωχες γειτονιές.
Σήμερα, στη Ν. Αφρική, οι πάμφτωχοι δεν αντιμετωπίζουν τον τύπο του απαρτχάιντ που θα τους ήθελε «μαντρωμένους» μακριά από τους τόπους διεξαγωγής των αγώνων του Μουντιάλ. Αντιθέτως, η παρουσία και η εργασία πολλών είναι απαραίτητη στους διοργανωτές. Άνθρωποι εγκαταλείπουν χωριά και χωράφια, μήπως τυχόν βγάλουν κάποιο μεροκάματο στις «έδρες» του Μουντιάλ. Είναι επιθυμητοί, αλλά ως πάμφθηνα εργατικά χέρια και –όπως έδειξε η υπόθεση του Ντέρμπαν– ως πιθανά, βολικά θύματα εξαπάτησης. Όταν πάψουν να είναι βολικοί, τότε καταστέλλονται οι συγκεντρώσεις τους και απαγορεύεται η κίνησή τους προς το κέντρο της πόλης, το οποίο –σύμφωνα με τους κώδικες της «επιχείρησης - βιτρίνα»– οφείλει να παραμένει βασίλειο της «ανεμελιάς» και της «ευπρέπειας».
Βεβαίως, το γεγονός ότι μέχρι στιγμής τα έσοδα στο Μουντιάλ είναι λιγότερα των αναμενομένων και τα έξοδα περισσότερα των προϋπολογισθέντων αποτελεί βολικό άλλοθι για τους «φωστήρες» που αρνούνται να δώσουν στους εργαζόμενους τα υπεσχημένα. Όπως, όμως, συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο (έστω κι αν είναι διαφορετικά σε κάθε περίπτωση τα επίπεδα διαβίωσης και οι τάξεις οικονομικών μεγεθών), έτσι και στη Ν. Αφρική ισχύει το «τα δικά σου δικά μου και τα δικά μου δικά μου». Πριν από λίγο καιρό υπενθυμίζαμε από τις σελίδες του Πριν τις εκφοβιστικές απολύσεις απεργών στα γήπεδα - εργοτάξια της Ν. Αφρικής, σε εποχές στις οποίες οι μισθοί των εργατών σημείωναν πτώση κατά 5,4% και τα στελέχη των κατασκευαστικών εταιρειών άνοιγαν σαμπάνιες, επειδή οι αποδοχές τους είχαν αυξηθεί κατά 41%. Θυμίζαμε, επίσης, ότι τα golden boys –δεκτό και το golden grandfathers– της ΦΙΦΑ έχουν διασφαλίσει την εισροή πακτωλών στα ταμεία του παγκόσμιου ποδοσφαιρικού διευθυντηρίου, «βρέξει - χιονίσει».
Υποκρισία κι εκμετάλλευση από τη ΦΙΦΑ
Η ΦΙΦΑ έχει συνηθίσει να μετρά χρήματα. Τα χέρια της έχουν γίνει πολύ επιδέξια σε αυτό, όπως επίσης και στο νίψιμο, εν είδει Πόντιου Πιλάτου. Η ΦΙΦΑ παριστάνει την «καλή θεία» τάζοντας αρχικώς αξιοπρεπείς αμοιβές στους εποχικούς εργαζόμενους, αλλά όταν αυτά αποδεικνύονται «λόγια του αέρα» η... θεία ΦΙΦΑ δεν ξέρει, δεν είδε, δεν άκουσε. Δεν ευθύνεται, διότι τον τελικό λόγο τον έχουν οι εγχώριοι «γονείς και κηδεμόνες», όχι οι «θείοι και οι θείες».
Αλήθεια, με ποια μούτρα όλοι αυτοί θα συμμετάσχουν πάλι σε καμπάνιες που συνδέουν το ποδόσφαιρο με την καταπολέμηση της φτώχειας και της δυστυχίας; «Σιγά το πρόβλημα που θα έχουν», θα μου πείτε. Και θα έχετε δίκιο. Σε αυτούς του κύκλους η υποκρισία δεν είναι αναγκαίο καταφύγιο. Είναι τρόπος ζωής.
Τελικά ίσως φταίνε οι εργάτες της Ν. Αφρικής που είναι άνθρωποι και όχι μηχανήματα! Διότι από τα 100 εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν σε «επενδύσεις για την ασφάλεια της διοργάνωσης», τα 52 εκατομμύρια ξοδεύτηκαν για κάμερες, ελικόπτερα και μηχανολογικό εξοπλισμό. Μένει να μάθουμε εάν θα πάρουν κανονικά τα λεφτά τους οι αστυνομικοί που προστάτεψαν την «ασφάλεια» του Μουντιάλ από τις διαμαρτυρίες των 500 απλήρωτων εργαζομένων.
Τι βλέπουμε –κι ακούμε– έως τώρα
Στο πρώιμο στάδιό του το Μουντιάλ παρουσιάζει την αναμενόμενη –σχεδόν καθιερωμένη– εικόνα: Οι ισχυρές ομάδες δεν «πατούν γκάζι». Έχοντας πολλά ατού καταπονημένα από 60-65 επίσημους αγώνες με τους συλλόγους τους κατά τη διάρκεια της σεζόν, οι ισχυρότερες εθνικές ομάδες κάνουν την καθιερωμένη εξοικονόμηση δυνάμεων, τώρα, στην αρχή. Στα κατοπινά στάδια της διοργάνωσης δεν θα έχουν πολλές ευκαιρίες για κάτι τέτοιο. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι αράδες, από τα «μεγάλα ονόματα» περισσότερο χρόνο θεαματικού, καλού ποδοσφαίρου είχε αποδώσει η Αργεντινή. Αλλά, είπαμε: Είναι νωρίς ακόμη.
Σε ότι αφορά στο ελληνικό αντιπροσωπευτικό συγκρότημα, ο απολογισμός μέχρι στιγμής συμπεριλαμβάνει μια κάκιστη εμφάνιση στο πρώτο ματς –εναντίον της Ν. Κορέας– και μια καλή στο δεύτερο, με την αρωγή, βεβαίως, και των ευνοϊκών συνθηκών (αποβολή του παίκτη της Νιγηρίας νωρίς - νωρίς, μυϊκοί τραυματισμοί παικτών της, κ.λπ.). Προφανώς η –εν γένει δίκαιη– κριτική που ασκήθηκε εδώ στην Ελλάδα έπειτα από το πρώτο παιχνίδι, πρωτίστως για τις επιλογές του Ότο Ρεχάγκελ και την οσμή μούχλας που ανέδυε η τακτική (;) και η αγωνιστική φιλοσοφία της ομάδας, προκάλεσε ευεργετικό «ταρακούνημα» και ώθησε το γερμανό προπονητή σε αλλαγές, ενόψει της δεύτερης αναμέτρησης.
Να όμως που τα «υπερ-πατριωτικά» και «ελληναράδικα» σύνδρομα τούτη την εποχή δεν εκφράζονται με οιμωγές περί «εθνικών ταπεινώσεων», όπως είχε συμβεί π.χ. τότε που η ελληνική ομάδα είχε ηττηθεί εντός έδρας με 4-1 από την τουρκική. Ύστερα από το πρώτο ματς στο Μουντιάλ, τα σύνδρομα αυτά εκδηλώθηκαν με την άλλη όψη του νομίσματος: Με υστερικές απαιτήσεις ώστε να σταματήσει να ασκείται κριτική για «τον προπονητή και την ομάδα που μας έκαναν υπερήφανους το 2004». Όπως εύστοχα έγραψε ο Χρ. Χαραλαμπόπουλος στη Σπορτ Ντέι, ο θρίαμβος του 2004 είναι μια διαχρονική κολυμπήθρα του Σιλωάμ στα μυαλά και τα λόγια ορισμένων, που θυμίζουν «αποστρατευμένους» ...αριστερούς! Εκείνους τους παλιούς αριστερούς που θεωρούν ότι η επίκληση στιγμών της νιότης τους καθαγιάζει τα πάντα στο παρόν. Επί της ουσίας, η αλλαγή πλεύσης του Ρεχάγκελ στο δεύτερο ματς δικαίωσε την κριτική που ασκήθηκε νωρίτερα και της οποίας το «κέντρο βάρους» δεν ήταν «ισοπεδωτικό», ούτε «κακόπιστο», όπως συνηθίζουν να παραπονιούνται μεταξύ άλλων και αρκετοί παίκτες της εθνικής. «Τώρα που δώσαμε την απάντησή μας δεν με ενδιαφέρει καν αν θα προκριθούμε στο δεύτερο γύρο», δήλωσε ο Βασίλης Τοροσίδης μόλις έληξε το ματς με τους Νιγηριανούς. Μας έδωσε έτσι την ευκαιρία να αντιληφθούμε έναν από τους λόγους για τους οποίους καταλήγει συμφέρουσα η ανακάλυψη «εσωτερικού εχθρού», στις τάξεις όσων βλέπουν κάθε φορά το αυτονόητο: Το κυνήγι «κακόπιστων» κατεβάζει τον πήχη της απαιτητικότητας.
