Ολοένα και
περισσότεροι εργαζόμενοι συνειδητοποιούν ότι δεν χρεοκοπεί μόνο το ελληνικό
Δημόσιο, η ελληνική οικονομία, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα και μάλιστα σε διεθνή
βάση. Το βασικό ερώτημα που τίθεται στην Αριστερά είναι εάν θα αναδειχθεί σε
δύναμη ανατροπής αυτού του συστήματος ή σε παράγοντα διαχείρισής του και
άσφαιρης περιχαράκωσης.
Γιάννης Ελαφρός
Όχι από κάποια αντικαπιταλιστική εμμονή, αλλά γιατί
τόσο η κρίση όσο και η διεθνής επίθεση του κεφαλαίου για το ξεπέρασμά της,
αποκάλυψε ότι το σύστημα της εκμετάλλευσης αποτελεί αμείλικτο εχθρό για τον
κοινωνικό πολιτισμό. Αντίθετα, τμήμα της προοδευτικής διανόησης δείχνει να
προσπαθεί να «πείσει» το σύστημα ότι έχει μια λύση, που έχει και το... σκύλο
χορτάτο και την πίτα ολόκληρη, και τα κέρδη του κεφαλαίου στα ύψη και τις
κοινωνικές κατακτήσεις, και την «ανάπτυξη» και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η
συνταγή ακούει στο όνομα Κέυνς ή και ...Ρούζβελτ! Αυτοί «υλοποίησαν αυτό που οι
ακεραιόφρονες της Αριστεράς κατήγγειλαν ως “απατηλή ουτοπία’’: Ένα νέο
κοινωνικό συμβόλαιο, με ανακατανομή εισοδήματος, άμβλυνση ανισοτήτων, σχετική
κοινωνική δικαιοσύνη, το “Νιου Ντιλ’’ (1935), που, λόγω της επιτυχίας του,
γενικεύθηκε μεταπολεμικά στην Ευρώπη», γράφει ο Κώστας Βεργόπουλος στην
Ελευθεροτυπία (18/6/2010), υπό τον εύστοχο τίτλο «Όταν η Αριστερά
αυτοκτονεί...», που όμως μάλλον παραπέμπει στην κυριαρχία λογικών σαν αυτές που
περιγράφει... Γιατί είναι ακριβώς η κυριαρχία του Κέυνς πάνω στον Μαρξ, της
προσπάθειας της ηττημένης Αριστεράς να μιλήσει τη γλώσσα του συστήματος για να
φανεί ρεαλιστική, που ολοκλήρωσε την ήττα της και μετέτρεψε σε ανέφικτο τον
κοινωνικό μετασχηματισμό, την κοινωνική επανάσταση. Γιατί βεβαίως το Νιου Ντιλ
είχε μηδαμινά αποτελέσματα προπολεμικά και χρειάστηκε το μεγάλο σφαγείο του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου, η πρωτοφανής καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων (πρώτα και
κύρια η εξόντωση 80 εκατομμυρίων ανθρώπων), για να καθαρισθεί το πεδίο για τη
χρυσή εποποιία του καπιταλισμού τις δεκαετίες 1950-1970. Ο κεϋνσιανισμός όμως
ξεπεράστηκε από το σύστημα τη δεκαετία του ’70, γιατί δεν μπορούσε να
αντιρροπήσει σχετικά σταθερά την πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους. Το
σύστημα δεν ξαναγυρνά σε αυτόν και η νεκροφάνεια του κυρίου Κέυνς στα διάφορα
προγράμματα σωτηρίας της εποχής μας (όπως ο «αντίστροφος κεϋνσιανισμός» της
ενίσχυσης των τραπεζών σε ΗΠΑ και ΕΕ) οδήγησε στην πρωτοφανή έκρηξη δημόσιου
χρέους και στο νέο ξεζούμισμα των εργαζομένων από τα ζόμπι του
χρηματοπιστωτικού συστήματος. Απείρως πιο ρεαλιστικό και χρήσιμο θα ήταν η
Αριστερά να αναζητά δρόμους ανατροπής του συστήματος και όχι επαναφοράς σε μια
(αδύνατη) προηγούμενη ισορροπία.
Ανάλογη εικόνα
διαμορφώνεται και στο ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τη στιγμή που σε
πλατύτερα εργαζόμενα τμήματα αποκαλύφθηκε ο ρόλος δυνάστη που έχει η ΕΕ κι
άρχισαν τα αντι-ΕΕ αιτήματα και συνθήματα να αποκτούν πρωτοφανή δυναμική και
απήχηση, το πλειοψηφικό πολιτικό και θεωρητικό δυναμικό του χώρου του
Συνασπισμού (με ηγεμονική επίδραση και στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ) άρχισε να δίνει
μάχες χαρακωμάτων για την υπεράσπιση του ευρώ, για την ανάγκη να δοθεί η μάχη
μέσα στην ΕΕ. Ανέσυρε μάλιστα τις χιλιοπαιγμένες κατηγορίες περί πατριωτισμού
και «συνάντησης με την κυβερνητική προπαγάνδα» (βλ. Γιάννης Μηλιός στην Εποχή
6/6). Λες και δεν μπορεί να είναι κανείς ενάντια σε ΕΕ - ΔΝΤ και στην κυβέρνηση
ταυτόχρονα, ενάντια στο ελληνικό κεφάλαιο και πολιτικό σύστημα, καθώς και
ενάντια στο διεθνές κεφάλαιο και τους υπερεθνικούς ιμπεριαλιστικούς
μηχανισμούς, που έχουν συνασπιστεί για να περάσει η τρομερή επίθεση. Για την
ακρίβεια μόνο έτσι μπορεί κανείς να αντιπαλέψει αποτελεσματικά την επιδρομή...
Αστικοί κύκλοι
ανησυχούν –και δικαιολογημένα– για το γεγονός ότι η αντιπαράθεση στο ευρώ (που
αποτελούσε μέχρι πρόσφατα το ισχυρό χαρτί του ευρωπαϊσμού) και η λογική της
απειθαρχίας στις Βρυξέλλες τείνει σε συνολική αμφισβήτηση της ΕΕ, σε γραμμή
ρήξης με την ΟΝΕ και την ευρωζώνη, συνολικής αντικαπιταλιστικής αποδέσμευσης
από την ΕΕ. Αλλά οι αριστεροί γιατί να ανησυχούν γι’ αυτό; Όταν οι ηγεμονικές
δυνάμεις στην ΕΕ απαντούν στην κρίση της ευρωζώνης και της ΕΕ με ακόμα πιο
σκληρά μέτρα για τον περιορισμό των αποκλίσεων, με ακόμα πιο αυστηρή τήρηση των
κανόνων του Μάαστριχτ, με σφίξιμο του «ζουρλομανδύα» της ΟΝΕ (για να θυμηθούμε
και τον Πρόντι), ποιος μπορεί να ελπίζει σε μεταρρύθμιση της ΕΕ εκ των έσω;
Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι αριστερό πρόγραμμα και καπιταλιστική ευρωπαϊκή ολοκλήρωση
είναι όροι ασύμβατοι; Όταν ακόμα και το αίτημα της παύσης πληρωμών του χρέους
δεν προτάσσεται από τον ΣΥΝ για να μη διαταραχθεί η σχέση με τις Βρυξέλλες;
Ποιος δεν βλέπει ότι το πρώτο διεθνιστικό καθήκον των ελλήνων εργαζομένων είναι
να ανατρέψουν την επίθεση, δημιουργώντας ρήγμα στην ΕΕ των τραπεζών και του
κεφαλαίου; Ότι ο δρόμος για την ευρωπαϊκή (και διεθνή) σοσιαλιστική συνεργασία
περνά πάνω από τα ερείπια της ΕΕ;
