Μουντιάλ: Χρυσοτόκες όρνιθες σε χώρα παριών

Νότια Αφρική: Μια χώρα αβυσσαλέων κοινωνικών αντιθέσεων μετατρέπεται για ένα μήνα σε θέατρο των μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων με τελικό στόχο την ανάδειξη της νέας παγκόσμιας πρωταθλήτριας στο δημοφιλέστερο όλων των σπορ.

Μάκης Γεωργιάδης


 Οι αστέρες της στρογγυλής θεάς πάντα σε πρώτο πλάνο. Στη σκιά ωστόσο οικονομικά μεγαθήρια δρέπουν τις δάφνες των «επενδύσεων» τους. Είτε υπό τη μορφή της χορηγίας στην Παγκόσμια Ομοσπονδία του Ποδοσφαίρου (ΦΙΦΑ), είτε από τις διαφημίσεις αγαθών και υπηρεσιών. Όσο οξύμωρο και κυνικό κι αν ακούγεται η προσδοκία για μεγαλύτερα κέρδη όλων αυτών των εταιρειών προκύπτει από τις μεταδόσεις των αγώνων στις ανεπτυγμένες ήδη αγορές της Ευρώπης, των ΗΠΑ και της Ασίας και λιγότερο από τη διείσδυση στις αναπτυσσόμενες αφρικανικές αγορές. Άλλωστε πόσα κέρδη θα μπορούσαν να προσδοκούν οι εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών, επί παραδείγματι, από πωλήσεις τηλεοπτικών δεκτών σε μια χώρα όπως η Νότια Αφρική όπου οι παραγκουπόλεις δεν έχουν καν ηλεκτρικό ρεύμα και πόσιμο νερό, ενώ οι απόκληροι μαζεύονται κατά χιλιάδες σε μια πλατεία προκειμένου να παρακολουθήσουν έναν αγώνα;  Νότια Αφρική: Μια χώρα όπου θεσμικά το απαρτχάιντ αποτελεί παρελθόν εδώ και μία δεκαπενταετία, αλλά ως κράτος απέχει πολύ από την ισονομία και την ισοπολιτεία. Μόλις ένα 2% του πληθυσμού, κυρίως οι απόγονοι των Μπόερς, νέμονται και κατέχουν ακόμη εξαιρετικά μεγάλο πλούτο. Ωστόσο αυτοί δεν έχουν ως αγαπημένο σπορ το ποδόσφαιρο. Στον αντίποδα το 98% του πληθυσμού, μαστίζεται από τη φτώχεια, την ανεργία και ασθένειες όπως το έιτζ. Λαχταρούν να παρακολουθήσουν από κοντά κάποιο ματς, να ζήσουν πουλώντας την πραμάτεια τους, πασχίζουν να επικοινωνήσουν και να δηλώσουν την παρουσία τους. Μάταιος κόπος. Η ΦΙΦΑ έχει φροντίσει για όλα. Οι χορηγοί της πρέπει να έχουν το μονοπώλιο και οι παρίες να απομονωθούν. Η κατάσταση αυτή προκαλεί αντιδράσεις και συμπλοκές όπως στο Ντέρμπαν την περασμένη εβδομάδα. Η ίδια η κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής δια του υπουργείου Οικονομικών έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προσδοκίες της για τα οικονομικά οφέλη από το Μουντιάλ. Όταν ο αρχικός στόχος για άμεσα οικονομικά οφέλη άγγιζε τα 4 δισ. δολάρια πλέον οι αισιόδοξες εκτιμήσεις δεν τα ανεβάζουν σε πάνω από 1,4 δισ. Στο ποσό αυτό μάλιστα ίσως το μόνο εγγυημένο και ζεστό χρήμα να είναι τα 300 εκατομμύρια δολάρια που θα δώσει η ΦΙΦΑ. Σε 4 δισ. δολάρια υπολογίζεται πλέον ο συνολικός κύκλος εργασιών στη χώρα τις ημέρες του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τα 1,4 δισ. των προσδοκώμενων πλέον άμεσων εσόδων δεν ξεπερνούν το 0,5% του ΑΕΠ της χώρας όταν ο αρχικός στόχος προσέγγιζε το 1,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Όλα αυτά στην πλουσιότερη ίσως χώρα της Μαύρης Ηπείρου, η οποία ωστόσο μόνο για έργα υποδομής συνδεμένα με το Μουντιάλ είχε αναγκαστεί να δαπανήσει περίπου 8 δισ. δολάρια, τα οποία πλέον προσδοκά να αποσβέσει από τις επερχόμενες τουριστικές περιόδους και την αξιοποίηση αυτών των υποδομών, κάτι που όμως για χώρες όπως η Νότια Αφρική και εν μέσω οικονομικής κρίσης φαντάζει ανέφικτο. Ως αποτέλεσμα διογκώνεται το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος της.  Ας έρθουμε τώρα και στον αντίποδα. Αυτοί που πραγματικά κερδίζουν είναι οι χορηγοί της ΦΙΦΑ αλλά και η ίδια η παγκόσμια Ομοσπονδία. Μέσα σε μια τριετία εισέπραξε από τις εταιρείες που έχουν συνδεθεί μαζί της, πάνω από 1,5 δισ. δολάρια. Για να κάνει κανείς μια σύγκριση αρκεί να αναφέρουμε ότι την τετραετία 1999-2002 οπότε και η ΦΙΦΑ ανοίχτηκε στις αγορές της Ασίας με τη διοργάνωση του Μουντιάλ σε Ιαπωνία και Νότια Κοπρέα δεν εισέπραξε από χορηγίες παρά μόνο 580 εκατ. δολάρια! Αυτά όταν απευθυνόταν σε δύο τεράστιες οικονομίες. Τώρα στην φτωχή Αφρική ο επανασχεδιασμός των χορηγικών προγραμμάτων έφερε και υπερδιπλάσια κέρδη. Χορηγοί όπως η Αντίντας, η Κόκα Κόλα, τα Μακ Ντόναλντς η Σόνυ ή ακόμη και η ΒΡ δαπανούν κατ’ έτος κάποιες δεκάδες εκατομμύρια προκειμένου να εξασφαλίζουν αποκλειστική πρόσβαση στην πώληση προϊόντων στις εκάστοτε νέες αγορές και προνομιακή μεταχείριση των διαφημιστικών χώρων εντός και εκτός γηπέδων. Είναι δε τέτοια η σπουδή της διαφύλαξης των συμφερόντων των χορηγών που οι διοργανωτές εντάσσονται σε ένα παιχνίδι πρωτοφανούς καταστολής με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σύλληψη δύο γυναικών από την Ολλανδία στον πρόσφατο αγώνα της ομάδας τους με την Ιαπωνία, καθώς στα μπλουζάκια τους αναγραφόταν μάρκα μπύρας ανταγωνίστριας των χορηγών ζύθων της ΦΙΦΑ!  Για το τέλος σας κρατήσαμε τις προβλέψεις της γνωστής τράπεζας UBS της οποίας το τμήμα μάνατζμεντ δίνει 22% πιθανότητες στη Βραζιλία να κατακτήσει το Μουντιάλ. Παράλληλα όμως προβλέπει και μια εντεκάδα επιχειρήσεων - νικητών σε κερδοφορία οι οποίες είναι: Smiths Group, Coca-Cola, A-B In Bev, SABMiller, Heineken, Nike, McDonalds, Rexam, Yue Yuen, Samsung και Electronic Arts. Αυτές ως βασικές 11 καθώς υπάρχουν άλλες τόσες αναπληρωματικές

 Η κυριαρχία της τακτικής ακόμα και στο ποδόσφαιρο
 Η χαμένη μαγεία του παιχνιδιού

Με την πάροδο των χρόνων ο αθλητισμός και επί του προκειμένου το ποδόσφαιρο έφτασε στον απόλυτο βαθμό επαγγελματικής οργάνωσης κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την υπαγωγή του στους νόμους της αγοράς. Είτε αυτό αφορά συλλόγους , είτε στην περίπτωσή μας εθνικές ομάδες. Η ωμή πραγματικότητα λέει πως το κλέος της κατάκτησης του τροπαίου ή μιας καλής θέσης ουσιαστικά εξασφαλίζει στα μέλη των ομάδων που θα διακριθούν καλύτερα συμβόλαια ή αξιόλογες μεταγραφές ή στη χειρότερη περίπτωση τη διατήρηση κάποιων παχυλών συμβολαίων. Η μέγγενη των οικονομικών επιδιώξεων πάσης φύσεως έχει άμεση αντανάκλαση στο επίπεδο του θεάματος. Η πτώση της ποιότητας σε αυτό το Μουντιάλ δεν οφείλεται σε έλλειψη αγωνιστικότητας ή ακόμη και ποδοσφαιρικής φαντασίας. Η μια παράμετρος που μπορεί κανείς να εντοπίσει είναι η καταπόνηση όσων ποδοσφαιριστών αγωνίζονται στη μεγαλύτερη και πλέον εμπορική ποδοσφαιρική αγορά του πλανήτη, την ευρωπαϊκή.  Η έτερη παράμετρος η οποία αρχίζει και συζητείται και ίσως να είναι κυρίαρχη στο μέλλον αφορά στο ρόλο των προπονητών και την κυριαρχία της τακτικής επί του ίδιου του παιχνιδιού, μια αντίληψη η οποία στο βάθος του ορίζοντα οδηγεί και στην επικράτηση της αντίληψης ενός ορθολογισμού και ενός κυνικού εν πολλοίς κυνηγιού του αποτελέσματος. Ο Ζοζέ Μουρίνιο αίφνης απέκτησε μιμητές και κλώνους τους οποίους σίγουρα θα ανακαλύψουμε καλύτερα τώρα που αρχίζουν τα δύσκολα με τα νοκ άουτ παιχνίδια. Σκεφτείτε τι εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι σε επίπεδο ονομάτων τουλάχιστον η Βραζιλία του Κάρλος Ντούνκα που διαθέτει την πληρέστερη και ισχυρότερη αμυντική γραμμή του Μουντιάλ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τον σκόπελο της Ολλανδίας!
 Το θέμα ασφαλώς είναι η πράξη όπου αποδεικνύεται ότι τα αθλητικά προσόντα των ποδοσφαιριστών υπερτερούν της ατομικής τεχνικής, οι χώροι λιγοστεύουν όταν το πρέσινγκ αυξάνεται από παίχτες οι οποίοι προτιμούνται από τους προπονητές και ονομάζονται εργαλεία. Για να επανέλθουμε στους προπονητές, σύμφωνα με τους αναλυτές του Τύπου ίσως ο λιγότερο σχετικός από όλους να είναι ο Μαραντόνα. Αν είναι έτσι ίσως να είναι και ο καταλληλότερος για να πάρει η φαντασία και το ίδιο το παιχνίδι τη ρεβάνς από κάθε λογής ποδοσφαιρικούς τεχνοκράτεςŸ

Τέλος εποχής για την Εθνική Ελλάδας

Κύκνειο άσμα για τον Ότο Ρεχάγκελ αποτέλεσε το τρίτο και τελευταίο παιχνίδι της Εθνικής Ελλάδας κόντρα στην Αργεντινή. Το βασικό ζητούμενο του προβληματισμού -στα χρόνια του ΔΝΤ- είναι τι είδους εθνική ομάδα θέλουμε και φυσικά μπορούμε να φτιάξουμε στα μέτρα των δυνατοτήτων μας. Η πραγματικότητα λέει πως τα αποτελέσματα του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος δεν ήταν τα καλύτερα δυνατά αλλά δεν ήταν και απογοητευτικά. Υπήρξε ωστόσο αναντιστοιχία αποτελεσμάτων και εμφανίσεων, καθώς στο ματς με την Αργεντινή η ομάδα επανέφερε στο προσκήνιο τις χειρότερες στιγμές του κατενάτσιο που σε συνδυασμό με τη σκληρότητα αλλά και την τύχη ή μάλλον την αστοχία των λατινο-αμερικάνων περιόρισαν τα επίπεδα του σκορ. Επίσης με αντίπαλο τη Νότια Κορέα η απόδοση της Εθνικής ήταν απογοητευτική. Αν κάτι έδειξε το συγκρότημα του Ρεχάγκελ ήταν στο παιχνίδι με τη Νιγηρία, στο οποίο αναγκάστηκε να αναπροσαρμόσει τα αγωνιστικά του πλάνα μετά την οξεία κριτική που δέχτηκε ύστερα από την ήττα με τη Νότια Κορέα, όσο και μέσα στον αγώνα όταν οι αντίπαλοί μας έμειναν με δέκα παίκτες ενώ είχαν και ατυχίες με τραυματισμούς. Φυσικά σε σχέση με το Μουντιάλ των ΗΠΑ του 1994 όπου ο περιοδεύων θίασος που είχε δημιουργήσει ο τότε ομοσπονδιακός προπονητής Αλκέτας Παναγούλιας -και υποψήφιος βουλευτής την ίδια περίοδο με τη Ν.Δ- καταποντίστηκε, ασφαλώς και η ομάδα στάθηκε καλύτερα. Μπορεί όμως και αυτή η παράμετρος να είναι ασφαλές κριτήριο;  Σίγουρα το στοίχημα για τους επόμενους είναι η αξιοποίηση του ταλέντου και στο μέτρο του δυνατού μια ελκυστική ομάδα που θα μπορεί να παίζει ποδόσφαιρο, και όχι μόνο αποτελεσματικό αντιποδόσφαιρο.

----------------------------------------------------------------------------------------------------