ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ
Φέρνοντας στη δημοσιότητα περίπου 92.000 απόρρητα έγγραφα, τα οποία αποδεικνύουν εκατοντάδες εγκλήματα πολέμου και σφαγές αμάχων, το wikileaks προκάλεσε μια μεγάλη ρωγμή στη βιτρίνα που ήθελε να στήσει ο Μπαράκ Ομπάμα για να καλύψει ένα ακόμη βαλτωμένο μέτωπο της αμερικανικής αυτοκρατορίας. H συγκεκριμένη ιστοσελίδα, που φιλοξενεί διαρροές κρατικών και εταιρικών εγγράφων, είχε αποκαλύψει, πριν από μήνες, την εν ψυχρώ εκτέλεση πολιτών και δημοσιογράφων από αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ. Έκτοτε ο δημιουργός του wikileaks βρίσκεται υπό συνεχή διωγμό και δεν τολμά να επισκεφθεί τις ΗΠΑ, ενώ οι συνεργάτες του δέχονται συνεχώς πιέσεις από αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.
Τα εν λόγω έγγραφα αποδεικνύουν, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη ταγμάτων θανάτου της CIA και υπηρεσιών του Πενταγώνου που δρουν σε διάφορες περιοχές του Αφγανιστάν. Τα πιο φρικιαστικά ευρήματα, όμως, αφορούν τους μαζικούς θανάτους εκατοντάδων αμάχων από αμερικανικούς βομβαρδισμούς, αλλά και την ευκολία με την οποία οι κατοχικές δυνάμεις ανοίγουν πυρ εξολοθρεύοντας οικογένειες ή ακόμη και ολόκληρα χωριά.
Το υλικό που διέρρευσε αφορά ακόμη και την Ελλάδα, αφού όπως αποκάλυψε το ελληνικό The Press Project, οι πληροφορίες που έδωσε το ελληνικό ΓΕΕΘΑ σχετικά με τον τραυματισμό ελλήνων στρατιωτών το 2005 είναι αν μη τι άλλο ανακριβείς. Σύμφωνα με τα αμερικανικά έγγραφα οι τραυματίες από την έκρηξη παγιδευμένου οχήματος ήταν τρεις και όχι δυο, όπως αναφέρθηκε στην Ελλάδα, ενώ ακολούθησε ανταλλαγή πυροβολισμών με αγνώστους, η οποία επίσης δεν αναφέρθηκε. Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αδιαφόρησαν για την αποκάλυψη. Δεν ήθελαν προφανώς να θέσουν υπό αμφισβήτηση την παρουσία των ελληνικών δυνάμεων κατοχής στο Αφγανιστάν που προσφέρουν στρατιωτική επιμελητεία και άλλες υπηρεσίες για τις ομαδικές σφαγές αμάχων.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι πληροφορίες που διέρρευσαν μέσω του wikileaks ήταν λίγο - πολύ γνωστές. Συνήθως όμως περνούσαν σε μονόστηλα των μεγάλων αμερικανικών εφημερίδων και έπεφταν στη λήθη πριν ακόμη περάσουν μερικές ημέρες, αν όχι ώρες, από τη δημοσίευσή τους. Αυτή τη φορά, όμως, το υλικό μπορεί πραγματικά να σταθεί σε ένα διεθνές δικαστήριο, οδηγώντας εκατοντάδες αμερικανούς αξιωματούχους στο εδώλιο του κατηγορούμενου για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Κανείς φυσικά δεν έχει αυταπάτες ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί εάν δεν υπάρξει η πίεση ενός γιγαντιαίου κινήματος, όπως συνέβη πριν από μερικές δεκαετίες για το Βιετνάμ. Παρ’ όλα αυτά είναι χαρακτηριστικό ότι, σχεδόν μια ημέρα μετά τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών, ο Μπαράκ Ομπάμα βρέθηκε αντιμέτωπος με μια γιγαντιαία ανταρσία 102 Δημοκρατικών, οι οποίοι καταψήφισαν στη Bουλή των αντιπροσώπων τον προϋπολογισμό για την ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν. Η σφοδρή επίθεση που πραγματοποίησε ο Λευκός Οίκος εναντίον του wikileaks, με το πρόσχημα ότι θέτει σε κίνδυνο τη ζωή αμερικανών στρατιωτών, δεν φάνηκε να μετριάζει τη διεθνή κατακραυγή. Παρ’ όλα αυτά αποτελεί δείγμα γραφής για το ανελέητο κυνηγητό που έχει εξαπολύσει ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα εναντίον όσων απειλούν με τις αποκαλύψεις τους να καταστρέψουν την εικόνα του νομπελίστα της ειρήνης. Ήδη, σχολιαστές στις ΗΠΑ επισημαίνουν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα εμφανίζεται πιο εκδικητική σε τέτοιες περιπτώσεις σε σχέση με όλους τους προέδρους που έχουν περάσει από το Λευκό Οίκο τις τελευταίες δεκαετίες. Σ’ αυτή την προσπάθεια φίμωσης του ίντερνετ άλλωστε εντάσσονται και οι πρόσφατες ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν στον αμερικανό πρόεδρο να κλείνει τμήματα του ίντερνετ για λόγους «εθνικής ασφαλείας».
Οι αποκαλύψεις του wikileaks, ανοίγουν μια νέα σελίδα σε αυτό που παλαιότερα ονομαζόταν ερευνητική δημοσιογραφία. Αρκετοί από τους βετεράνους δημοσιογράφους των ΗΠΑ θυμήθηκαν αμέσως ότι η προηγούμενη, τόσο εκτεταμένη, διαρροή πληροφοριών αφορούσε τα λεγόμενα «έγγραφα του Πενταγώνου», με τα οποία είχαν έρθει στο φως στοιχεία για το πραγματικό πρόσωπο του πολέμου στο Βιετνάμ. Ενώ όμως εκείνη η αποκάλυψη είχε γίνει από τους Νιου Γιορκ Τάιμς, αυτή τη φορά στο προσκήνιο βρέθηκε μια ηλεκτρονική σελίδα του διαδικτύου η οποία, συχνά υπό την κάλυψη της ανωνυμίας, έχει καταφέρει μέσα σε τρία χρόνια να έχει στο ενεργητικό της περισσότερες αποκαλύψεις από όσες έχει η Ουάσινγκτον Ποστ εδώ και τρεις δεκαετίες. Παρά το γεγονός ότι το wikileaks ανέθεσε σε τρία παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης να προωθήσουν το υλικό, ο ρόλος τους ήταν εν τέλει δευτερεύουσας σημασίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις επιχείρησαν να συσκοτίσουν την ουσία των πληροφοριών που είχαν στα χέρια τους. Οι Νιου Γιορκ Τάιμς λόγου χάρη, άφησαν σε δεύτερη μοίρα τις εκατόμβες των αμάχων και εστίασαν την προσοχή τους στο ρόλο των μυστικών υπηρεσιών του Πακιστάν – χρησιμοποίησαν δηλαδή το υλικό για να προωθήσουν τις πάγιες θέσεις του Πενταγώνου.
Παράλληλα, η διεύθυνση της εφημερίδας ήρθε από την πρώτη στιγμή σε επαφή με το Λευκό Οίκο, στον οποίο παρουσίασε το υλικό που θα δημοσίευε, με το πρόσχημα ότι ήθελε να διασταυρώσει τις πληροφορίες. Και ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση τα χέρια του αμερικανού προέδρου ήταν δεμένα, αφού το ίδιο υλικό θα κυκλοφορούσε ούτως ή άλλως σε δυο ακόμη έντυπα και στο ίντερνετ, εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς τι πιέσεις θα είχαν ασκηθεί στην εφημερίδα για να θάψει τις αποκαλύψεις εάν αυτές αποτελούσαν αποκλειστικό ρεπορτάζ των Νιου Γιορκ Τάιμς.
