ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ
Απαιτείται ενιαίο ταξικό κίνημα εργαζομένων - ανέργων, σταθερά - ελαστικά απασχολούμενων, Ελλήνων - μεταναστών, νέων - μεγαλύτερων, Ελλήνων - εργαζομένων στις γειτονικές χώρες και όχι απλώς ένα κίνημα συμπαράστασης στους κάθε φορά πληττόμενους από τη λαίλαπα της ανεργίας. Χρειάζεται τη συμμετοχή των ανέργων στα συνδικάτα και τη φιλοδοξία να σηκώσουν το γάντι αυτής της αναμέτρησης όλα τα συνδικάτα κι όχι μόνο τα θιγόμενα.
Ο δείκτης ανεργίας αυξάνεται για όλες τις χώρες σημαντικά» προειδοποιεί θορυβημένος ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ Α. Γκουρία, παρουσιάζοντας τα άκρως ανησυχητικά δεδομένα που δείχνουν καθολική αύξηση της ανεργίας στις χώρες μέλη του. Ειδικότερα στην Ελλάδα, η ανεργία λαμβάνει πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις, κι ενώ βρισκόμαστε ήδη στην αρχή εφαρμογής του μνημόνιου ΔΝΤ - ΕΕ.
Σύμφωνα με τα νεότερα επίσημα ποσοστά της ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία φέτος τον Απρίλιο ανήλθε σε 11,9%, 2,5% αυξημένη σε σχέση με πέρσι, ενώ ο ΟΟΣΑ συνυπολογίζοντας τους υποαπασχολούμενους κάνει λόγο για πάνω από 15%. Οι άνεργοι πλέον είναι στο όριο των 600.000 ενώ μέσα σε ένα χρόνο αυξήθηκαν κατά 130.000 άτομα (αύξηση 27,9%). Όσον αφορά στις προβλέψεις για τα επόμενα χρόνια, η ετήσια έκθεση για την απασχόληση του ΟΟΣΑ, εκτιμά ότι η ελληνική ανεργία θα ανέλθει στο 12,1% φέτος και στο 14,3% το 2011.
Το πρώτο μόνο τρίμηνο του 2010 έχασαν τη δουλειά τους 47.000 εργαζόμενοι στη μεταποίηση, 27.000 στις κατασκευές και 53.000 στο εμπόριο. Ενώ σύμφωνα με φορείς των μικρομεσαίων, περίπου 100.000 επιχειρήσεις ετοιμάζονται για λουκέτο, πολλαπλασιάζοντας τους ανέργους! Υπάρχουν περιφέρειες που έχουν κυριολεκτικά βυθιστεί στην ανεργία, όπως Ν. Αιγαίο 22,7%, Ιόνια νησιά 19,8%, Δ. Μακεδονία 16,1%, Αττική 11,6%. Ένας στους 3 νέους ηλικίας 15-24 ετών είναι χωρίς δουλειά, όπως και μία στις 7 γυναίκες.
Η αθέατη όψη της ανεργίας είναι η ελαστική εργασία και η υποαπασχόληση στην οποία εξωθούνται όλο και πιο μεγάλα τμήματα της μισθωτής εργασίας. Αν και ακόμα το ποσοστό μερικής απασχόλησης παραμένει χαμηλό (6,4%), είναι ενδεικτικό ότι από το υποσύνολο αυτών των εργαζομένων, οι μισοί έκαναν αυτή την επιλογή διότι δεν μπόρεσαν να βρουν πλήρη απασχόληση. Από το σύνολο των ανέργων, το 87,3% αναζητά εργασία ως μισθωτός με πλήρη απασχόληση, ενώ από αυτούς που αναζητούν μισθωτή απασχόληση, το 51,0% αναζητά αποκλειστικά πλήρη απασχόληση. Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι το πιο μεγάλο θύμα της ανεργίας είναι οι ξένοι εργάτες κι αυτό φαίνεται και στα επίσημα ποσοστά (14,5% άνεργοι ξένοι έναντι 11,4% Ελλήνων).
Η όξυνση της ανεργίας είναι αποτέλεσμα πολλών μεθοδεύσεων της εργοδοσίας, όπως μαζικές απολύσεις, λουκέτο-κλείσιμο εταιρειών, ώθηση σε «εθελούσιες» αποχωρήσεις, διαθεσιμότητες, μη ανανέωση ή διακοπή προσωρινών συμβάσεων, διακοπή συνεργασίας με υπεργολάβους, μετατροπή θέσεων τυπικής μισθωτής - εξαρτημένης εργασίας σε σχέσης εξωτερικής ανάθεσης και έργου (μπλοκάκι), και βέβαια προλεταριοποίηση μεγάλων τμημάτων φτωχομεσαίας αγροτιάς και μικρομεσαίων στρωμάτων, από τα χιλιάδες λουκέτα.
Το αστικό κράτος από τη μεριά του, ακόμα και στην αποχή του μνημονίου και της καθολικής λιτότητας για τους εργαζόμενους, συνεχίζει και βαθαίνει ποιοτικά μια πολιτική επιδότησης του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, πρόσφατα ανακοίνωσε νέα προγράμματα «διατήρησης» (sic) 10.000 θέσεων εργασίας με επιχορήγηση μέρους εργοδοτικών εισφορών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων συνεχούς λειτουργίας και επιχορήγησης ασφαλιστικών εισφορών για την επαναπρόσληψη 50.000 ανέργων σε εποχικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, ποσά που ανέρχονται έως και σε 500.000 ευρώ!
Στην εποχή της κρίσης, η πάλη κατά της ανεργίας διαπλέκεται ακόμα περισσότερο με τον αγώνα κατά των απολύσεων και της εργασιακής ανασφάλειας, που έχουν προσλάβει εκρηκτική διάσταση. Το σύστημα θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει δεόντως τον τεράστιο εφεδρικό στρατό ανέργων που δημιουργεί η κρίση για να επιβάλει άλλο ένα φραγμό εργατικής διάσπασης, που μπορεί να λαμβάνει και χαρακτηριστικά εργατικού αλληλοσπαραγμού. Άρα, χρειάζεται ένα ενιαίο ταξικό κίνημα εργαζομένων - ανέργων, σταθερά-ελαστικά απασχολούμενων, Ελλήνων - μεταναστών, νέων - μεγαλύτερων, Ελλήνων - εργαζομένων στις γειτονικές χώρες και όχι απλώς ένα κίνημα συμπαράστασης στους κάθε φορά πληττόμενους. Χρειάζεται τη συμμετοχή των ανέργων στα συνδικάτα (επιχειρησιακά ή κλαδικά) και τη φιλοδοξία να σηκώσουν το γάντι αυτής της αναμέτρησης όλα τα συνδικάτα – όχι μόνο τα θιγόμενα. Αυτό σημαίνει σύγκρουση με το σημερινό συνδικαλισμό τύπου ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ της υποταγής και της διάσπασης της εργατικής τάξης, και δημιουργία νέων δομών, που θα υποδέχονται όλο το κατακερματισμένο εργασιακά, μισθολογικά και κοινωνικά εργατικό δυναμικό της νέας εποχής.
Από την άλλη, στο φόντο της έκρηξης της κοινωνικής ανέχειας για πλατιά στρώματα ανέργων, αλλά και των δυσοίωνων προβλέψεων ότι σύντομα ο ΟΑΕΔ δεν θα μπορεί να καταβάλει ούτε τα επιδόματα ανεργίας, χρειάζεται να δοθεί ειδικό βάρος στην αυτοοργάνωση των ανέργων, με μορφές που θα τους συσπειρώνουν και με περιεχόμενο που θα συμβάλει στο ξεδίπλωμα αγώνων με πανεργατική λογική.
Αγώνας κατά της ανεργίας είναι όμως και εκείνος που δίνεται σε εργοστάσια ή χώρους δουλειάς για αποτροπή λουκέτων ή μαζικών απολύσεων, όπως π.χ. στα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ με 3.600 εργαζόμενους (αναμένει υπαγωγή σε άρ. 99 του Πτωχευτικού Κώδικα) και που πρέπει να έχει την αλληλεγγύη όλων των εργαζομένων. Η πολύτιμη εμπειρία του ηρωικού απεργιακού αγώνα της Σέλμαν κατά των απολύσεων αναδεικνύει τις δυνατότητες αλλά δυστυχώς και τα όρια που μπορεί να έχει η πάλη, όταν δεν γίνεται υπόθεση ενός ευρύτερου λαϊκού κινήματος συμπαράστασης και αλληλεγγύης, που να πλήττει πολύπλευρα τα εργοδοτικά συμφέροντα.
Τέλος, η πάλη κατά της ανεργίας δεν πρέπει να αρκείται σε διακηρύξεις. Απαιτεί μαχητικές μορφές πάλης με γενικές συνελεύσεις, καταλήψεις ΟΑΕΔ ή επιχειρήσεων που κλείνουν ή απολύουν μαζικά, κοινό μέτωπο ανέργων και εργατών, σε συμπόρευση με τα ανεξάρτητα, ταξικά συνδικάτα και τις τοπικές κοινωνίες. Οι μηνύσεις και οι δικαστικές προσφυγές, οι υποσχέσεις για αποζημιώσεις και προγράμματα εθελούσιας εξόδου, οι παραστάσεις στους νομάρχες και τους δημάρχους, η απομόνωση στην επιχείρηση δεν οδηγούν πουθενά.
ΑΞΟΝΕΣ ΠΑΛΗΣ
Συνολικό μέτωπο κατά ΕΕ, κυβέρνησης, κεφαλαίου
ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΕΡΓΩΝ
Ο αγώνας κατά της ανεργίας δεν μπορεί να δοθεί μόνο ή κυρίως με όρους άμεσων αιτημάτων. Απαιτεί συνολικό μέτωπο κατά της πολιτικής της κυβέρνησης, της ΕΕ και του κεφαλαίου, και βαθύτερες ταξικές τοποθετήσεις για τις αιτίες τους, για το τι παράγεται και πόσο είναι κοινωνικά χρήσιμο, για το πρόβλημα της ιδιοκτησίας, για το χαρακτήρα της παραγωγής και της ανάπτυξης, για το ρόλο των εργαζομένων στην παραγωγή, για το εργοδοτικό διευθυντικό δικαίωμα, αλλά και για την επιδότηση του κεφαλαίου κι όχι των ανέργων ή απολυμένων.
Θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε τρεις άξονες αιτημάτων πάλης κατά της ανεργίας από τη σκοπιά των εργατικών συμφερόντων. Πρώτος άξονας, η προστασία των ανέργων. Επίδομα ανεργίας, για όλο το διάστημα που κάποιος βρίσκεται στην ανεργία, ίσο με τον προτεινόμενο βασικό μισθό των 1.400 ευρώ για όλους τους ανέργους, χωρίς προϋποθέσεις (παλιοί ή νεοεισερχόμενοι), ώστε να ζει ο άνεργος με αξιοπρέπεια, αλλά και να λειτουργεί ως αντικίνητρο στην απόλυση. Πλήρη ιατροφαρμακευτική και ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων. Δημιουργία Ταμείο Ανεργίας που θα χρηματοδοτείται αποκλειστικά και μόνο από την άμεση φορολόγηση των καπιταλιστικών κερδών. Κατάργηση όλων των διατάξεων που φορτώνουν το βάρος των επιδομάτων ανεργίας έμμεσα στους μισθωτούς (π.χ. προϋπολογισμός, ειδικοί λογαριασμοί, ΛΑΕΚ). Κατάργηση ιδιωτικών ΟΑΕΔ - δουλεμπορικών γραφείων ευρέσεως εργασίας και Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης. Ίσα δικαιώματα στους ξένους εργάτες που κι αυτοί πλήττονται –και μάλιστα περισσότερο– από την κρίση και την ανεργία. Αποζημίωση όλων των απολυόμενων με βάση την υπαλληλική αποζημίωση (ν. 2112) και όχι το μεροκάματο. Προσμέτρηση χρόνου ανεργίας στα συντάξιμα χρόνια.
Δεύτερος άξονας, η αποτροπή δημιουργίας νέων στρατιών ανέργων, δηλαδή απολύσεων. Σε κανένα χώρο εργασίας, σε κανένα εργοστάσιο, οι εργαζόμενοι δεν δέχονται την απόλυσή τους, δεν συναινούν. Απαγόρευση των απολύσεων. Περισσότερο δε σε επιχειρήσεις που έχουν λάβει οποιαδήποτε μορφής ενίσχυση από το κράτος, όπως: διακανονισμό χρεών σε εφορία ή ασφαλιστικούς οργανισμούς, επιδότηση από αναπτυξιακό νόμο ή από προγράμματα ΟΑΕΔ που επιδοτεί ασφαλιστικές εισφορές (βλ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις πρόσφατα) ένταξη σε προγράμματα για ανεργία, ένταξη σε ευρωπαϊκά προγράμματα ή προγράμματα υπουργείων με εθνικούς πόρους, δανειοδότηση από τράπεζα με χαριστικούς όρους με βάση το πακέτο των 28 δισ. Δέσμευση των κινητών ή ακίνητων περιουσιακών στοιχείων (προσωπικών ή άλλων εταιρειών) του ιδιοκτήτη της εταιρείας που πτωχεύει ή κλείνει. Απ’ αυτά να εξασφαλίζονται (στο βαθμό που είναι εφικτό) οι αποζημιώσεις και τα επιδόματα ανεργίας των απολυμένων. Κατά περίπτωση κρατικοποίηση με δήμευση της περιουσίας τους και εργατικό έλεγχο. Ανατροπή της πολιτικής επιδότησης των απολύσεων με κατάργηση των σταζ, ΕΣΠΑ.
Τρίτος άξονας, μέτρα για τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης. Λιγότερη δουλειά, δουλειά για όλους. Μείωση του εργάσιμου χρόνου, χωρίς μείωση των αποδοχών. 35ωρο με προοπτική το 30ωρο, πενθήμερο με σταθερή εργασία και πλήρεις αποδοχές. Αύξηση του ελάχιστου χρόνου διακοπών στις 5 βδομάδες. Σύνταξη στα 58 ή στα 30 χρόνια δουλειάς. Μαζικές προσλήψεις ανέργων σε κανονικές θέσεις απασχόλησης στον κοινωνικό / κρατικό τομέα που τώρα καρκινοβατεί λόγω και έλλειψης προσωπικού (υγεία, παιδεία, κοινωνική πρόνοια, προστασία περιβάλλοντος κ.λπ.).
Παράλληλα, το εργατικό κίνημα πρέπει να απαντήσει στην προσπάθεια διαίρεσης των εργαζομένων, με δημοκρατική αναπροσαρμογή της δομής και λειτουργίας του στην κατεύθυνση της ταξικής ανασυγκρότησης και της αγωνιστικής ταξικής ενότητας των εργαζομένων, προωθώντας άμεσα: Κάλυψη των απολυμένων, ώστε όλοι οι άνεργοι που απολύονται να εξακολουθούν να ανήκουν, να υποστηρίζονται και να καλύπτονται από το κλαδικό ή τοπικό ή/και επιχειρησιακό συνδικάτο τους. Αλλά και οργάνωση των ανέργων, ώστε όλοι οι απολυμένοι άνεργοι, καθώς και οι νεοεισερχόμενοι άνεργοι (που δεν έχουν δουλέψει ποτέ) να συγκροτούν τοπικές ενώσεις, που να γίνονται π.χ. δεκτές στα τοπικά εργατικά κέντρα και να συντονίζουν τη δράση τους με τα εργατικά σωματεία της περιοχής τους.
