Ποιος είναι, τελικά, ο χαρακτήρας της Πρωτοβουλίας οικονομολόγων και πανεπιστημιακών, ποιοι είναι
και σε ποιους απευθύνονται οι στόχοι που θέτει. Μια συμβολή στη συζήτηση μέσα από την εκτενή παρουσίαση
των ίδιων των κειμένων της.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΑΤΣΙΟΣ
Δυο μήνες ζωής και δράσης έκλεισε η Πρωτοβουλία οικονομολόγων -πανεπιστημιακών. Οι απόψεις της έχουν προκαλέσει μια πραγματική «θύελλα» αντιπαράθεσης μεταξύ όλων των δυνάμεων της Αριστεράς, κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής. Δεκάδες τα άρθρα που έχουν γραφτεί στις εφημερίδες και ποιος ξέρει πόσα στο διαδίκτυο. Σύσσωμα, διάφορα ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ, Μ-Λ ΚΚΕ, ΚΚΕ μ-λ , ΕΕΚ κ.ά.) χαρακτηρίζουν τους στόχους πάλης της, «ρεφορμιστικούς» ή «αριστερίστικους», «ο άλλος δρόμος προς τον καπιταλισμό», «ανέφικτους», «οπορτουνιστικούς», ότι «απευθύνονται στην κυβέρνηση» κ.λπ. Στον ανεπίσημο αυτό διάλογο θα θέλαμε να συμβάλουμε με το παρόν άρθρο. Ας δούμε τι είναι και τι υποστηρίζει η Πρωτοβουλία οικονομολόγων και πανεπιστημιακών (στο έξης Πρωτοβουλία) μέσα από το δεύτερο κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα στην εκδήλωση που διοργάνωσε στην αίθουσα του Συλλόγου Υπαλλήλων Τράπεζας Ελλάδος στις 17 Ιουνίου, με το οποίο συμπληρώνει και επεξηγεί με καλύτερο τρόπο τις θέσεις της. Γιατί όλες οι κριτικές που δέχεται η Πρωτοβουλία αναφέρονται λες και δεν είδαν ή δεν διάβασαν αυτό το κείμενο. Παραθέτουμε καίρια αποσπάσματα. Πρώτα από όλα, αποσαφηνίζεται ο σκοπός της Πρωτοβουλίας: «Οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί με διαφορετικές ιδεολογικές - πολιτικές καταβολές πήραμε την πρωτοβουλία να “σπάσουμε’’ το κλίμα τρομοκρατίας και σιωπής που προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση με την πλήρη υποστήριξη του μεγάλου κεφαλαίου, των ΜΜΕ, του ΛΑΟΣ και την ουσιαστική συναίνεση της ΝΔ. Στόχος τους ήταν η παρουσίαση της επιλογής των μέτρων του μνημονίου κυβέρνησης - ΔΝΤ - ΕΕ ως δήθεν μονόδρομου. Τολμήσαμε να διακηρύξουμε ότι απέναντι στο “μονόδρομο’’ της καταστροφής που εφαρμόζουν, υπάρχει άλλος δρόμος». Αφήνουμε το ίδιο το κείμενο να απαντήσει στην διαστρέβλωση ότι η Πρωτοβουλία απευθύνεται στην κυβέρνηση: «Προτείναμε συγκεκριμένα μέτρα - στόχους που πρέπει να υιοθετηθούν από το εργατικό και λαϊκό κίνημα για ν’ ανατραπεί αυτή η πολιτική, τα οποία δώσαμε στη δημοσιότητα μέσα από το κείμενο με τίτλο: “Παύση πληρωμών – έξοδος από το ευρώ’’».
Ποιος είναι ο στόχος; «Επίδικο, μια ριζοσπαστική απάντηση στην κρίση προς όφελος των εργαζομένων. Παρότι η Πρωτοβουλία δεν είναι πολιτικό κόμμα ή μέτωπο, οι στόχοι μας είναι βαθιά πολιτικοί γιατί στοχεύουν να εμπνεύσουν νέους νικηφόρους αγώνες. Πυρήνας και άξονας της προσπάθειάς μας είναι η διεκδίκηση αλλαγής των κοινωνικο-πολιτικών συσχετισμών μέσα από συγκεκριμένους στόχους πάλης και αγώνα, που θα επιφέρουν κατακτήσεις υπέρ των εργαζομένων μεταβάλλοντας ριζικά τη σχέση μισθών - κερδών υπέρ των εργαζομένων και σε βάρος του κεφαλαίου».
Στο κείμενο της Πρωτοβουλίας, γίνεται πολύ σαφές σε ποιους απευθύνεται και με ποια λογική: «Τα αιτήματα μας απευθύνονται στο κίνημα που θέλουμε να γίνει πρωταγωνιστής της νέας εποχής. Με την πάλη τους οι εργαζόμενοι μπορούν να επιβάλουν κατακτήσεις στη σημερινή βαθιά εχθρική απέναντι στα λαϊκά συμφέροντα κυβέρνηση ή οποιαδήποτε άλλη κληθεί να εφαρμόσει αυτή την πολιτική». Και ακολουθεί, μια αίσθηση μη αυτάρκειας, που αντιθέτως, υπάρχει σε πολλά ρεύματα της Αριστεράς: «Σε αυτό το πλαίσιο κρίνουμε ως θεμιτή και αναγκαία μέσα από συλλογικές και ανοιχτές διαδικασίες τη συμπλήρωση και βελτίωσή τους».
Παραθέτουμε, παρότι ίσως είναι κουραστικό, ολόκληρο το πλαίσιο στόχων της Πρωτοβουλίας: «Υπογραμμίζουμε δε, ένα ελάχιστο αναγκαίο σύνολο πολιτικών θέσεων: Ανατροπή του μνημονίου – αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις. Η τρέχουσα κρίση είναι κρίση δομική και ιστορικών διαστάσεων, του ίδιου του καπιταλισμού. Η κρίση είναι δική τους και όχι δική μας. Οι δανειστές, δεν είναι “μας”, είναι “τους”. Το χρέος, δεν είναι “δικό μας”, αλλά “δικό τους”. Δεν είναι των εργαζομένων, των μικρομεσαίων στρωμάτων της πόλης και του χωριού. Είναι χρέος των μεγαλοβιομήχανων, των εφοπλιστών, των τραπεζιτών, των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών, των μεγιστάνων των ΜΜΕ και αποτέλεσμα της διαφθοράς του πολιτικού προσωπικού που τους εξυπηρετεί. Αυτό το χρέος δεν πρέπει να το αναγνωρίσει και δεν πρέπει να το πληρώσει ο ελληνικός λαός. Θεωρούμε ότι η άρνηση της αναγνώρισης του χρέους από τη μεριά των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων βρίσκει στην πράξη την έκφρασή της μέσα από το αίτημα της παύσης πληρωμών του δημόσιου χρέους και την πάλη για την πλήρη και οριστική διαγραφή του. Θεωρούμε ότι στις συγκεκριμένες συνθήκες το αίτημα αυτό αποκτά κομβικό χαρακτήρα. Ως επιτακτική ανάγκη, κόντρα στην καταστροφική πολιτική κυβέρνησης - ΔΝΤ - ΕΕ, αναδεικνύεται η πάλη των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων με στόχο να αναγκάσουν τη σημερινή ή την όποια αυριανή κυβέρνηση να πάρει πίσω όλα τα αντεργατικά - αντιλαϊκά μέτρα. Άμεσα να ανατραπεί το μνημόνιο - σφαγείο δικαιωμάτων. Να αποσυρθούν το επαίσχυντο Προεδρικό Διάταγμα για τις εργασιακές σχέσεις και το αντιασφαλιστικό νομοσχέδιο, που ουσιαστικά καταργεί την κοινωνική ασφάλιση. Να αυξηθεί η άμεση φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου στο 45% με ταυτόχρονη μείωση της έμμεσης φορολογίας και της φορολογίας των εργαζομένων. Έτσι θα υπάρξουν λεφτά για αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις. Για αυξήσεις των κοινωνικών δαπανών για δημόσια δωρεάν παιδεία, υγεία και κοινωνική ασφάλιση υψηλού επίπεδου. Να σταματήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας που θα εκτινάξουν στα ύψη το μέγεθος της ανεργίας. Να κρατικοποιηθούν χωρίς αποζημίωση και με εργατικό-λαϊκό έλεγχο οι τράπεζες και οι μεγάλες επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, μεγάλες βιομηχανίες, συγκοινωνίες κ.λπ). Να ενισχυθούν οι δημόσιες επενδύσεις με έργα που θα έχουν για κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών - λαϊκών αναγκών κι όχι το κέρδος των καπιταλιστών και τις μίζες των υπουργών. Που σε συνδυασμό με την κατάργηση της ελαστικής εργασίας, τη μείωση των ωρών εργασίας χωρίς τη μείωση των αποδοχών, την απαγόρευση των απολύσεων θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Τέλος απαιτούμε την έξοδο της χώρας από την ΟΝΕ και το ευρώ που έγινε η «βασιλική οδός» για την εφαρμογή πολιτικών που ληστεύουν τα λαϊκά εισοδήματα, καταργούν εργατικές κατακτήσεις και αποτελούν παράγοντα όξυνσης της κρίσης».
Αποφεύγοντας τον εύκολο δρόμο των χαρακτηρισμών και παραμένοντας στην ουσία, ρωτάμε τους επικριτές της Πρωτοβουλίας: Ποια μερίδα της αστικής τάξης στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως έχει ή μπορεί να έχει στο μέλλον για στόχους της όλα τα παραπάνω; Ποια αστική κυβέρνηση στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο μπορεί να υλοποιήσει στο σύνολό τους αυτούς τους στόχους πάλης που προτείνουμε; Ασφαλώς καμία. Ποιος μπορεί να πιστεύει, ότι όλα αυτά που έρχονται σε σύγκρουση κατά μέτωπο, όχι μόνο με οποιεσδήποτε εκδοχές αστικής διαχειριστικής πολιτικής (νεοφιλελεύθερης ή σοσιαλδημοκρατικής), αλλά και με την «καρδιά» του ελληνικού καπιταλισμού και του διεθνούς κεφαλαίου, μπορούν να υλοποιηθούν από μια αστική κυβέρνηση και μάλιστα με την «άδεια» της ΕΕ; Τι σχέση έχουν αυτά που υποστηρίζει η Πρωτοβουλία με όσα της προσάπτουν το ΚΚΕ, ο μ-λ χώρος, το ΕΕΚ ο Τ. Φωτόπουλος κ.ά. μέσα από τα έντυπά τους το τελευταίο δίμηνο και που δυστυχώς λόγω στενότητας χώρου δεν μπορούμε να παραθέσουμε (για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερα ας δουν τις εφημερίδες Ριζοσπάστης, Λαϊκός Δρόμος, Νέα Προοπτική, Ελευθεροτυπία κι επίσης στις σελίδες διαλόγου του Πριν); Δυστυχώς, επικρατούν –με διαφορετικό μέγεθος, με διαφορετικό τρόπο και από διαφορετικές αφετηρίες– η διαστρέβλωση, η μονομέρεια, η αυθαίρετη ερμηνεία, η «σαλαμοποίηση» και ο κατακερματισμός των απόψεων της Πρωτοβουλίας για να αποδείξουν το δήθεν ρεφορμιστικό της χαρακτήρα. Αλλά τα αμέσως προηγούμενα είναι στοιχεία μιας λογικής μη εργατικού επαναστατικού πολιτισμού. Δείχνουν αδυναμία από τη μεριά τους να απαντήσουν επί της ουσίας των απόψεων μας. Για την ουσία, τις αφετηρίες και την τελική κατάληξη αυτών των απόψεων, θα χρειαζόταν μεγαλύτερος χώρος και, ίσως, ένα άλλο άρθρο. Για αυτό δεν θα επεκταθούμε στο παρόν κείμενο.
Υπερασπίζουμε τις θέσεις της Πρωτοβουλίας, γνωρίζοντας, ότι φυσικά δεν φιλοδοξεί να εκπονήσει και να παρουσιάσει ένα «ολοκληρωμένο» πρόγραμμα άμεσης αντικαπιταλιστικής πρότασης. Έχει τις δικές της αντιφάσεις και όρια. Η σχετικά υψηλή αποδοχή των απόψεών της από μάζες ευρύτερες της εμβέλειας του χώρου της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς είναι ένα θετικό και ελπιδοφόρο μήνυμα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, συγχύσεις, αντιφάσεις και ψευδαισθήσεις όχι μόνο στον απλό κόσμο που υποστηρίζει την Πρωτοβουλία, αλλά ακόμα και μεταξύ των 30 αρχικών υπογραφόντων του κειμένου που δόθηκε στη δημοσιότητα, όπως στο θέμα της αντικαπιταλιστικής εξόδου από την ΕΕ, που εμείς θέτουμε. Και είναι πολύ φυσιολογικό να υπάρχουν. Ωστόσο, το μεγάλο ζητούμενο είναι, μέσα από τη διαπάλη των διαφορετικών απόψεων τόσο μέσα στην Πρωτοβουλία, αλλά κυρίως μέσα στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, να συμβάλουμε για την ηγεμονία και όχι τον ηγεμονισμό των ιδεών μας.
