Μνημόνιο: Νέα δημόσια διοίκηση και κράτος-στρατηγείο
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τον «προβληματικό», «γραφειοκρατικό», «αναποτελεσματικό» δημόσιο τομέα, τον οποίο ξαφνικά το πολιτικό προσωπικό της αστικής τάξης ήρθε η ώρα ναŸ εξυγιάνει.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΛΕΞΙΟΥ
Προφανώς ο δημόσιος τομέας έχει προβλήματα: θυμίζουμε ενδεικτικά και μόνο την αύξηση του κόστους των υπηρεσιών που παρέχονται στον εργαζόμενο (π.χ. ιατροφαρμακευτική περίθαλψη), τα κενά σε προσωπικό που υπάρχουν στην εκπαίδευση και στην υγεία, την εκχώρηση αρμοδιοτήτων του δημόσιου στον ιδιωτικό τομέα (ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων οργανισμών, Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα κ.λπ.) και την περιστολή του λεγόμενου «κοινωνικού κράτους». Μόνο που η όλη γκρίνια περί του «Δημοσίου - ασθενή» όχι μόνο δεν αναφέρεται σε αυτά τα προβλήματα, αλλά αντίθετα έρχεται να νομοθετήσει για να τα επιδεινώσει.
Άλλωστε, το αστικό πολιτικό προσωπικό έχει άλλους στόχους. Καταρχάς, να λειτουργήσει υποστηρικτικά στην αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου σε βάρος της εργασίας και στην περαιτέρω απόσπαση σχετικής και απόλυτης υπεραξίας. Ταυτόχρονα, να ξεκαθαρίσει το τοπίο από «παρωχημένα προνόμια», όπως η κοινωνική ασφάλιση, η δωρεάν εκπαίδευση και οι υποτυπώδεις προνοιακές δομές προσπαθώντας να αντικαταστήσει το «δυσλειτουργικό», «αναποτελεσματικό» και «αντιπαραγωγικό» κράτος με το (όπως οι θιασώτες του το αποκαλούν) «επιτελικό κράτος» ή «κράτος νυχτοφύλακα».
Οι «φωστήρες» της διοικητικής επιστήμης που περιφέρουν ως πολύ νεωτεριστικές τις έννοιες του νέου δημόσιου μάνατζμεντ (New Public Management) ή της διοίκησης ολικής ποιότητας (Total Quality Management), δεν στοχεύουν στο να καλυτερεύσουν τις συνθήκες εξυπηρέτησης του «πολίτη - πελάτη» (όπως τον αποκαλούν) από την καφκική γραφειοκρατία, αλλά στο να τροποποιηθεί περαιτέρω ο συσχετισμός δύναμης υπέρ του κεφαλαίου. Το βασικό ιδεολογικό τους σχήμα είναι ότι η λειτουργία του κράτους είναι ουδέτερη και μπορεί να «δεχτεί βελτιώσεις». Στην πραγματικότητα όμως, το κράτος δεν καλείται γενικώς και αορίστως, να εξυπηρετήσει όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης και οικονομικής κατάστασης στο όνομα κάποιας θολής έννοιας περί «δημοσίου συμφέροντος» ή «εθνικής ανάγκης». Εξυπηρετεί συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα. Το ίδιο και το «λιγότερο κράτος», που σημαίνει πολύ απλά λιγότερες κοινωνικές παροχές, δημόσιες δομές περίθαλψης, πρόνοιας, εκπαίδευσης, λιγότερους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την προστασία των εργαζόμενων, ενώ και η καθαυτό διοικητική λειτουργία του κράτους - στρατηγείου θα κοστίζει ακριβότερα στον ίδιο τον πολίτη.
Με δυο λόγια, πείθοντας το λαό ότι σηκώνει τα βάρη ενός «σπάταλου» δημόσιου τομέα, που πρέπει να περιοριστεί, σκοπεύουν να του φορτώσουν τα βάρη κάθε κοινωνικού αγαθού που δεν θα προσφέρεται πια και να δημιουργήσουν σφιχτές υπηρεσίες, με ελάχιστη ουσιαστική παρέμβαση στην ασυδοσία του κεφαλαίου και απρόσιτες στον απλό πολίτη που θα θέλει να φέρει σε πέρας ακόμη και μια απλή συναλλαγή. Και βέβαια, όλα αυτά θα είναι εντελώς απροσπέλαστα από τις κινηματικές διεκδικήσεις: Πώς μπορεί να ζητήσει κανείς φθηνότερο ρεύμα ή μεταφορές, όταν η ενέργεια και οι συγκοινωνίες θα είναι πλήρως ιδιωτικοποιημένες;
Το «μνημόνιο» αναφέρει επί λέξει: «Ο δημόσιος τομέας έχει καταστεί υπερβολικά μεγάλος και πολυδάπανος και πρέπει να γίνει μικρότερος, πιο αποτελεσματικός και ευέλικτος». Δεν έχει σημασία αν οι συγκρίσεις δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει ποσοστό εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα 11,4% του συνόλου του εργατικού δυναμικού, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ των 17 είναι 16,4%. Δεν έχει σημασία αν οι αμοιβές των δημόσιων υπαλλήλων απορροφούσαν το 11,1% του ΑΕΠ, όταν στην ΕΕ των 15 ο αντίστοιχος μέσος όρος ήταν 12,08%. Για να λέει το «μνημόνιο» ότι χρειαζόμαστε «λιγότερο δημόσιο» κάτι θα ξέρει!
Στο όνομα της μείωσης των ελλειμμάτων και της αποπληρωμής του δημόσιου χρέους έχουν ψηφιστεί και εφαρμόζονται πολιτικές ακραίου νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα (π.χ. «Καλλικράτης», Ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις) για την εμπέδωση και την εφαρμογή των οποίων απαιτείται για το κράτος και τη δημόσια διοίκηση να αποκτήσουν το ρόλο του κράτους - στρατηγείου. Η δημιουργία της νέας δημόσιας διοίκησης, όπως την επαγγέλλονται, θα δώσει το τελειωτικό χτύπημα στις ελάχιστες κοινωνικές παροχές, αφού ο όγκος της θα είναι σημαντικά μειωμένος ποσοτικά, αλλά όχι ποιοτικά στο πλαίσιο μιας γενικότερης οικονομικής και κοινωνικής λειτουργίας η οποία αναιρεί τους κάθε λογής προστατευτισμούς.
