ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
Αύγουστος του 1981. Σε κλίμα θερμό, όχι μόνο λόγω της εποχής αλλά και της γενικότερης υπόσχεσης της αλλαγής, εγκαινιάζεται η δημοτική πινακοθήκη της Μήθυμνας, στα βόρεια της Λέσβου. Ακόμα δεν έχουν πνίξει τις παραλίες της χώρας οι πλαστικές ξαπλώστρες, «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» και αφού κανείς δεν έχει προλάβει να μιλήσει για εκσυγχρονισμό, η πρωτοβουλία και η επινοητικότητα των κατοίκων δεν εξαντλείται στο γρήγορο πλουτισμό.
Το όραμα της πινακοθήκης σε αυτό το κατ’ άλλους τουριστικό θέρετρο, υλοποιεί μια δυναμική τοπική κοινότητα με έντονη δραστηριότητα από τη δεκαετία του ’60 με εικαστικές και γενικότερες πολιτιστικές ευαισθησίες. Καταφέρνουν και συγκεντρώνουν επί μία δεκαπενταετία 77 έργα σημαντικών ελλήνων καλλιτεχνών που απαρτίζουν μια ιδιαίτερη συλλογή μοντέρνας ελληνικής τέχνης.
Το όνειρο όμως δεν θα κρατήσει για πολύ. Ο εκτροχιασμός της αλλαγής και το ελληνικό ιδίωμα του νεοφιλελευθερισμού υποβαθμίζουν τον πολιτισμό σε αγοραίο προϊόν. Το Κλικ δεν θα έγραφε ποτέ για πινακοθήκες σε απομακρυσμένα χωριά και είναι αμφίβολο αν θα έπαιζαν ποτέ επικοινωνιακοί χορηγοί του εγχειρήματος οι εμπνευστές του Τσάο Αντένα. Αρχές της άχαρης δεκαετίας του ’90 η πινακοθήκη βάζει λουκέτο και έκτοτε οι πίνακες σκονίζονται σε κάποιο πατάρι.
Τριάντα χρόνια μετά τα πρώτα εγκαίνια, η πινακοθήκη θα ανοίξει και πάλι. Έστω για δέκα μέρες. Σε καιρούς νέας σκοτεινιάς, που η τέχνη μάς είναι περισσότερο από ποτέ απαραίτητη. Θα είναι εκεί όχι μόνο τα έργα του Γαΐτη, του Μπότσογλου, του Βαλαβανίδη, αλλά και μιας ομάδας νέων εικαστικών. Γράφει στο σημείωμά της στον κατάλογο της έκθεσης η μία εκ των δύο επιμελητριών Γκέλυ Γρυντάκη: «Πρόκειται για ένα εγχείρημα που φιλοδοξεί να σχολιάσει την παραμελημένη τοπική εικαστική πραγματικότητα αναδεικνύοντας ένα μέρος της πλούσιας μεν, “ξεχασμένης” δε συλλογής και να διαβάσει τη σύγχρονη πολιτιστική μας ιστορία μέσα από την αντιπαραβολή με έργα νέων καλλιτεχνών. Όλα αυτά με άξονα την αναβίωση ενός ιστορικού πεπραγμένου, των πρώτων εκείνων εγκαινίων της δημοτικής πινακοθήκης».
Η έκθεση - συμβολική αναβίωση της πρώτης εποχής της πινακοθήκης τιτλοφορείται *υπόμνημα
(επισκεφτείτε την εδώ) και θέλει να μας υπενθυμίσει, να μας αφυπνίσει και, γιατί όχι, να εγγράψει νέα λήμματα στην υπόθεση του πολιτισμού μας. «Νομίζω ότι το σημαντικότερο που επιχειρεί να θίξει η έκθεση αυτή είναι το πόσο επιτακτική γίνεται στις μέρες μας μια ουσιαστική στροφή προς τον πολιτισμό. Αναδεικνύοντας μετά από είκοσι χρόνια μια συλλογή τόσο ενδεικτική της σύγχρονης εικαστικής μας παράδοσης, διακηρύσσουμε την ανάγκη αναζωπύρωσης της πίστης στην τέχνη. Ας μην ξεχνάμε ότι παρόλο που η ιστορία της συλλογής ξεκινάει το ’80, εποχή “ελπίδας” και σχεδίων ‘εκσυγχρονισμού”, όχι μόνο δεν ευδοκίμησε αλλά κατέληξε σε πλήρη αφάνεια. Με την αναβίωση λοιπόν σήμερα, σε μια εποχή γκρίζων οριζόντων και ματαιωμένων ελπίδων, του ανοίγματος της τότε νέας και ευοίωνης Δημοτικής Πινακοθήκης, υποδεικνύουμε, σε πείσμα των καιρών, ότι η τέχνη οφείλει και μπορεί να αψηφά εμπόδια και κρίσεις» δηλώνει στο Πριν η Γκ. Γρυντάκη.
Το *υπόμνημα έχει εγκαίνια την Τετάρτη 11 Αυγούστου στις 8 μ.μ. Θα είμαστε εκεί και θα έχουμε την ευκαιρία να επανέλθουμε στο γεγονός. Να αναφέρουμε τα ονόματα των καλλιτεχνών της «ξεχασμένης» συλλογής της Δημοτικής Πινακοθήκης που θα βγει ξανά στο φως: Αλέξης Ακριθάκης, Γιάννης Βαλαβανίδης, Γιώργης Βαρλάμος, Γιάννης Γαΐτης, Τζένη Μάρκαρη, Ασαντούρ Μπαχαριάν, Χρήστος Μπότσογλου, Αριστοτέλης Σολούνιας, Παναγιώτης Τέτσης, Γιαννούλης Χαλεπάς, Γιάννης Ψυχοπαίδης.
Εκπρόσωποι της νέας γενιάς εικαστικών, έργα των οποίων θα συνυπάρχουν στο χώρο, οι: Αντώνης Βολανάκης, Άγγελος Ζάβαλης, Στέλιος Καραμανώλης, Δημήτρης Κατσούδας, Γιώργος Λαγουδιανάκης, Εύα Μαραθάκη, Μανώλης Μπιτσάκης, Βασίλης Νούλας, Ελένη Πανουκλιά, Μαρία Σαρρή, Χριστίνα Σγουρομύτη (συνεπιμελήτρια της έκθεσης), Δημήτρης Χαλάτσης.
